جەردە تىرشىلىكتىڭ پايدا بولۋى – ەڭ قىزىقتى جۇمباقتاردىڭ ءبىرى. مىڭداعان جىلدار بويى ادامعا جەردە تىرشىلىكتىڭ پايدا بولۋى تۋرالى بولجام قىزىعۋشىلىق تۋدىرىپ كەلدى الىدە قىزىعۋشىلىق ارتىپ كەلەدى.

ەۆوليۋتسيا بولجامدى ۇسىنعان چارلز دارۆين. ونىڭ ويىنشا، جەردەگى تىرشىلىك ەڭ مىقتىسى ءومىر سۇرەدى دەگەن تابيعي سۇرىپتاما جانە تىرشىلىك ءۇشىن كۇرەس ارقىلى ساقتالىپ كەلەدى.

باسقا بولجام بويىنشا، جەردە ءومىر عارىشتان پايدا بولدى (پانسپەرميا بولجامى). ونى 1865 جىلى نەمىس عالىمى ريحتەر ۇسىنعان. ونىڭ بولجامى بويىنشا، جەردەن تىس ءتىرى ورگانيزمدەر جەرگە مەتەوريتتەر جانە عارىشتىق شاڭمەن كەلگەن.

ءدىني تۇسىنىك بويىنشا بۇكىل الەمدى، سونىڭ ىشىندە ادامدى دا قۇداي جاراتتى دەگەن ۇعىم.

ەگەر وتكەنگە كوز سالساق بيداي سەبۋ مەن ءۇي سالۋدى ەندى عانا ۇيرەنە باستاعان ەجەلگى ەگىنشىلەر 300 ۇرپاقتان بۇرىنعى بابالارىمىزدى كورەمىز. ال ولاردىڭ بابالارى (مينيمۋمدى 200 ۇرپاق دەپ الساق) ۇڭگىردى پانالاپ، اڭ تەرىسىن جامىلعان، اۋلاعان اڭدارىن وتقا قاقتاپ جەگەن العاشقى كوشپەندىلەردى كورەمىز. ال ولارعا دەيىنگى ادامدار وت جاعۋدى دا بىلمەگەن، ءتىپتى اڭ اۋلايتىن قارۋلارى دا بولماعان.

ولارعا كيىمنىڭ دە قاجەتى جوق ەدى. سەبەبى دەنەلەرى قالىڭ تۇك ء(جۇن) باسقان. ولاردى تۇرىنە، قاڭقا سۇيەگىنە، باسقا دا بەلگىلەرىنە قاراعاندا، مايمىل تەكتەسكە كوبىرەك ۇقسايدى. ونى قازىرگى عىلىمدا ادامداردىڭ ءتۇپ تەگى Homo sapienes ياعني سانالى ادام دەپ اتاپ ءجۇر.

نەگە ءتۇپ تەگىمىز ودان ءارى دامىپ، ادامعا اينالدىق؟ مۇمكىن جەر كليماتىنىڭ وزگەرۋى اسەر ەتتى مە؟ قانشاما مىڭداعان جىلدار وتكەندە جەردەگى جىلى اۋا رايى سالقىنداي باستادى. كەيبىر جانۋارلار مۇنداي كليماتتىق وزگەرىسكە توزبەي، قىرىلىپ قالدى دەسەڭشى (ارحەولوگيالىق ءبىراز قازبالار ونىڭ دالەلى). ال ءبىزدىڭ بابالارىمىزعا (Homo sapienes) ءومىر سالتىن وزگەرتىپ، جاڭا جاعدايعا بەيىمدەلۋگە تۋرا كەلدى. سۋىقتا تاماق، باسپانا تابۋ وڭايعا تۇسپەيدى. سوندىقتان ولار تىرشىلىگىن جالعاستىرۋدىڭ جولدارىن ىزدەستىردى.

عىلىمنىڭ العا دامۋىمەن بولاشاقتا جاڭا تەحنولوگيالار ارقىلى تىرشىلىك يەسى ادامزاتتىڭ قالاي پايدا بولعانى تۋرالى جاڭا تىڭ بولجامدار ايتىلىپ، دەرەكتەر تابىلارى حاق.

ال ءسىزدىڭ ادامزات پايدا بولۋى تۋرالى وي-پىكىرىڭىز قانداي؟

دوسبول ورازعاليۇلىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىنان

Abai.kz