قۇرىلىستاعى ديزايندى تسيفرلاندىرۋ 7 جىل بۇرىن باستالۋى كەرەك ەدى. بۇل تۋرالى بۇگىن ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا قازاقستاننىڭ «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ توراعاسى  ازات پەرۋاشەۆ ايتتى. 

«قۇرىلىس يندۋسترياسى - بۇل جەكە كاسىپكەرلىكتىڭ ماڭىزدى باعىتتارىنىڭ ءبىرى. ونىڭ ماڭىزدىلىعى سونشالىقتى جۇيەلىك سيپاتقا يە، سوندىقتان «قۇرىلىسقا رۇقسات» ينديكاتورى «Doing Business» رەيتينگىسىنىڭ باستى كريتەريلەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. وتكەن جىلى قازاقستان وسى كورسەتكىش بويىنشا 17 پوزيتسياعا كوتەرىلىپ، الەمدە 35-ورىنعا يە بولعاندىعىن قۋانا قۋانا ايتامىز»، - دەدى دەپۋتات.

وسىعان قاراماستان، ازات پەرۋاشەۆ اتاپ وتكەندەي، سالانىڭ دامۋىنا «انتەديلۋۆيالىق» رەتتەۋ ءادىسى كەدەرگى كەلتىرۋدە. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، قۇرىلىس بيزنەسى بيۋروكراتيالىق كەدەرگىلەردەن ءوتىپ، بارلىق قيىندىقتارعا قارسى جاڭا نىسانداردى تۇرعىزۋدا. ءدال وسى جەردە، كاسىپكەرلەرگە سىبايلاس جەمقورلىق پەن بوپسالاۋ شارتتارى جاسالادى دا، بۇل جوبالاردىڭ قۇنىن نەگىزسىز كوتەرۋگە اكەلەدى.

«اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ فراكتسياسى اعىمداعى جىلدىڭ 24 قاڭتارىندا وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا پرەزيدەنت ق.توقاەۆتىڭ سالانىڭ جاي-كۇيىن سىنعا العانىن ەسكە سالدى. مەملەكەت باسشىسى: «جوبالاردىڭ قۇنىن بىرنەشە رەت كوتەرۋ پراكتيكاسى جالعاسۋدا، قۇرىلىستىڭ سمەتالىق قۇنىن قالىپتاستىرۋدا پروبلەمالار بار .... سوندا دا ءبىز قازاقستانداعى قۇرىلىس نەگە سونشا قىمبات ەكەنىنە تاڭعالامىز ... ءبىز جىل سايىن تەك جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتتارىنا ونداعان ميللياردتاردى جۇمسايمىز! سونىمەن قاتار، بىردەي نىسانداردىڭ قۇنى ايتارلىقتاي ەرەكشەلەنۋى مۇمكىن!

ۇكىمەتكە ساراپتاما كەزەڭىندە سمەتالىق قۇنىن قالىپتاستىرۋ كەزىندە وندىرىستىك ەمەس شىعىستاردى كۇرت تومەندەتۋ ءۇشىن جەدەل شارالار قابىلداۋ قاجەت.

اشىقتىقتى قامتاماسىز ەتۋدى جانە ادامي فاكتوردى جوققا شىعاراتىن تسيفرلىق تەحنولوگيالاردى بەلسەندى ەنگىزۋ قاجەت.

ۇكىمەتتەن وسى ماسەلە بويىنشا 1 مامىردان كەشىكتىرمەي ەسەپ بەرۋىن سۇرايمىن» دەگەن بولاتىن.

«بۇگىنگى تاڭدا ساراپشىلار مەن ديزاينەرلەر بىرنەشە توننا پاپكالاردى اقتارىپ، تەكسەرە الادى. ويتكەنى، ولاردىڭ قولىندا 2 305 نورماتيۆتىك قۇجات بار. كەيدە قاجەتتى نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق اكتىلەردى تابۋ ءۇشىن جۇمىس ۋاقىتىنىڭ 40% -ى عانا كەتەدى. تالاپتاردىڭ ءوزى كوبىنەسە قايتالانادى جانە ءبىر-بىرىنە قايشى كەلەدى. بۇل كەيدە ساراپشىلاردىڭ قالاۋى بويىنشا جوبالىق شەشىمدەردى ماقۇلداۋعا نەمەسە قابىلداماۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەدى دەپۋتات.

سونىمەن بىرگە، ازات پەرۋاشەۆ 2013 جىلى «اق جول» فراكتسياسى قۇرىلىس سالاسىنداعى نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق بازانى «ءبىر تەرەزە» جۇيەسىندە (DZ) بارلىق كەلىسۋ پروتسەدۋرالارىن ءبىر نەمەسە ەكى جۇمىس كۇنىنە دەيىن قىسقارتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ساندىق فورماتقا جانە IT باقىلاۋ باعدارلاماسىنا كونۆەرتاتسيالاۋدى ۇسىنعانىن ەسكە سالدى. (دۇ -165, 2 قازان 2013 ج.)

وسىعان ۇقساس تاجىريبە الەمدە شامامەن ون جىل بەرى قولدانىلۋدا. سينگاپۋردىڭ CORENET جانە ePlanCheck جۇيەلەرى، ۆەنگرلىك ArchiCAD, سونىمەن قاتار ولاردىڭ BIM تەحنولوگيالارى تۇجىرىمداماسىنىڭ بولىگى بولىپ تابىلاتىن ۇلىبريتانيا، اقش، كانادا جانە باسقا ەلدەردەگى انالوگتارى سولاي جۇمىس ىستەيدى.

«اق جول» پارتياسى قۇرىلىستىڭ نورماتيۆتىك بازاسىن 2-3 جىل ىشىندە تسيفرلاندىرۋ بارلىق تالاپتاردى جاقىنداستىرۋعا، قاراما-قايشىلىقتاردى انىقتاۋعا، ولاردى شەشۋگە، ساراپتاما پروتسەدۋرالارىن وڭتايلاندىرۋعا جانە جوبالاردىڭ ساپاسىن جاقسارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى دەپ سانايدى. بۇل قيىن، بىراق ءبىر رەتتىك جانە قاجەت پروتسەسس بۇل سالانىڭ ودان ءارى دامۋىنا ۇلكەن مۇمكىندىكتەر اشادى. تسيفرلاندىرۋ بىزگە زاڭ بۇزۋشىلىقتاردى جوياتىن جالعىز دەرەكقوردىڭ تالاپتارىنا سايكەس ديزاين جاساۋعا كىرىسۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، جۇيەنى ىسكە اسىرۋدىڭ كەلەسى قادامى ديزايندى تولىق اۆتوماتتاندىرۋ بولۋى مۇمكىن. بۇل جاعدايدا جوبالاۋ ۋاقىتى مينيمۋمعا دەيىن ازايادى. قاسىم-جومارت كەمەلۇلى اتاپ كورسەتكەندەي، جانە جوبانى ساراپتاۋ قاجەتتىلىگى تولىعىمەن جويىلادى.

ازات پەرۋاشەۆ بۇل ۋاقىت پەن ميللياردتاعان دوللاردى ۇنەمدەۋگە، سىبايلاس جەمقورلىق شىعىندارىن جويۋعا جانە قۇرىلىس قۇنىن ەداۋىر تومەندەتۋگە اكەلەتىنىن اتاپ ءوتتى. كەيبىر مالىمەتتەرگە سايكەس، كومپانيالار جوبالىق تالاپتاردى قولمەن ەسەپتەۋدەگى قاتەلىكتەرگە بايلانىستى ءوز پايداسىنىڭ 10% -نا دەيىن جوعالتادى. ىسىراپتاردى ازايتۋ - ۇسىنىلعان رەفورمانىڭ العاشقى ەكونوميكالىق ناتيجەسى بولار ەدى.

«ءبىز بۇل ۇلكەن ءارى قيىن جۇمىس ەكەنىن تۇسىنەمىز. تابىستى دامۋ ءۇشىن ەكونوميكا مەن ءومىر ءسۇرۋ ساپاسى ءۇشىن ماڭىزدى ءرول اتقاراتىن تسيفرلىق تەحنولوگيالاردىڭ دامۋىندا ارتتا قالماۋ ءۇشىن الدىڭعى قاتارلى ەلدەردىڭ تاجىريبەسىنەن ۋاقىتىلى ۇيرەنۋ قاجەت.

ايتپەسە، بۇكىل الەم قارقىن الا باستاعان بولاشاقتا ءومىر ءسۇرىپ جاتقاندا، ءبىز وتكەن عاسىردا قالىپ قويامىز»، - دەپ تولىقتىردى ازات پەرۋاشەۆ.

Abai.kz