قىتايدا اجىراسۋ دەڭگەيى وسكەن
قىتايداعى اجىراسۋ جاعدايىنىڭ كۇرت ارتۋى كارانتيندە جاتقان بىزدەرگە دە ساباق بولۋى ءتيىس.
كوروناۆيرۋس سالدارىنان ەكى اي بويى ۇيدە قامالىپ وتىرعان كوپتەگەن قىتايلىق وتباسىندا، جۇمىسسىزدىق كەسىرىنەن كۇندە جانجال تۋىپ، ونىڭ سوڭى اجىراسۋعا اكەلىپ جاتىر. “بۇدان ارىگە توزە المايمىن. اجىراسامىز دەپ شەشىم قابىلدادىق. كەلەسى قادام – زاڭگەر تابۋ” دەيدى جاسى 30-عا تاياعان ۋ دەگەن ءبىر ايەل.
قىتايدىڭ باق-ى، ەلدىڭ بۇكىل ايماعىندا ىندەتكە قارسى وقشاۋلاۋ كەزەڭى اياقتالعان سوڭ وتباسى جۇپتارى ءۇيلەرىن تاستاپ كەتىپ جاتقانى تۋرالى جازۋدا. ءسويتىپ، اجىراسۋ دەڭگەيى ناۋرىز ايىندا ەرەكشە وسكەن. وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىق تا ارتقان.
اجىراسۋ جاعدايى اسىرەسە، سيان، شەنسي جانە داچجوۋدا ەرەكشە بايقالعان. ءبىر-بىرىنەن بەزىنگەن جۇپتاردىڭ كوپتىگى سونشالىق، ءتيىستى دەپارتامەنت الدىندا كەزەككە تۇرۋ كوبەيگەن. جۇپتاردىڭ اجىراسۋ راسىمدەرى بويىنشا شانحايلىق ادۆوكاتى ستيۆ ءليدىڭ ايتۋىنشا، ناۋرىزدىڭ ورتاسىندا اياقتالعان كارانتين ۋاقىتى بىتە سالىسىمەن، ونىڭ قىزمەتىنە جۇگىنۋشىلەر قاتارى 25%-عا دەيىن ارتقان. “ولار بىرگە ۇزاق تۇرعان سايىن، كوڭىل تولماۋشىلىقتارى دا ۇدەي تۇسەدى. كەڭىستىك تەك جۇپتارعا عانا ەمەس، بارىنە كەرەك.” دەيدى ول.
قىتايدىڭ ۇلتتىق ستاتيستيكاسى بويىنشا، 2003 جىلى ەلدە 1.3 ميلليون جۇپ اجىراسقان ەكەن. بۇل كورسەتكىش جىل سايىن ءوسىپ، 2018 جىلى 4.5 ميلليونعا جەتىپتى. ال بىلتىر 4.15 ميلليون جۇپ ايىرىلىسىپ تىنعان. قىتايدا اجىراسۋ جاعدايى اتا-انالارىنا قاراعاندا جاس وتباسىدا كوپ. “نەكەنى بۇزۋ ءۇشىن ولاردىڭ “سەن ماعان ۇنامايسىڭ” دەگەن ءبىر اۋىز ءسوزى جەتكىلىكتى”،- دەيدى ادۆوكات ستيۆ لي. تاعى ءبىر شانحايلىق ادۆوكات يان شەنليدىڭ ايتۋىنشا، اجىراسىپ جاتقانداردىڭ ءاربىر ءتورتىنشى جۇبى – 1985 جىلعىلار. ونىڭ ەكەۋى اجىراسۋ سەبەبىن ۇيدەگى كارانتين ولاردىڭ ءوزارا قاراما-قايشىلىقتارىن ورشىتە تۇسكەنىمەن تۇسىندىرگەن.
بىلتىر قىتايدا اجىراسۋ كورسەتكىشى 44% بولسا، قازاقستاندا 25.7% بولعان ەكەن.