«جاسۇلان جانە ك» كومپانياسىنىڭ جۇمىسشىلارى ەڭبەكاقىعا الاشاقتارىن بەرۋدى سۇراپ «بت» كورپوراتسياسىنىڭ باس كەڭسەسىنە كەلدى، جىلىوي اۋدانى، اتىراۋ وبلىسى. 12 مامىر 2009 ج.
اتىراۋ وبلىسىنداعى «بت» كورپوراتسياسىنىڭ بىرنەشە جۇمىسشىسى ەڭبەكاقىلارى تولەنبەسە وزدەرىنە قول جۇمسايتىندارىن ايتقاننان كەيىن عانا اكىمشىلىك ولارعا تيەسىلى اقشانىڭ ءبىر بولىگىن بەرۋگە كەلىستى. 300-دەن استام جۇمىسشىعا 3,5 ملن تەڭگە قارىزدى كورپوراتسياعا تولەتكىزۋگە سوت شەشىمىنىڭ دە قاۋقارى جەتپەي وتىر.

«ولەم دەپ قورقىتسام دا، الاشاعىمنىڭ تورتتەن ءبىرىن بەردى»

«جاسۇلان جانە ك» كومپانياسىنىڭ جۇمىسشىلارى ەڭبەكاقىعا الاشاقتارىن بەرۋدى سۇراپ «بت» كورپوراتسياسىنىڭ باس كەڭسەسىنە كەلدى، جىلىوي اۋدانى، اتىراۋ وبلىسى. 12 مامىر 2009 ج.
اتىراۋ وبلىسىنداعى «بت» كورپوراتسياسىنىڭ بىرنەشە جۇمىسشىسى ەڭبەكاقىلارى تولەنبەسە وزدەرىنە قول جۇمسايتىندارىن ايتقاننان كەيىن عانا اكىمشىلىك ولارعا تيەسىلى اقشانىڭ ءبىر بولىگىن بەرۋگە كەلىستى. 300-دەن استام جۇمىسشىعا 3,5 ملن تەڭگە قارىزدى كورپوراتسياعا تولەتكىزۋگە سوت شەشىمىنىڭ دە قاۋقارى جەتپەي وتىر.

«ولەم دەپ قورقىتسام دا، الاشاعىمنىڭ تورتتەن ءبىرىن بەردى»

اتىراۋ وبلىسى جىلىوي اۋدانىنداعى «بت» كورپوراتسياسى مەن ونىڭ قۇرامىنداعى «جاسۇلان جانە ك» كومپانياسىنىڭ اكىمشىلىگى بىرنەشە جۇمىسشىعا 50 مىڭ تەڭگەدەن جالاقى تولەۋگە كەلىستى. ەڭبەكاقىعا الاشاق اقشالارىن توعىز اي بويى داۋلاپ جۇرگەن جۇمىسشىلار بۇل تالاپتارى ورىندالمايتىن بولسا، وزدەرىنە قول جۇمساۋعا دەيىن باراتىندارىن ەسكەرتكەن سوڭ عانا ولارعا قارىزدىڭ ءبىر بولىگى بەرىلدى.
الايدا جۇمىسشىلار بۇعان قاناعاتتانباي وتىر. ءوز اتى-ءجونىن ايتقىسى كەلمەگەن ءبىر جۇمىسشى ازاتتىق راديوسىنا بىلاي دەدى:
ەڭبەكاقىمنىڭ تەك تورتتەن ءبىرى عانا قولىما ءتيدى. وسى كەزگە دەيىن كورشىلەرىم مەن ازىق-تۇلىك دۇكەنىنە قارىزدارىمدى ەسەپتەگەندە بۇل اقشا جىرتىعىمىزعا جاماۋ بولمايدى.
«بىلتىرعى جىلدىڭ قاراشاسىنان بيىلعى ناۋرىزعا دەيىنگى 250 مىڭ تەڭگە ەڭبەكاقىمنىڭ تەك تورتتەن ءبىرى عانا قولىما ءتيدى. وسى كەزگە دەيىن كورشىلەرىم مەن ازىق-تۇلىك دۇكەنىنە قارىزدارىمدى ەسەپتەگەندە بۇل اقشا جىرتىعىمىزعا جاماۋ بولمايدى».
2008 جىلدىڭ قازان ايىنان بەرى «بت» كورپورتسياسى مەن ونىڭ قۇرامىنداعى «جاسۇلان جانە ك» فيرمالارىنىڭ 300-دەن استام جۇمىسشىسى ەڭبەك اقىلارىن الا الماي كەلەدى. ولاردىڭ ءبىرسىپىراسى بيىلعى جىلعى قاڭتاردان بەرى ءماجبۇرلى تۇردە اقىسىز دەمالىسقا جىبەرىلگەن.
وسى ماسەلەگە بايلانىستى ازاتتىق ءتىلشىسى قويعان ساۋالعا «جاسۇلان جانە ك» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىنىڭ ديرەكتورى دۇيسەنبى نۇرعانوۆ:
«مەن قارجى سالاسىنا جاۋاپ بەرمەيمىن. ءبىز تەك تاپسىرىستى ورىندايمىز» دەپ قىسقا قايىردى.
جۇمىسشىلاردىڭ شاقىرۋىمەن جىلىوي اۋدانىنا ارنايى بارعان ازاتتىق ءتىلشىسى «بت» كورپوراتسياسى قۇرىلتايشىلارىنىڭ ءبىرى بايراقباي قاراجانوۆقا جولىققان ەدى. ول كورپوراتسيانىڭ جۇمىسشىلارعا قارىز ەكەنىن مويىندادى:
«قازىر جۇمىسشىلارعا 2008 جىلدىڭ قازان، قاراشا ايلارىنا ەڭبەكاقى ءۇشىن 3,5 ملن تەڭگە كولەمىندە بەرەشەكپىز. الايدا ءبىز تاپسىرىستارىن ورىنداعان كوپتەگەن فيرمالار – «كازنەفتەحيمكوپا»، «ممم»، «كوكماي»، «ادام پريبور»، «ەرادي سەرۆيس» كومپانيالارى ءتيىستى قارجىنى تولەمەي وتىر. ماسەلەن، «كازنەفتەحيمكوپانىڭ» بىزگە قارىزى 376 ميلليون تەڭگە. ەگەر مەن ونى سوتقا بەرسەم، سوتقا باج الىمى رەتىندە 15 ميلليون تەڭگە تولەۋىم قاجەت. بۇل ءبىرتالاي اقشا عوي. سوندىقتان ولاردان تولەم اقشانى كۇتىپ وتىرمىز. ال بەرەشەك فيرمالاردىڭ بىزگە ايتار جاۋاپتارى بىردەي: «زاتىمىز وتپەيدى، مۇنايىمىز وتپەيدى، نەسيە الىپ جاتىرمىز، بەرەمىز» دەيدى. ونىڭ ۇستىنە ازىرگە تاپسىرىس تا بولماي تۇر...»

داعدارىستى سىلتاۋ ەتكەن كورپوراتسيا سوت شەشىمىن دە ورىنداماي وتىر

الايدا جۇمىسشىلار تاپسىرىس بەرۋشىلەر اقشا تولەمەي جاتىر دەگەنگە يلانا قويمايدى. وعان مىسال رەتىندە جۇمىسشىلار وزدەرىنىڭ كاسىپورنىنا تاپسىرىس بەرۋشى «استاناويل» كومپانياسىنىڭ قىزمەتكەرىنەن ءتيىستى اقشانىڭ باياعىدا اۋدارىلعانىن ەستىگەندەرىن ايتادى.
بىراق اۋدارىلعان قارجىلار، جۇمىسشىلار جالاقىسى ءۇشىن ەمەس، كومپانيا باسشىلارىنىڭ قاجەتتەرىن وتەۋگە جۇمسالىپ كەلەدى دەپ ەسەپتەيدى ولار.
«جالاقى سۇراساق «قازىر داعدارىس» دەگەندى العا تارتادى. داعدارىس دەگەن ءبىزدىڭ باسشىلاردىڭ تاپتىرمايتىن سىلتاۋىنا اينالدى.
داعدارىس دەگەن ءبىزدىڭ باسشىلاردىڭ تاپتىرمايتىن سىلتاۋىنا اينالدى.
ايتپەسە، مەن جۇمىس ىستەيتىن «جاسۇلان جانە ك» فيرماسىنداعى جۇمىسشىلار ءوز تاپسىرمامىزدى ۋاقىتىندا، مۇقيات ورىنداپ كەلەمىز. ءتىپتى، مەجەدەن اسىرعان ۋاقىتتارىمىز دا بولدى. باسشىلاردىڭ بەرەمىز، كۇتە تۇرىڭدار دەگەن ۋادەسىنەن ابدەن قاجىپ، بيىلعى اقپان ايىندا اۋداندىق سوتقا دا جۇگىنگەن ەدىك. سوت ارزىمىزدى قاناعاتتاندىرىپ، ءىستى ءبىزدىڭ پايدامىزعا شەشكەنىمەن، «بت» كورپوراتسياسىنداعىلار وعان پىسقىرىپ تا وتىرعان جوق»، – دەيدى جۇمىسشى سيسەنعالي زالەنوۆ.

ال جۇمىسشىلار جاعدايلارىنىڭ اۋىرلاپ بارا جاتقانىن ايتادى

ارقايسىسى ءبىر ءۇيلى جاندى اسىراپ وتىرعان اتپالداي ازاماتتار زاڭدى اقشالارىنا قول جەتكىزە الماۋلارىنىڭ وتباسىن تىعىرىققا تىرەگەنىن جەتكىزدى. نان-سۋدى دۇكەندەردەن قارىزعا الىپ كەلگەندىكتەن، قازىرگى كەزدە بەرەشەگى كوبەيىپ، بالا-شاعاعا ازىق-تۇلىك الۋ قيىنداپ كەتتى دەپ شاعىمدانادى جۇمىسشىلار.
كەيبىرى بانكتەردەن العان نەسيەلەرىن دە تولەي الماي قالعان. جۇمىسسىزدىقتىڭ سالدارىنان تۋىنداعان وتباسىنداعى كيكىلجىڭمەن قاتار، بانكتەگى نەسيەسىن وتەي الماي كۇيزەلگەن ب. ەسىمدى ءبىر جۇمىسشى مامىر ايىندا وزىنە قول جۇمساپ، قازا بولعانىن ايتادى جۇمىسشىلار. الايدا، مارقۇمنىڭ جاقىن-تۋىستارى ول جونىندە جۋرناليستپەن اڭگىمەلەسۋدەن باس تارتتى.
جۇمىسشىلاردىڭ ەڭبەك ماسەلەسىنە قاتىستى جىلىويداعى جەرگىلىكتى اتقارۋشى بيلىك ورىندارى دا تۇسىنىك بەرۋدەن باس تارتتى. ولاردى قورعايتىن كاسىپوداق ۇيىمى دا جوق ەكەن.
«ول كومپانيادا كاسىپوداق ۇيىمى جوق. ءتىپتى، ونداي كورپوراتسيا بارىن العاش رەت ەستىپ وتىرمىن. جىلىويعا بارىپ، ەل ارالاپ جۇرۋگە مەنىڭ كولىگىم جوق. ال ولاردىڭ ماسەلەسىمەن اينالىسۋ ءۇشىن، وزدەرى ماعان ارىزبەن كەلۋلەرى قاجەت»، – دەيدى وبلىستىق قۇرىلىسشىلار كاسىپوداعى ۇيىمىنىڭ توراعاسى ەسەت وتەۋليەۆ.
«بت» كورپوراتسياسىنان الاشاق ەڭبەكاقىسىنىڭ قولدارىنا تيەتىنىنە دەگەن ءۇمىتى بارعان سايىن ءسونىپ بارا جاتقان جۇمىسشىلاردىڭ الدى بيلىكتەن دە، كومپانيادان دا قايىر بولماعان سوڭ 300-500 شاقىرىمدا جاتقان قاراباتان، جاڭاوزەن جاقتاعى كاسىپورىنداردى جاعالاپ باسقا جۇمىس ىزدەۋگە كىرىستى. ال، جىلىويدا جۇمىسسىزدار قاتارى كۇن ساناپ كوبەيىپ كەلەدى.

ءسانيا تويكەن
«ازاتتىق» راديوسى 23 ماۋسىم 2009 جىل