«Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالىندا جازۋشى-جۋرناليست اۋىت مۋحيتبەكتىڭ ماعان جولداعان «قانداي كىتاپ وقىپ جاتىرسىز؟» چەللەندجىن قابىل الا وتىرىپ، قولداۋىمدى بىلدىرەمىن. قازىرگى تاڭدا، بوس ۋاقىتتى ءتيىمدى پايدالانۋ ماقساتىمەن كىتاپتار دا وقۋدامىن.

قازاق حالقىنىڭ تاريحىن بەينەلەيتiن، قازاق جانە الەم ادەبيەتىنىڭ ۇزدىك شىعارمالار قاتارىنان تابىلاتىن ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ ءۇش كىتاپتان تۇراتىن «كوشپەندىلەر» رومانىن قايتالاپ وقىپ شىقتىم. اتالعان تۋىندى قازاق حالقىنىڭ مەملەكەت بولىپ قالىپتاسۋىن، جالپى وتكەنى مەن تاريحىن جىلنامالىق رەتتىلىكتە سيپاتتايدى. كىتاپتى وقىپ شىققاندا، سونشالىقتى كوركەم جازىلعانى سونداي، اتا-بابالارىمىزدىڭ جۇرگەن جولدارىمەن ءجۇرىپ وتكەندەي اسەردە بولاسىن. كىتاپ وقيعالاردىڭ وتە كۇردەلىلىگىنە قاراماستان، تۇسىنىكتى جازىلعان. رومان-تريلوگيانى جازۋ كەزىندە جازۋشى تاراپىنان تەرەڭ زەرتتەۋلەر مەن وتە كوپ ىزدەنگەنى كورىنىپ تۇر. ياعني، تۋىندى – تاريحي شىعارما، نەمەسە رومان-حرونيكا دەۋگە بولادى. تاريحي شىعارمانى قانشاما رەت قايتالاپ وقىعان سايىن اۆتوردىڭ تەرەڭ بىلىمىنە تاڭ قالۋمەن كەلەمىن.

تۋىندىنىڭ نەگىزگى ويى، يدەياسى — قازاق رۋلارىنىڭ بىرىگىپ، ءبىر حاندىققا شوعىرلانۋى، مەملەكەتىمىزدىڭ قاينار كوزى تۋرالى دەرەكتەر وقىرمانعا كوركەم شىعارما رەتىندە جەتكىزىلەدى. جالپى، «كوشپەندىلەر» بۇكىل الەم بويىنشا 3 ميلليوننان استام تيراجدا باسىلىپ تارالعان، 30 دان استام شەت ەلدەردىڭ تىلىنە اۋدارىلعان. وسى فاكتىنىڭ ءوزى – تاريحي رومانعا وعان بەرىلگەن باعا دەپ تۇسىنەمىن. وسىنداي تاريحي قۇندىلىقتى ءوسىپ كەلە جاتقان جاستار كوبىرەك وقىسا ەكەن دەيمىن. 

مەنىڭ كىتاپ وقىعانداعى ادەتىم، ءبىر مەزەتتە بىرنەشە كىتاپ وكىگاندى جاقسى كورەمىن. وقىپ جاتقان ەكىنشى كىتابىم، اعىلشىننىڭ تانىمال مەملەكەت قايراتكەرى ۋينستون چەرچيللدىڭ «ەكىنشى دۇنەجۇزىلىك سوعىس» («ۆتورايا ميروۆايا ۆوينا») مەمۋارى، مەن بۇل كىتاپتى، وكىنىشكە وراي قازاق تىلىندە تاپپادىم، سوندىقتان ورىس تىلىندە وقىپ جاتىرمىن. بۇل كىتاپتى تاڭداعان سەبەبى ۇلى جەڭىستىڭ 75 جىلدىعى قارساڭىندا قىزىعۋشىلىعىمدى تۋعىزدى.

ۋينستون چەرچيلل سوعىس جىلدارىندا ۇلىبريتانيانىڭ پرەمەر-ءمينيسترى بولعان، جالپى حح عاسىرداعى ەۋروپا مەن الەم ساياساتىنداعى ءىرى فيگۋرا. اتالعان مەمۋاردا اۆتور ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ وقيعالارى مەن زاڭدىلىقتارىن ەگجەي-تەگجەيلى سيپاتتايدى. وتە كولەمدى ەڭبەك. اتالعان كىتاپ ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس جايلى باسقا دا ەلدەردىڭ بۇل سوعىسعا قاتىستى ساياساتىنان حاباردار بولۋ، باسقا دا بىزگە بەيمالىم فاكتىلەرىن بىلۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ارينە، بۇل جەردە اۆتوردىڭ ۇلىبريتانيانىڭ باسشىسى بولعاندىعىن ەسكەرۋمىز كەرەك، كىتاپ قىزىقتى تارتىمدى جازىلعان، ءارى الەمدىك ساياساتتىڭ بىزگە بەيمالىم، قىزىقتى تۇستارى كوپ ايتىلادى. 

جالپى كىتاپ وقۋ، سونىڭ ىشىندە كوركەم ادەبيەت وقۋ  - ول ادامنىڭ كوكىرەك كوزىن اشىپ، قىزىقتى اسەرلى وقيعالارعا قوسا وتە كوپ ءبىلىم دە بەرەدى، اعارتۋشىلىق ءرولى زور دەپ ەسەپتەيمىن. سوندىقتان ارىپتەستەرىمدى قولداي وتىرىپ، قازاقستاندىقتاردى كىتاپتى ءجيى وقۋعا كەڭەس بەرەمىن. اتالعان چەللەندجدى جالعاستىرۋ ءۇشىن، چەللەندجدى قىزىلوردا وبىلىسىنىڭ اكىمى گۇلشارا ناۋشاقىزى ابدىقالىقوۆاعا جانە كورنەكتى قوعام قايرەتكەرى، جازۋشى-جۋرناليست جابال ەرعاليۇلى ەرعاليەۆكە جولدايمىن. چەللەندجدى جالعاستىرىپ، وقىرمانداردى كىتاپ وقۋعا تارتايىق. راحمەت!

جامبىل احمەتبەكوۆ، 

قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى،

قكحپ وك حاتشىسى

Abai.kz