قىتايداعى ىندەت قولدان جاسالعان با؟
ءوزىمنىڭ وسى ىندەتتىڭ تارالۋىنا بايلانىستى، نەگىزگى سەبەپ بولاتىن ءتورت نۇسقامدى ۇسىنىپ وتىرمىن.
1) تابيعي كەزدەيسوقتىق.
ارينە، تابيعي جولمەن بەلگىلى ءبىر جاندىكتەردى پىسىرمەي جەۋدىڭ سالدارىنان، ادامنان ادامعا جۇعىپ تارالىپ كەتۋى بەك مۇمكىن.
ەگەردە، وسىلاي بولعان بولسا، وندا قالايشا بۇل تەز ارادا ۇلكەن ەپيدەمياعا اينالىپ كەتتى؟ سونداي الپاۋىت ەلدىڭ، مۇنداي ۆيرۋستى بۇعان دەيىن زەرتتەمەي، وعان قارسى دارىلەردىڭ قورىن جاساقتاماي، قامسىز وتىرۋلارى كۇمان تۋدىرادى. دەمەك، بۇل ۆيرۋس ابدەن زەرتتەلگەن بۇعان دەيىن. تەك ول ءتۇرى مۇنشالىقتى تەز تارالۋ قاۋىپىن تۋدىرمايتىن بولعان. ال، بۇل ءتۇرى كورونوۆيرۋستىڭ بۇرىنعىلارىنان ەرەكشە "جەتىلدىرىلگەن" ءتۇرى بولسا كەرەك. ءارى، العاشقىدا بۇل ۆيرۋستى تەڭىز ونىمدەرىنەن جۇعادى دەگەن اقپارات بولعان. دەمەك، بۇرىنعىلارى سولاي تارالاتىن بولسا كەرەك. كەيىننەن جارقاناتتان تارالعان دەگەن قورتىندىعا كەلىپ وتىر. دەمەك، بۇل ەشقانداي بۇرىن كەزدەسپەگەن جاڭا ءتۇرى بولسا كەرەك. ولاي بولسا بۇل نۇسقا كوڭىلگە ونشا قونىمسىزداۋ.
2) پايدا تابۋ ماقساتىندا فارماتسەپتيك الپاۋىتتاردىڭ ءىسى.
كەزىندە پايدا اياق استىنان پايدا بولىپ، كەيىننەن جوق بولىپ كەتكەن ەبولا، قۇس تىماۋى سياقتى، بۇلدا ءبىر قارسى دارىلەرى بار ابدەن زەرتتەلىپ قولدان جاسالعان ۆيرۋستى، الەمدىك فارماتسەپتيكالىق الپاۋىتتار ادەيى قولدان جاساپ تاراتىپ وتىر.
ماقساتتارى:
ا)وزدەرىنىڭ وسى اۋىرۋعا قارسى دارىلەرىن ۇلكەن سۇرانىسپەن كەمىندە 2 ميلليارد ادامعا ساتۋ.
ب) بۇتكىل الەمنىڭ وسى ۆيرۋسقا قارسى ەكپەلەرگە دەگەن سۇرانىسىن تۋدىرۋ.
بۇل جاعدايدا حالقى وتە تىعىز ورنالاسقان قىتاي مەملەكەتىمەن، 10 ميلليوننان استام حالقى بار وسى ۇلكەن بيزنەس قالاسى ەڭ قولايلى جەر بولسا كەرەك.
ەكى جاعدايدادا شاش ەتەك پايدا تابادى. قازىرگى بيزنەستىڭ نەگىزگى ۇستانىمدارىنىڭ باستىسى قاعيداسى، ءوز ونىمدەرىنە سۇرانىس تۋدىرىپ وتىرۋ. بولماسا، كەزىندە اياق استىنان پايدا بولىپ، الەمگە قاۋىپ تۋدىرعان "قۇس تىماۋىمەن" ەبولا-لار قايدا كەتتى؟
3) باكتەريولوگيالىق قارۋدىڭ سالدارى.
قارسىلاسىن وق شىعارماي قىرىپ سالۋدىڭ ءتيىمدى تاسىلدەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە، باك.قارۋ قولدانۋ.
4) ءبىر ەلدىڭ ەكىنشڭ ەلگە قارسى گيبريتتىك سوعىسىنىڭ ءبىرىنشى قادامى.
ءبىر ەلدىڭ ەكىنشى ءبىر ەلگە قارسى، بىردەننەن بىرنەشە باعىتتا ۇلكەن سوققى بەرۋى.
ا) وزدەرىنىڭ بۇلاردان قانشالىقتى ۇستەم ەكەندىگىن كورسەتۋ ارقىلى، قىتاي ۇكىمەتىنىڭ ساعىن سىندىرۋ.
ب) حالقىنىڭ اراسىنا دۇربەلەڭ سالا وتىرىپ، ۇكىمەتىنە قارسى قويۋ.
ياعني، بىردەننەن بىرنەشە وشاقتارى پايدا بولىپ، جۇقتىرعان حالىقتىڭ سانىنىڭ كۇرت وسۋىنەن، جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ بۇنداي ساتكە دايىن بولماي، ىندەتتى يگەرە الماي شاراسىزدىق تانىتقانىنا نارازى حالىقتى، ولاردىڭ باسقا وڭىرلەردەگى تۋىستارىن قوسا، ۇكىمەتىنە نەگاتيۆتى كوزقاراس تۋدىرا وتىرىپ قارسى باعىتتاۋ.
ۆ) وسى ەلدىڭ ەكونوميكاسىن السىرەتۋ.
قىتايدىڭ ساۋدا-ساتتىق، ءتۋريزىم سالاسىمەن، ءىرى ءوندىرىس وشاقتارىنا ۇلكەن سوققى بەرۋ. الەمگە قىتايدى ىندەتتىڭ وشاعى رەتىندە كورسەتە وتىرىپ، ول ەلمەن قارىم-قاتىناس جاساۋعا "ۇركە قاراۋ" سيندرومىن تۋدىرۋ. ودان ءتۋريزىم سالاسىنادا اۋىر سوققى بولارى حاق.
گ) قىتاي مەملەكەتى بۇل ىندەتتى يگەرە الماي شاراسىز كۇيگە تۇسكەن شاقتا، ءبىر مەملەكەت قىسقا ۋاقىتتا وسى ىندەتكە قارسى ۆاكتسينامەن دارىلەر ويلاپ تاۋىپ، قىتاي مەملەكەتىنە ءوز تاراپىنان ءدارى-دارمەك، ازىق-تۇلىكپەن قىرۋار كومەك كورسەتۋ ارقىلى، قىتايدىڭ قارا حالقىنىڭ الدىندادا، الەم الدىندادا ۇلكەن بەدەلگە يە بولۋ. سول بەدەلىن كەيىننەن قىتاي ۇكىمەتىنە قارسى قولدانۋ.
د) وسى ىندەتتى دۇنيە جۇزىلىك ماسشتابتا "ۇرلەپ" ورشىتە وتىرىپ، ءبىر مەملەكەت قىتايعا قارسى ءوز جاقتاستارىن كوبەيتىپ، ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق باستى قارسىلاسىنا جان-جاقتى قىسىم جاساپ ءوز ىرقىنا باعىندىرۋ. ءارى، ۇلكەن ەكونوميكالىق كريزيستىڭ سالدارىنان ءاردايىم دوللاردىڭ باعاسىنىڭ وسەتىنىن ەسكەرسەكتە، الدىدا بولاتىن ۇلكەن ەكونوميكالىق سوعىستىڭ العاشقى باسپالداعى.
ج) "كەزدەيسوقتىق كەزدەيسوق بولمايدى(سلۋچاينوستي نە سلۋچاينو)" دەگەن قاعيداعا سايكەس، بۇل ىندەتتىڭ قىتاي مەملەكەتىنىڭ ەڭ ۇلكەن مەرەكەسى "جاڭا جىل" مەرەكەسىنىڭ قارساڭىندا شىعا كەلگەنى كەزدەيسوقتىق بولماۋى مۇمكىن.
كەز-كەلگەن ماڭىزدى ماسەلەگە قاتىستى ءوز ساراپتامامدى جازىپ قوياتىن ءۇردىسىم بويىنشا، قىتايداعى ىندەتتىڭ تارالۋىنا بايلانىستى ءوز كوزقاراسىمدى ۇسىندىم. ۇسىنعان ءتورت ۆاريانتتىڭ قايسىسى ءسىزدىڭ ويىڭىزعا قونىمدى، ونى پىكىر جازىپ بىلدىرەرسىزدەر.
وزىمە ءتورتىنشى ۆاريانت دۇرىس سياقتى. ياعني، بۇل گيبريتتىك سوعىستىڭ ءبىر "باسپالداعى". قىتايعا قارسى مەملەكەت كىم بولۋى مۇمكىن؟ ء"ىشىڭ ءبىلسىن ءالۋ-اي".
ال اعايىندار!
وي سالسا ويلانارسىزدار!
رۇستەم اشەتاەۆتىڭ جەلىدەگى جازباسى
Abai.kz