اقش پوليتسياسى قاتىگەز، ال قازاق پوليتسياسى جۇمساق دەيتىندەرگە!

راتسيونالدى ويلاۋدى ەشكىم جويمادى. فەيسبۋكتەگى سوڭعى پوستتارعا قاراپ، ناعىز pro-government, ەرلان كارين سياقتى «مەملەكەتشىلدىك» دەپ قازىرگى بيلىكتى اقتاپ الۋعا تىرىساتىنداردى كوبىرەك بايقاي باستادىم. ستاتيستيكانى قاراپ، زەرتتەگەن سوڭ، ءبىر جاقتى، ياعني وزىڭە ءتيىمدى جاقتى عانا اقتارماي، سوڭىنا دەيىن قاراماعانى ءجون بولماعان.

اقش پەن قازاقستانداعى پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىن سالىستىرۋعا كەلمەيدى. نەگە ەكەنىن انىقتاۋ ءۇشىن الدىمەن ەكى قوعامدى سالىستىرايىق. Gallup اناليتيكالىق كومپانياسىنىڭ سوڭعى زەرتتەۋىنە وراي، كامەلەتكە تولعان امەريكالىقتاردىڭ 30 پايىزى، ياعني 70 ميلليون امەريكالىق قارۋ يەمدەنەدى ەكەن. ال 43 پايىزى قارۋ ساقتالاتىن ۇيدە تۇراتىنىن بىلدىرگەن. ال جالپى بارلىق امەريكالىقتىڭ قولىنداعى قارۋدى ارسەنال رەتىندە جيساڭ (393 ميلليون دانا), اقش اسكەرى مەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىندا بار قارۋ كولەمىنەن دە اسىپ كەتەدى. 393 ميلليون دانا قارۋ دەگەنىمىز ءاربىر 100 امەريكالىققا (بالالاردى دا قوسا ەسەپتەگەندە) 120 دانادان كەلەتىنىن بىلدىرەدى.

قارۋ يەمدەنۋ بىلاي تۇرسىن، رەسپۋبليكالىقتار، ياعني كونسەرۆاتورلار قارۋدى ۇيدە ساقتاۋمەن قاتار ءتۇرلى قوعامدىق ورىندارعا بارعاندا الىپ جۇرۋگە رۇقسات بەرۋدى تالاپ ەتىپ جاتىر. كەيبىر شتاتتاردا رۇقسات بەرىلگەن، ياعني سۋپەرماركەتتە نەمەسە باردا قارۋ اسىنىپ جۇرگەن ازاماتتاردى كورەسىڭ. ونداي ەرەگىسە قالساڭ، ءبىتتىڭ دەگەن ءسوز.

سول ءۇشىن دە پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى اسا دايىندىقپەن، قاۋىپ تونگەندە بىردەن اتۋعا داعدىلانعان. سەبەبى ولار دا قارۋ يەمدەنگەن Redneck Yankee نەمەسە اق ۇلتشىل كونسەرۆاتوردىڭ قولىنان مەرت بولعىسى كەلمەيدى. FBI ەسەبى بويىنشا وتكەن جىلى سونداي مىرقتاردىڭ قولىنان 89 قۇقىق قورعاۋ ورگانى قىزمەتكەرى قىزمەتى بارىسىندا مەرت بولعان. ەندى قازاقستانعا قايتىپ ورالايىق. ءاربىر قازاقستاندىققا قانشا قارۋ تۋرا كەلەتىنىن ساناۋ دا اقىلعا قونبايدى. سەبەبى قازاقستاندا ۇيدە قارۋ ۇستاۋ اقش-تاعىداي داعدىعا اينالماعان. سوسىن قازاقستاندا قىزمەتى كەزىندە قانشا پوليتسيا قىزمەتكەرى مەرت بولدى؟ ول ستاتيستيكانى تاپساڭ دا، اقش-پەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى.

وتكەن جىلى نيۋ-يوركتاعى دوسىمنىڭ دوسى ءبىر امەريكالىقتىڭ قولىنان ينۆاليدتەرگە ارنالعان جەرگە كولىگىن قويعانىن ەسكەرتكەنى ءۇشىن مەرت بولعانىن ەستىدىم. سونداي ينتسيدەنتتەر بولعان كەزدە پوليتسيا قىزمەتكەرى قالاي ارەكەت ەتۋى كەرەك؟ پوليتسيا ماكسيمۋم ەسكەرتۋ ايتقان ازاماتتى ولتىرە سالعان رەدنەكتى سوزبەن توقتاتۋعا تىرىسادى. بولماسا، ياعني ول قارۋىن تاستاماسا، ولار اتۋعا ءتيىستى. سەبەبى پوليتسيانىڭ قىزمەتى قوعامدا ءتارتىپ ورناتۋمەن قاتار وزىنە قاۋىپ تونگەندە قورعانۋعا دا قۇقىلى.

بۇل جەردە اقش پوليتسياسىن دا اقتاپ الۋعا بولمايدى. سەبەبى ءتۇرلى جاعدايدا ءوز پوزيتسياسىن اسىرا سىلتەپ پايدالاناتىن (Eric Garner, George Floyd, Beonna Taylor كەيستەرى) نەمەسە ابايسىزدا قارۋسىز ازاماتتى اتىپ جىبەرەتىن وقيعالار دا تىركەلگەن. ءدال سونداي پوستتار ارقىلى سول «مەملەكەتشىلدەر» دۇلات اعادىلدىڭ ولىمىنە ايىپتى قۇقىق قورعاۋ قىزمەتكەرلەرىن اقتاپ الۋعا تىرىسىپ جاتقاندارى كورىنىپ-اق تۇر. بىلە تۇرا ولاي ەتپەۋگە، راتسيونالدى ويلاۋعا شاقىرامىن!

P.S. سۋرەتتە ترامپتى قولداۋشى كونسەرۆاتور امەريكالىقتاردىڭ مەن تۇرىپ جاتقان ميچيگان شتاتى ورتالىق قالاسىنداعى لانسينگ قالاسىنداعى شتات گۋبەرناتورىنىڭ رەزيدەنتسياسى الدىنا #stayhome شاراسىنا بويكوت جاريالاۋعا كەلگەن كەزى كورىنىس تاپقان.

جولداس ورىسباەۆتىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسى

Abai.kz