قازاقستان رەسپۋبليكاسى
مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى
ا.ر. رايىمقۇلوۆا حانىمعا

قۇرمەتتى اقتوتى راحمەتوللاقىزى! 

وزىڭىزگە حات جازۋعا تۇرتكى بولعان سوڭعى بەس جىلدا قازاقستاندا جۇرگەن تاجىك رەجيسسەرى بارزۋ ابدراززاكوۆتىڭ الەۋمەتتىك جەلىدە بەرگەن سۇحباتىنىڭ بارىسىندا ايتقان ويى. ول مىرزانىڭ ايتۋى بويىنشا قازاق تەاترىنىڭ بولاشاعى كۇڭگىرت، الداعى  5-10 جىلدا قۇريدى ەكەن. ويتكەنى تەاترداعى رەجيسسەرلارىنىڭ بارلىعى كورىنگەندى كوشىرگىش، ءبىر-بىرىنە ەلىكتەگىش، ءارتۇرلى شوۋدان قۇرالعان، ءوز بەتى، ءوز قولتاڭباسى جوق، تاپتاۋىرىندىلىققا ۇرىنعان رەجيسسەرلار ەكەن. ءتىپتى ءبىر ادام دا ول كىسىنىڭ نازارىنا ىلىكپەپتى. الماتىداعى ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسى مەن نۇر-سۇلتانداعى قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دە قۇنى كوك تيىن دەگەندى مەڭزەيدى. ءتىپتى بىزدە تەاتر مەكتەبى بولماعان جانە قالىپتاسپاعان دەيدى. «فۋتبول كوماندالارى شەت ەلدەن جاتتىقتىرۋشىلار الدىراتىنى سەكىلدى قازاقستانعا ءدال قازىر رەسەيدەن، بولماسا باسقا مەملەكەتتەردەن رەجيسسەرلەر شاقىرتىپ ولاردىڭ مەكتەبىن اشۋ كەرەك» دەپتى. وعان نە دەيسىز؟

سوندا ءبىز قازاقستاننىڭ حالىق قاھارمانى ءازىربايجان مامبەتوۆ باستاعان ۇلى كوشتى جالعاعان، ر.اندرەسيان، م.بايسەركەنوۆ، ب.وماروۆ، ج.وماروۆ، ق.جەتپىسباەۆ، ر.سەيتمەتوۆ، مەن دون ۋك، ج.حادجيەۆ، چ.زۇلقاشەۆ، ب.اتاباەۆ سەكىلدى اعا بۋىنمەن بىرگە بۇگىنگى كۇنگى قازاقستاننىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن رەجيسسەرلەردى قايدا قويامىز؟ 95 جىلدىق تاريحى بار اۋەزوۆ تەاترىنان باستاپ ەلىمىزدەگى 57 تەاتردىڭ ءومىر ءسۇرۋى، سونىمەن قاتار، ورىس، كارىس، ۇيعىر، نەمىس، وزبەك سىندى ەتنيكالىق تەاترلاردىڭ بولۋى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى تەاترلاردىڭ بارلىعىنىڭ ايعاعى ەمەس پە؟!.  جانە وسى تەاترلاردىڭ تۇگەلدەي دەرلىك تىكەلەي مەملەكەتتىڭ قامقورلىعىندا ەكەنىن قايدا قويامىز؟ قازاقستانداعى وبلىستىق تەاترلاردى بىلاي قويعاندا الماتى مەن نۇر-سۇلتان قالالارىنداعى تەاترلاردىڭ شىعارماشىلىق جولىنا ىقىلاسپەن زەر سالماي، ولاردىڭ رەپەرتۋارلارىن بىلمەي، ءبىردى-ەكىلى سپەكتاكلدى قاراي سالىپ بۇكىل قازاق تەاتر ونەرىنە ۇكىم شىعارۋى ۇلتتىق ونەرىمىزدى سىيلاماعاندىق دەپ بىلەمىز.

قازاق تەاترىنىڭ پايدا بولۋى، دامۋى، بۇگىنگى تىنىسى، ءوسۋى مەن شارىقتاۋى، ەلىمىزدەگى كوپتەگەن تەاترلاردىڭ حالىقارالىق فەستيۆالدەردە باس جۇلدەلەردى باعىندىرۋى سونىڭ ءبىر دالەلى. رەسەيدەگى «تەاترالنايا جيزن» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى، ونەرتانۋ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى،  سىنشى و.پيۆوۆاروۆتىڭ  ايتۋىنشا «بۇگىنگى قازاق تەاترى جاڭاشىلدىعىمەن جاڭا كەزەڭگە، اسقار بيىككە كوتەرىلگەن الەمدىك وزىق تەاترلاردىڭ قاتارىنان ورىن العانى حاق». بۇل كاسىبي ماماننىڭ پىكىرى.

قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى، كسرو جانە قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتارىنىڭ لاۋرەاتى ءاسانالى ءاشىموۆتىڭ 80 جىلدىعىنا وراي I دۇنيەجۇزىلىك «استانا» تەاتر فەستيۆالىنىڭ تۇساۋى كەسىلىپ، وعان گرۋزيا، جاپونيا، ليتۆا، لاتۆيا، كورەيا، اۆستراليا، يزرايل، انگليا، فرانتسيا، گەرمانيا، يتاليا، رەسەي، وزبەكستان، قىرعىزستان، ءازىربايجان، يران، باشقۇرتسان، تاتارستان سەكىلدى مەملەكەتتەردىڭ قاتىسۋى قازاق تەاتر ونەرىنىڭ الەم تەاتر كەڭىستىگىندەگى وزىندىك ورنىنىڭ ايقىن دالەلى. «كورمەس، تۇيەنى دە كورمەس» دەگەندەي، ءبىزدىڭ وسىنداي ۇشان-تەڭىز ەڭبەگىمىزگە قارا كۇيە جاعۋى – بۇل دا ونىڭ رۋحاني سايازدىعى. رەجيسسەرمىن دەپ وزىنە ايدار تاققان بارزۋ ابدۋراززاكوۆ مىرزانىڭ قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتىن، ادەبيەتىن، تاريحىن، ءداستۇرىن بىلمەگى بىلاي تۇرسىن، ءبىزدىڭ تەاتر ونەرىمىزدىڭ بولاشاعىنا ۇكىم ايتىپ، جول كورسەتكەنى ونىڭ ادامشىلىعىنا سىن بولارى ءسوزسىز...

قۇرمەتتى اقتوتى راحمەتوللاقىزى!

ءوز ەلى تاجىكستاندا قادىرى كەتىپ قىرعىزستان مەن وزبەكستاندا جامان اتقا يە بولعان رەجيسسەردىڭ ىشىمىزگە ىرىتكى سالۋى – قازاق حالقى مەن تاجىك ەلىنىڭ مادەني ورتاسىنا سىزات تۇسىرە مە دەپ الاڭداۋلىمىز. قازاق ەلىنىڭ بىردە-ءبىر دراماتۋرگىن م.اۋەزوۆ پەن ع.مۇسىرەپوۆتەن باستاپ ت.احتانوۆ، ق.مۇحامەدجانوۆ، ءا.تارازي، ق.ىسقاقوۆ، س.ءجۇنىسوۆ، و.بوكەي، د.يسابەكوۆ، ي.عايىپ، ر.وتارباەۆ ت.ب قاداۋ-قاداۋ تالانتتارىمىزدى ەلەمەي بىردە-ءبىر اۆتورىمىزدى ساحنالاماۋى قوناق بوپ كەلگەن ازاماتتىڭ ارىنا سىن...

ءيا، تەاتر – ءتىرى ورگانيزم. ونىڭ دا ءوسۋ، وركەندەۋ، توقىراۋ، قايتا ورلەۋ كەزەڭدەرى بولۋى زاڭدى. ويتكەنى بۇل - ونەرگە ءتان قۇبىلىس. ءبىز ونى جاقسى بىلەمىز. سول ءۇشىن دە ۇلى ونەر ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتىپ، تەر توگۋدەمىز. جانە تەاتر انا ءتىلىمىزدىڭ تال بەسىگى ەكەنىن ەستەن شىعارماق ەمەسپىز!

قۇرمەتتى اقتوتى راحمەتوللاقىزى!

جوعارىدا ايتىلعان ماسەلەلەردى ەسكەرە وتىرىپ، قازاق تەاتر ونەرىنە قاشان دا قولداۋ بىلدىرگەنسىز جانە سولاي بولادى دەپ سەنەمىز! جانە دە بولاشاقتا وسىنداي كەزبە رەجيسسەرلەردىڭ كەلۋىنە، ىشىمىزدە وسىنداي ىرىتكى تۋدىرۋىنا جول بەرمەۋگە، ىقپال ەتەدى دەپ ۇمىتتەنەمىز! ويتكەنى قازاق تەاتر ونەرى بولعان، بار جانە بولا بەرەدى. ول - ونەر زاڭى، ول - ءومىر زاڭى.

قۇرمەتپەن،

ءاسانالى ءاشىموۆ,

قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى، كسرو جانە قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتارىنىڭ لاۋرەاتى، قازاقستان تەاترلارى اسسوتسياتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى، م. اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى.

تۇڭعىشباي جامانقۇلوۆ,

قر حالىق ءارتيسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، قازاقستان تەاتر قايراتكەرلەرى وداعىنىڭ توراعاسى.

تالعات تەمەنوۆ،

قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى، ق. قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى، تەاتر جانە كينو رەجيسسەرى.

ەركىن جۋاسبەك،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، م. اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

مۇرات احمانوۆ،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى، ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر تەاترىنىڭ قويۋشى-رەجيسسەرى.

نۇرلان جۇمانيازوۆ،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ق. قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ  رەجيسسەرى.

بولات ۇزاقوۆ،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ق. قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ  رەجيسسەرى.

الىمبەك ورازبەكوۆ،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ق. قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ  رەجيسسەرى.

دوسجان جانبوتاەۆ،

قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى، س.قوجامقۇلوۆ اتىنداعى جەزقازعان قازاق مۋزىكالى-دراما تەاترىنىڭ ءارتيسى.

قۇسەيىن ءامىر-تەمىر،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، قىزىلوردا وبلىستىق ن.بەكەجانوۆ اتىنداعى قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى.

نۇرنياز مۇقانوۆ،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ن.ءجانتورين اتىنداعى ماڭعىستاۋ وبلىستىق مۋزىكالىق-دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

يۋري ياكۋشەۆ،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، م.يۋ. لەرمونتوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق ورىس دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

ازامات ساتىبالدى،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق جاستار مەن جاسوسپىرىمدەر  تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

ليۋبوۆ ني،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، كورەي مۋزىكالىق كومەديا تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

ناتاليا دۋبس,

رەسپۋبليكالىق نەمىس تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى.

سانسىزباي بەكبولاتوۆ،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ساكەن سەيفۋللين اتىنداعى قاراعاندى وبلىستىق قازاق دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

يالقىنجان شاميەۆ،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، مەملەكەتتىك قۇدىس قوجامياروۆ اتىنداعى ۇيعىر مۋزىكالىق كومەديا تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى.

ماعزوم باقىتجانوۆ،

ت.احتانوۆ اتىنداعى اقتوبە وبلىستىق دراما تەاترىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى.

شالقيا باقىتجانوۆا،

ت.احتانوۆ اتىنداعى اقتوبە وبلىستىق دراما تەاترىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى.

بەيبىت باحتىگەرەەۆ،

اقمولا وبلىستىق ش.قۇسايىنوۆ اتىنداعى قازاق مۋزىكالىق-دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

يكرامجان حاشيمجانوۆ،

شىمكەنت قالالىق وزبەك تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

سپارتاك رامازانوۆ,

ن.پوگودين اتىنداعى سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق ورىس دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

باقىت سرايىلوۆ,

ق.جانداربەكوۆ اتىنداعى جەتىساي دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

تىلەگەن احەتوۆ،

ق.جانداربەكوۆ اتىنداعى جەتىساي دراما تەاترىنىڭ  كوركەمدىك جەتەكشىسى، تەاتر جانە كينو رەجيسسەرى.

اليا بايماحانوۆا،

ءى. وماروۆ اتىنداعى قوستاناي وبلىستىق قازاق دراما تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى.

مۇراتبەك وسپانوۆ،

اقمولا وبلىستىق ش. قۇسايىنوۆ اتىنداعى قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

رۋسلان سەنكەباەۆ,

ب.ريموۆا اتىنداعى الماتى وبلىستىق دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

ەرنار جۇماتاەۆ،

نۇر-سۇلتان قالاسى جاستار تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

جۇلدىزبەك جۇمانباي,

م. اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترىنىڭ رەجيسسەرى.

بەرىك دجامەنوۆ,

ماحامبەت اتىنداعى اتىراۋ وبلىستىق قازاق دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

مۇقانعالي تومانوۆ،

ماحامبەت اتىنداعى اتىراۋ وبلىستىق قازاق دراما تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى.

دىنمۇحامەد ۇياباي،

شىعىس قازاقستان وبلىستىق قازاق دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

ساحان اكەلەەۆ،

شىعىس قازاقستان وبلىستىق قازاق دراما تەاترىنىڭ رەجيسسەرى.

ەرجان يساتاەۆ،

تۇركىستان وبلىستىق ر. سەيتمەتوۆ اتىنداعى قازاق سازدى دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

ەربول جۋاسبەك،

سەمەي قالاسى اباي اتىنداعى قازاق دراما تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى.

امانگەلدى باحتينوۆ,

سەمەي قالاسى "داريعا-اي" جاستار تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

ەركەبۇلان نۇعىمانوۆ,

سەمەي قالاسى "داريعا-اي" جاستار تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى.

ارمان تەمىربەك،

ج.ايماۋىتوۆ اتىنداعى پاۆلودار وبلىستىق قازاق سازدى-دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى.

دۋناي ەسپاەۆ،

ك.س.ستانيسلاۆسكي اتىنداعى قاراعاندى مەملەكەتتىك ورىس دراما تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى.

Abai.kz