وسىدان ون كۇن بۇرىن پرەزيدەنت توقاەۆ ۇكىمەتكە ەكى اپتا كارت-بلانش بەرگەندەي بولدى ء(تورت كۇننەن كەيىن ول ماسەلە دە ءوز شەشىمىن تابار).

سودان بەرى ۇكىمەت وتستاۆكاعا كەتە مە، كەتپەي مە، كەتسە، ورنىنا كىم جانە كىمدەر كەلۋى مۇمكىن دەگەن اڭگىمە جيىلەپ كەتتى.

سوعان قاتىستى ءبىر ويىم.

كوروناۆيرۋس ترانزيت كەزەڭىنىڭ كۇشتى كاتاليزاتورى بولعان انىق.

ياعني، وسىعان دەيىن «ەكىنشى پرەزيدەنت بيلىكتى ءوز قولىنا الۋ ءۇشىن ءبىرشاما ۋاقىت كەرەك، ونىڭ ءوز العىشارتتارى بولۋى ءتيىس» دەگەن ساياسي ساراپتامالار ايتىلىپ كەلدى. قوعام دا سونداي كەزەڭدى باستان وتكىزۋگە ىشتەي دايىن بولدى دا.

ال COVID كەلدى دە، ول جايباسار بولۋعا ءتيىس پروتسەستى كۇرت جەدەلدەتىپ جىبەردى. ءدال وسىناۋ كەزەڭدە نازارباەۆتان توقاەۆقا وكىلەتتىكتەر اسىقپاي كوشۋىن كۇتىپ وتىراتىن ۋاقىت جوق! شەشىمدەر مەيلىنشە تەز ءارى ءبىر جاقتى تۇردە قابىلدانۋى كەرەك. توقاەۆتىڭ ءوزى جاعدايدى سوعىسپەن تەڭەدى ەمەس پە؟ ياعني، پرەزيدەنت الدىمەن ەلباسىمەن اقىلداسىپ، سوسىن جيىن وتكىزىپ، ءوز ۇكىمەتىن سىناپ، «سەندەرگە پالەنشە ۋاقىت بەرەمىن»، - دەپ سوزعىلاپ وتىراتىن شاما جوق. ەلدىڭ شىدامى تاۋسىلىپ بارادى!

سوندىقتان دا ساياسي، كەرەك دەسەڭىز، تاريحي جاۋاپكەرشىلىك ماسەلەسى دە وسى تۇستا جەكەلەنگەن سيپات الادى. ەرتەڭ، ءدال وسى كەزەڭدى جازعاندا ساراپشىلار، «ەلدە شەشىم قابىلداۋدىڭ بىرنەشە ورتالىعى بولدى: ەلباسى، پرەزيدەنت، ەلباسىنىڭ وتباسى مۇشەلەرى، ولارعا جاقىن وليگارحتار، ۇكىمەت» دەپ وتىرمايدى. «سول تۇستا ەلدى پرەزيدەنت توقاەۆ باسقاردى جانە دە سول تۇستاعى جاقسى دا، جامان ىستەرگە سول كىسى تىكەلەي جاۋاپ بەرەدى» دەپ جازادى.
توقاەۆ مىرزا سونى تۇسىنەتىن كەز كەلگەن سياقتى.

ءيا، ءوز تاڭداۋىن جاساعاندا نازارباەۆ توقاەۆقا ناقتى شارتتار قويىپ، ۋادەلەرىن الىپ العان بولار. بالكىم، ولاردىڭ ترانزيت ستسەناريى بىرنەشە جىلعا، كەلەسى پرەزيدەنت سايلاۋىنا دەيىنگى كەزەڭگە جازىلىپ قويعان بولار. بىراق ول كەزدە الەمدە، ەلدە ءدال وسىنداي قيىن جاعداي ورنايتىنىن نازارباەۆ تا، توقاەۆ تا بىلگەن جوق.

سوندىقتان دا ەكەۋارالىق جالپى، سونىڭ ىشىندە، ادامي سيپاتتاعى كەلىسىمدەردى جوققا شىعارماي (ولاردىڭ استارى حاقىندا «ءىشىڭ ءبىلسىن، ءالۋا-اي» دەپ قانا قويالىق), وسى توتەنشە جاعدايدان شىعۋعا قاتىستى وپەراتيۆتى باسقارۋدى پرەزيدەنت ءوز قولىنا الۋى كەرەك دەپ سانايمىن!

ۇكىمەت تە كەلسىن.

بىراق بۇرىن-سوڭدى بولماعان كەشەندى، «جۇتتىڭ جەتى اعايىنى» ءبىر ساتتە كەپ قالعان داعدارىستىق جاعدايدان شىعۋ جونىندەگى جالپىۇلتتىق كەڭەستى پرەمەر ەمەس، پرەزيدەنت ءوزى باسقارۋى ءتيىس!

نە ىستەرىن بىلمەي، ابدىراپ قالعان حالىق ءوز پرەزيدەنتىنىڭ كۇندەلىكتى وزىمەن بىرگە ەكەنىن كورۋى ءتيىس. ونىڭ ءار وتباسىنىڭ تاعدىرىنا ارالاسىپ، مەملەكەت باسشىسى رەتىندە مورالدىق قولداۋىن ءبىلدىرۋى كەرەك.

توقاەۆ ديپلومات ءارى اسا مادەنيەتتى تۇلعا ەكەنى تۋرالى ونىڭ پيارشىلارى ءجيى ايتا بەرەدى. بىراق قازىرگى اسا جاۋاپتى كەزەڭدە ەلگە مىنەزدى، شەشىمدى ءوزى قابىلدايتىن، سول شەشىمى ءۇشىن جاۋاپ بەرە الاتىن، ايتقان سوزىنەن قايتپايتىن، سول ءسوزىن قول استىنداعىلارعا بۇلجىتپاي ورىنداتا الاتىن، سول قاسيەتتەرىمەن حالىقتى سوڭىنا ەرتە الاتىن ناعىز ليدەر كەرەك.

بۇگىنگى كۇن ساياساتكەر رەتىندە توقاەۆقا سونداي مۇمكىندىكتەر اشىپ وتىر.

ەلدىڭ بيلىك تارماقتارىنا (پارلامەنت، ۇكىمەت، سوت) دەگەن سەنىمى مەيلىنشە ازايعان بۇل كەزەڭدە ونداي كەڭەس بولۋى ابدەن زاڭدى.

ول كەڭەستىڭ قۇرامىنا تىڭ كۇشتەر، جاڭا تۇلعالار ەنۋى شارت. باسقاسىن ايتپاعاندا، ازاماتتىق قوعامدا مەملەكەت ءومىرىنىڭ ءار سالاسىنا قاتىستى ءوز پىكىرىن ايتىپ، بالاما دا باياندى بولار باستامالار كوتەرىپ جۇرگەن ازاماتتار بارشىلىق ەمەس پە؟ سولاردى نەگە جۇمىسقا جەكپەسكە؟

ساياسي وپپوزيتسيا دا وسى كەزەڭدى ءوزىنىڭ باستى پرينتسيپتەرىنەن باس تارتپاي، بىراق مۇمكىندىگىنشە، جالپىۇلتتىق باستامالار مەن ءىس-شارالارعا ەلمەن بىرگە ات سالىسىپ جاتسا، ەش ابەستىگى جوق دەپ سانايمىن. ول دا ورتاق مۇددە جولىنداعى كۇش بىرىكتىرۋ بوپ جاتسا، نەسى ايىپ؟

ءوز باسىم ءتورت كۇننەن كەيىن پرەزيدەنت توقاەۆتان ءدال وسىنداي، بىرەگەي دە باتىل، جۇرتتىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىن، ەلدىڭ جۇرەگىنە سەنىم ورناتاتىن شەشىم كۇتەمىن.

قالعانىنىڭ ءبارى، ماسەلەن، كەزەكتى ۇكىمەت كەلىپ، بار جاۋاپكەرشىلىكتى سوعان ىسىرا سالۋ بۇگىنگى كۇننىڭ ساياسي تالابىنا مۇلدەم سايكەس بولمايدى دا، ەسكى سۇرلەۋدىڭ سارقىنشاعى ءارى دالباسا بوپ قالادى!

ءامىرجان قوسانوۆتىڭ جازباسى

Abai.kz