شىنىن ايتقاندا، بىزدەگى ورىس تىلىندە تارايتىن اقپاراتتاردىڭ دەنى ەلىمىزدە تۋىندىعان قيىندىقتاردى كورسە، بوركىن اسپانعا اتىپ، ءبىر شاتتانىپ قالاتىندىعىن قايتەرسىڭ. مۇنىسىن ءسىرا، وزدەرى وتانى دەپ ەسەپتەيتىن رەسەيدىڭ بەدەلىن ءبىر كوتەرىپ تاستاۋعا ءتيىمدى پايدالانىپ قالادى. جانە ونداي تۇستاردى سىپايىلىق دەگەندى مۇلدەم باسقا جاققا ىسىرىپ قويادى.

ماسەلەن، جاقىندا عانا ەلىمىزگە بەلگىل ءبىر سايتتا رەسەيدىڭ «ۆزگلياد. دەلوۆايا گازەتا» اتتى باسىلىمىنان كوشىرىپ باسقان ماقالاسىن وسىنداي دۇنيەلەردىڭ قاتارىنا قوسۋعا ابدەن بولادى. ەڭ باستىسى، ايقايلاتىپ قويعان «كوروناۆيرۋس زاستاۆيل سوسەدەي ۋموليات روسسيۋ و پوموششي» دەگەن تاقىرىبىنىڭ ءوزى نەگە تۇرادى؟ ال ارى قاراي وقىساڭ توبە شاشىڭ تىك تۇرادى؟ بەينە ءبىر، مىنا ءبىز، ورتالىق ازيا حالىقتارى قاتتى ءبىر بۇلىنشىلىككە ۇشىراپ، قۇرىپ كەتۋدىڭ ءسال الدىندا تۇرعان سەكىلدىمىز.

ماقالا اۆتورى ەۆگەني پوگرەبنيۋكتىڭ بىزگە دەگەن «جاناشىرلىعى» ءتىپتى ەرەكشە. «ۆ ناشەي سترانە سامايا ۆىسوكايا ستەپەن سمەرتنوستي. مى نە ۆىدەرجيۆاەم ناتيسكا. پروشۋ ۆاس پوموچ». «ناشا سترانا ستولكنۋلاس س رەالنوي وپاسنوستيۋ گۋمانيتارنوي كاتاستروفى». ۆسە ەتو – تسيتاتى يز وبراششەني ك روسسيسكومۋ رۋكوۆودستۆۋ وت پرەدستاۆيتەلەي وبششەستۆەننوستي ستران سرەدنەي ازي. گراجدانە ەتيح ستران پوترياسەنى توي ەففەكتيۆنوستيۋ، س كوتوروي روسسيا سپراۆلياەتسيا س بولەزنيۋ، - دەپ بىردەن قارا اسپاندى قاپىلتادى.

ءبىر قىزىعى، وسىلاي دەي كەلە اۆتور «ازىرگە وزبەكستان مەن تاجىكستاندا جاعداي ءبىر قالىپتى. ال تۇركىمەنستان ەشكىمگە جاق اشپايدى، - دەيدى دە بۇل ىندەتتىڭ تەك قانا قىرعىزستان مەن قازاقستاندى ءبىرجولاتا جاۋلاپ العاندىعىنا توقتالادى. بۇل جەردە ءبىزدىڭ قىرعىز باۋىرلارلارىمىزدىڭ باسىنا تۇسكەن ناۋبەتكە كوپ توقتاي قويمالىق. ءار ەل مۇمكىندىگىنشە ونىمەن كۇرەسىپ جاتىر عوي.

ال بىزدەگى احۋالدىڭ تىم مۇشكىل ەكەندىگىن ءوزىمىز دە جاسىرمايمىز. كورونوۆيرۋس دەگەن ىندەتتى دەر كەزىندە توقتاتا الماعانىمىزعا تەك ۇكىمەتتى كىنالاي بەرۋىمىز ادىلەتسىزدىك. بەلگىلەنگەن قاتاڭ ءتاىرتىپتى ساقتامادىق. مەديتسينالىق بەتپەردە تاعۋدى ارتىق سانادىق. توي تويلاۋدى توقتاتا تۇرايىق دەگەندى قۇلاققا دا ىلمەدىك. ىندەت بوي بەرمەۋگە اينادلعاندا ءدارىحانالاردى جاعالاپ، كەرەك بولسىن، بولماسىن، ءدارى-دارمەكتى كوتەرە ساتىپ الىپ، ونى كەيىن بيزنەسكە اينالدىردىق. ەندى كىمدى كىنالايمىز؟ تەك ءبىر وكىنىشتىسى، قولىمىزدا مول بايلىق بولا تۇرا مەديتسيناعا مۇلدەم كوڭىل بولمەي، وعان دۇرىس قارجى دا بولمەي، جەتىم بالانىڭ كۇيىن كەشتىرگەن ۇكىمەتىمىز نە دەپ اقتالادى؟

ەندى كەلىپ، اتالمىش ماقالاداعى ەلىمىزگە كەلىپ-كەتكەن يۋري دوروحوۆ دەگەن ءجۋرناليستىڭ: «ۋجە ۆ پەرۆىە چاسى پوسلە ۆەزدا ۆ روسسيۋ يز كازاحستانا يا يسپىتال ناستوياششي شوك. پولنوە وششۋششەنيە، چتو ۆەرنۋلسيا ۆ گلۋبوكي تىل يز زونى بوەۆىح دەيستۆي. ليۋدي راسسلابلەننىە، سپوكوينىە. نيكاكوگو وسوبوگو سترەسسا نە نابليۋداەتسيا. <...> زاشەل ۆ اپتەكۋ – ەششە ودين شوك. ەست ۆسيو. پراۆدا، پو رەتسەپتام. ۋ مەنيا بىلو ديكوە جەلانيە سكۋپيت ۆسيۋ اپتەكۋ ي وتپراۆيت ۆ الما-اتۋ»، - دەگەن ءسوزىن قالاي باعالايمىز؟ شىلعي وتىرىك دەۋ دە قيىن، تازا شىندىق دەپ دە ايتا ادمايمىز. مۇنىڭ اتى ءجۋرناليستىڭ جاندى جارىمىزدەن باسۋى ەكەندىگى انىق. 

بۇل ورىس ءجۋرناليسىنىڭ ءسوزىن دۇشپاندىققا باعالاماي-اق قويالىق. تەك ءبىر وكىنىشتىسى، قولدا بار دۇنيەنى ۇقساتا الماي، وزگەلەرگە الاقان جايۋمىز، تۇپتەپ كەلگەندە، ەلدىگىمىزگە سىن. وسى ۋاقىتقا دەيىن تەگىن كەلگەن دۇنيە دەپ، مۇنايدان تۇسكەن مول ولجانى ەشكىمگە كەرەگى جوق، «ەلىمىزدىڭ ءيميمدجىن كوتەرەدى» دەگەن سىلتاۋمەن ميلليونداعان ەمەس، ميلليارداعان دوللاردى ىسىراپ ەتكەنىمىزدى كىمنەن جاسىرامىز؟ وسى ءتۇپسىز بايلىق بىزگە اعىلا بەرەدى دەگەن ەرتەگىگە سەنىپ، الگىندەي ىندەتپەن كۇرەسۋدە كورشىلەرىمىز - وزبەكستان مەن تاجىكستاننان دا كەندە قالعانىمىز اششى شىندىق.

ەندەشە اتالامىش ماقالاداعى اۆتوردىڭ: «چەم بولشە سيتۋاتسيا ستانوۆيتسيا كريتيچەسكوي، تەم بولشە وبراششايۋتسيا زا پوموششيۋ يزۆنە. نا توم جە زاسەداني ەۆرازيسكوگو مەجپراۆيتەلستۆەننوگو سوۆەتا پرەمەر-مينيستر كازاحستانا اسكار مامين ەششە راز ناپومنيل ميحايلۋ ميشۋستينۋ و تياجەلوم پولوجەني ۆ رەسپۋبليكە، وتمەتيۆ، چتو ۆ كازاحستانە سلەديات زا يسپىتانيەم روسسيسكوي ۆاكتسينى، ي پوپروسيل و پوستاۆكاح ۆنە وچەرەدي.

«ساموە گلاۆنوە، مى پولۋچيلي كومپەتەنتسي روسسيسكيح ۆراچەي، كوتورىە پريەحالي، رابوتالي ي رابوتايۋت ۆ رازنىح رەگيوناح كازاحستانا»... «ۆ ەتوي سۆيازي مى راسسچيتىۆاەم نا تو، چتو كوگدا ناچنەتسيا پرومىشلەننىي ۆىپۋسك ۆاكتسينى س تەم، چتوبى كازاحستان يمەل ۆوزموجنوست پريوبرەستي پارتي ۆاكتسينى ۆ چيسلە پەرۆىح ستران، يمەل ۆوزموجنوست پريمەنيت سرەدي ناسەلەنيا. ەتو وچەن ۆاجنو»، – تسيتيرۋەت كازاحستانسكوگو پرەمەر-مينيسترا ريا نوۆوستي, - دەگەن سوزىنە باعا بەرۋدى ارتىق سانادىق. ويتكەنى مۇنى وتىرىك دەۋگە دالەلىمىز جوق. ونىڭ ۇستىنە كەزىندە باسپاسوزدە «ءبىز ۆاكتسينانى رەسەيدەن ءبىرىنشى بولىپ الامىز» دەگەن الاقايلاعان «جاڭالىقتى» ءوز كوزىمىزبەن وقىعانبىز.

شىندىعىن ايتقاندا، ءبىزدىڭ رەسەيگە وسىنشاما جالىنۋدىڭ رەتى دە جوق سەكىلدى. بۇل كورشىمىز كورونوۆيرۋس اۋرۋى جونىنەن بۇكىل الەمدەگى كوشباسشىلاردىڭ اراسىندا. ەكىنشىدەن، رەسەي جاساعان بۇل ۆاكتسينا جايلى ءباسپاسوز بەتىندە ءارتۇرلى پىكىر ايتىلادى. نەگىزىنە اقش-تا جاسالعان ۆاكتسينانىڭ ەمدىك قاسيەتى الدەقايدا كۇشتى كورىنەدى. انا جاپونيا مەن وڭتۇستىك كورەيادا جاسالعان ۆاكتسينالار دا ەشكىمنەن ولقى تۇسپەيدى. ونان قالسا، ءتىپتى مىنا قاسىمىزدا سول ىندەتپەن ويداعىداي كۇرەسىپ، مول تاجىريبە جيناعان قىتاي دەگەن دە كورشىمىز بار. ول دا ءوتىنىشىمىزدى اياق استى ەتپەس ەدى. مىنە، ەندى وزدەرىنە ءساتتى جاعدايدى ۇتىمدى پايدالانعان رەسەي جۋرناليستەرى وزدەرىنىڭ ءالى دە كۇشتى ەكەندىگىن، بۇرىنعى كەڭەس وداعىنان شىققان ەلدەردىڭ وعان ءالى دە تاۋەلدى ەكەندىگىن تاعى ءبىر نۇقىپ ءوتتى. قايتەسىڭ، كونەسىڭ داعى.

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz