Covid-19 بايلانىستى كەيبىر بيزنەس سالاسى اۋىر داعدىرىسقا ۇشىرادى. بۇنىڭ ىشىندە قازاق تىلدىلەر ءۇشىن – ءاربىر ءۇشىنشى رەستوران، ورىس تىلدىلەر ءۇشىن – ءاربىر بەسىنشى كينوتەاتر جابىلاتىن بولادى. رەستورانداردىڭ نەگە جابىلىپ جاتقاندىعىنىڭ ناقتى سەبەبىن بىلسەك، كينوتەاترلار جايلى بۇلاي دەي المايمىز.

قازىر ەلىمىزدە 20 ملن. تۇرعىنعا 90 كينوتەاتر ءوز قىزمەتىن كورسەتىپ كەلەدى. بۇل وتە از. وندا تەك ورىس تىلىندە عانا سويلەيتىن 6 مىڭعا تارتا قىزمەتشى ەڭبەك ەتەدى. قاداپ ايتاتىن دۇنيە بۇل جەرلەردە رەسەي مادەني ەكسپانسيا جاساپ بىزگە تىقپالايتىن تەك ورىس ءتىلدى كينو عانا كورسەتىلىپ كەلەدى. ەگەر تەك ورىس ءتىلدى كينو عانا كورسەتەتەتىن ءاربىر بەسىنشى كينوتەاتر جابىلاتىن بولسا، وندا 2021 جىلى ەلىمىزدە بار بولعانى 82 كينوتەاتر قالىپ، قالعان 8-ءنىڭ ەسىگىنە قارا قۇلىپ سالىنادى دەگەن ءسوز. ءدال قازىر 7 كينوتەاتر جابىلىپ تا ۇلگەردى. جابىلۋ سەبەبىنىڭ ءتۇپ نەگىزى Covid-19-عا مۇلدەم دە بايلانىستى ەمەس، ونداعى كورسەتىلەتىن كينولاردىڭ بارلىعىنىڭ ءبىر جاقتى رەسەي مادەني ەكسپانسيانىڭ ىعىنا جىعىلىپ، كەڭەستىك ءداۋىردىڭ مۇراسى بوپ تانىلاتىن كينوپروكاتتىق فيلمدەردىڭ «ورىس الەمى» اياسىندا عانا تۇيىقتالىپ، بۇگىنگى كۇنى قالىڭ كوپشىلىك بولىپ تابىلاتىن ءدىلى مەن ءدىنى بولەك قازاق ءتىلدى اۋديتوريانى قاجەت ەتپەۋىندە جاتىر. ەندى ماسەلەنىڭ وسى جاعىنا ويىسايىق.

بۇگىنگى كۇنى قازاق ءتىلدى جاڭاوزەن قالاسىنداعى شاعىن كينوتەاتر ءوز قىزمەتىن توقتاتتى. بۇل شاھارداعى شاعىن كينوتەاتردىڭ اشىلۋىنىڭ دا ءوز سەبەبى بار. كينوپروكات سالاسىنىڭ مەنەدجەرلەرىنىڭ مۇنايلى وڭىردەگى قازاق ءتىلدى اۋديتورياعا ورىس ءتىلدى كينو كورسەتىپ اقشا تابۋ ءۇشىن ىستەگەن بيزنەس قادامى دەپ ۇعامىز. ارينە ءدىلى جات دۇنيەنى جاتسىنعان قازاقى ورتا ولاردىڭ بۇل قانات قاقتى جوباسىن قاجەت ەتپەدى.

بۇكىل كينوپروكات پەن كينوتەاتر جەلىسى ورىس تىلدىلەردىڭ قولىندا ەكەنىن قازاقستان كينوتەاتر يەلەرى اسسوتسياتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى «يۋبيلەينىي گورود» (وسكەمەن) كينوتەاترىنىڭ باسقارماسى مۋنيرا ياگۋدينانىڭ كينوكورەرمەن قامتۋ اياسى مول نۇر-سۇلتان، الماتى جانە شىمكەنتتە تۇرماي، تۇرعىندارى از ءام رەسەيمەن شەكتەسەتىن وسكەمەندە تۇرىپ ءبارىن باسقارىپ وتىرۋىنان ءبىراز دۇنيەنى اڭعارامىز. كينوتەاترلار جەلىسى ءالى كۇنگە قازاق كينوكورەرمەنىمەن ەش ساناسپايتىن ورىس تىلدىلەر قولىندا.   

سوندا قازاق كينوپروكاتى ءالى كۇنگە ەسكى اۋەندەرىنەن جالىقپاي، تىلدىك احۋالدى قاپەرگە الماي «باياعى جارتاس ءبىر جارتاستىقپەن» قازاقستان حالقىنىڭ 65 پايىزىن قۇرايتىن قازاق ءتىلدى قازاقتار ءۇشىن ەمەس، كۇننەن-كۇنگە ۇلتتىق ازشىلىققا اينالعان 35 پايىز ورىس تىلدىلەر ءۇشىن مادەني قىزمەت ەتىپ كەلەدى. قازاق ءتىلدى الاش بالاسىنىڭ نەگە كينو كورمەيتىنىنە جانە قانداي كينو جانرىن ۇناتاتىندىعىنا قاتىستى جانە قاي ەلدىڭ كينوونىمىنە ىنتا تانىتۋىنا بايلانىستى بىردە-ءبىر الەۋمەتتىك ساۋالنامانىڭ جۇرگىزىلمەۋىنىڭ استارىندا نە جاتىر!؟  نەگە كينويندۋسترياسى دامىعان ءدىنى ءبىر «شىعىس حولليۆۋدى» اتانعان مىسىردىڭ، ءتىلى ءبىر تۇرىكتىڭ ءام ءدىلى جاقىن الەمگە ۆوليۆۋد دەپ تانىلعان ءۇندىنىڭ، قارا قۇرلىقتا نولليۆۋد اتاۋىمەن ايگىلى نيگەريانىڭ، قحر، جاپوننىڭ ءام وڭتۇستىك كورەيانىڭ فيلمدەرىنىڭ ايماقتىق تۇساۋكەسەرلەرى قازاق كورەرمەنىنە انا تىلىمىزدە ۇسىنىلمايدى؟ سوندا بىزدەگى كينوتەاترلار تابيعاتى ءدىلىمىز بەن تىلىمىزگە جات ورىس كينوسى مەن اقش كينوونىمدەرىن قازاققا كورسەتۋ ءۇشىن عانا قىزمەت ەتىپ جاتىر ما؟! 

قازاق ءتىلدى بيزنەسمەندەردى بەلگىلى ءبىر سالاداعى بيزنەس تۇرلەرىنە جولاتپاۋ، الدارىنان سان الۋان كەدەرگىلەر كەلتىرۋ جاپپاي ورىن الىپ جاتىر. قازاق بيزنەسى ءۇشىن تابۋ سالىنعان سالا كينوپروكات پەن كينوتەاترلار جەلىسى تاپ سونداي سالا. قازىر وزگە ءتىلدى كينونى دىبىستاپ دۋبلياج جاساۋ اتاعى دىرداي قازاقفيلمدە عانا ەمەس، ءتيىستى قاراجات بولىنەتىن بولسا، ۇيدە ءام كوبەدەي كوپ توي ورتالىقتارىندا دا، جەكە قازاق ەستراداسى جۇلدىزدارىنىڭ دىبىس جازۋ ستۋديالارىندا دا جۇزەگە اسا الادى. سوندا نە كەدەرگى!؟ بار كەدەرگى تيتۋلدى ۇلتتى جاھانداسۋ ءجاندامىنان ساقتاۋعا باعىتتالعان كينو سالاسىنداعى ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ جوقتىعى. 

وسى جوقتىقتى پرايمەريزىمەن دۇرىلدەتىپ ساياسي شوۋ جاساپ جاتقان «Nur Otan»-دىق ۇمىتكەرلەر سايلانا قالسا، پارلامەنتتە وتىرعان كەزدەرىندە قاپەرگە الار دەپ ۇمىتتەنەمىز. جانە قازاق بالاسى تويحانا سالۋىن دوعارىپ،  كينوپروكات سالاسىنا بەت ءتۇزىپ، ۇلتتىق كينوتەاترلار جەلىسىن ومىرگە اكەلىپ، قازاق كينوكورەرمەنىنە انا تىلىمىزدە مىسىردىڭ، تۇرىكتىڭ، ءۇندىنىڭ، نيگەريانىڭ، قحر، جاپوننىڭ ءام وڭتۇستىك كورەيانىڭ فيلمدەرىنىڭ ايماقتىق تۇساۋكەسەرلەرىن سىيلايدى دەگەن ۇمىتتەمىز. 

ءابىل-سەرىك الياكبار

Abai.kz