ۆاشينگتون يرۆينگ

(1783-1859)

ماسساچۋسەتستە، بوستوننان تاياق تاستام جەردە تەرەڭ سۋلى شىعاناق كەزدەسەدى، چارلز-بەيدەن قۇرلىق ىشىنە بىرنەشە ميلدەي سۇعىنىپ جاتقان شىعاناقتىڭ اياعى قالىڭ جىنىستى مي باتپاققا اينالادى.

شىعاناقتىڭ ءبىر جاعى قالىڭ وسكەن ادەمى توعاي دا، ەكىنشى جاعىندا جەر سۋ بەتىنەن كۇرت كوتەرىلىپ بيىك جارقاباقتى تۇزەدى. جوتا ۇستىندە زاماندار بولعان، ەرەپايسىز الىپ بىرنەشە ءتۇپ ەمەن اعاشتارى شاشىراي وسكەن. اڭىزدارعا سەنەر بولساق، سول الىپ اعاشتاردىڭ ءبىرىنىڭ تۇبىنە قاراقشى كيدد قيساپسىز قازىنا كومگەن-مىس. قازىنا سالىنعان قايىقپەن بايقاتپاي شىعاناق سۋىمەن جىلىستاي جۇزگەن ادامعا قاس قارايا جارقاباقتىڭ ءدال تۇبىنە جەتىپ الۋعا بولادى. بيىك توبە جاقىن ماڭدا جۇرگەن ەشكىمنىڭ جوق ەكەنىنە كوز جەكىزۋگە تاپتىرمايتىن جەر. ءوز كەزەگىندە، كوزگە بىردەن تۇسەتىن الىپ اعاشتار كومبەنى اداسپاي تاۋىپ الۋعا ارناپ قويىلعان بەلگى ىسپەتتى. اڭىزداردىڭ تاعى ءبىر قوسارى، قازىنانى جاسىرۋعا ءازازىلدىڭ ءوزى قول ۇشىن بەرىپ، قازىنانىڭ اماندىعىن ءوز موينىنا العان كورىنەدى. ءيا، باسقاشا قالاي بولسىن، جاسىرىن قازىنانى تىققىشتايتىن ەجەلدەن ادەتى ەمەس پە، اسىرەسە، ول قازىنا ارام جولمەن كەلسە. قازىناناسىن الۋعا كيدد قايتىپ ورالمادى. بوستوندا قولعا تۇسە سالىسىمەن ونى بىردەن انگلياعا جونەلتەدى. سول جاقتا قاراقشىلىعى ءۇشىن دارعا اسادى.

شامامەن 1721 جىلى، ءدال جاڭا انگليادا جەردۇمپۋلەرى ءورشىپ تۇرعان كەزدە، سول ماڭعا جاقىن جەردە توم ۆوركەر دەگەن ءوزى كەدەي، ءوزى قاراۋ ادام تۇرادى. ءوزى قۇساعان ايەلى دە اسقان قاراۋ بولىپتى. ولاردىڭ دۇنيەقوڭىزدىعى سونشا ءتىپتى ءبىر-ءبىرىن سازعا وتىرعىزۋدان تايىنبايتىن. ايەلى قولىنا تۇسكەندى كۇيەۋىنەن جاسىرسا، كۇيەۋى ايەلىنىڭ تىققان دۇنيەسىن تابام دەۋمەن دىڭكەسى قۇرىپتى. ۇنەمى دەرلىك نەنى ورتاق مۇلىككە جاتقىزارلارىن بىلمەي قىزىل شەكە بوپ توبەلەسىپ جاتادى ەكەن. ولاردىڭ تۇرعان ءۇيى ايدالاداعى جالعىز وتاۋ، ونىڭ دا ابدەن قاڭعىرىعى تۇتەگەن. ۇيگە جاقىن بىرنەشە ءتۇپ قاراعاي وسكەن. مۋرجاسىنان ءومىرى ءتۇتىن كوتەرىلگەن ەمەس. ەسىك قاعىپ كەلگەن جولاۋشى دا جوق. جالعىز-اق، ماڭايدا سەندەلىپ جالعىز ات جۇرەدى. قوجىر تاستى جابۋعا شاماسى زورعا جەتەتىن مۇكتىڭ جۇقا جابىندىسى اتتى اشتىق ازابىنا ودان ءارى باتىرا تۇسەدى.

ءۇيدىڭ دە، ءۇي ىشىندەگىلەردىڭ دە توڭىرەككە تۇگەل اتى شىعىپ ۇلگەرگەن. تومنىڭ ايەلى ۇزىن بويلى، مىنەزى شالت ادۋىندى، ءتىلى اششى، قولى قارۋلى كىسى. ۇرىس-كەرىس بولا قالسا، ايەلىنىڭ داۋسى كۇيەۋىنىكىنەن وزا شىعادى. كۇيەۋىنىڭ جۇزىنەن كەيدە كيكىلجىڭنىڭ سوزبەن عانا بىتپەيتىنى اڭعارىلىپ تۇراتىن. ايتەۋىر، ءداتى جەتىپ ەشكىم ورتالارىنا تۇسپەيتىن.

بىردە جولى ءتۇسىپ توم ۆولكەر كورشى ايماقتىڭ الىس ءبىر تۇكپىرىنە جولاۋشىلاپ بارادى. قايتارىندا توتە جولدى ءجون دەپ تاۋىپ، باتپاقى توعايمەن جۇرەدى. بارلىق توتە جولدار سياقتى، بۇل دا ءساتسىز تاڭدالعان جول ەدى. باتپاق قاراۋىتقان الىپ قاراعايلار مەن ۋبالدىرعاننىڭ قالىڭ جىنىسى بولاتىن. كەيبىرىنىڭ بويى توقتان فۋدقا جەتەدى. كۇندىزدىڭ وزىندە قارا بارقىن تارتىپ قاراڭعىلانىپ تۇرادى. سودان بولار توڭىرەكتىڭ بۇكىل ۇكىلەرى وسىندا جينالعان. توعايدىڭ ءىشى تولعان ور مەن تارتپا قۇي. بەتىن بالدىر مەن مۇك جارتىلاي جاۋىپ جاتاتىندىقتان، جاسىل جامىلعىسىنا الدانعان جولاۋشى قارا جىلىم مەن قۇيعا وپ-وڭاي اراندايدى. مۇندا قارايعان ۇيىق سۋلار دا ۇشىراسادى. ۇساق باقالار مەن سۋجىلاننىڭ ناعىز ورداسى. قۇلاعان قاراعايلار مەن سامىرسىنداردىڭ سۋعا جارتىلاي شوگىپ، شىرىگەن دىڭدەرى باتپاقتا ۇيىقتاپ جاتقان قولتىراۋىنداردان اۋمايدى.

توم اياعىن اڭدي باسىپ وسىناۋ قايىرسىز توعايمەن كەلە جاتقانىنا ءبىر تالاي ۋاقىت بولعان. كەيدە ءجۇرىسى قيىنداپ ءبىر اتتاپ، ءبىر توقتاسا، كەيدە ءۇزىننان سۇلاپ جاتقان اعاش دىڭدەرىنىڭ ۇستىمەن مىسىقشا ەپتىلىككە ساپ وتە شىعادى. ەندى بىردە ءدال ۇرىمتال تۇستان قايتا-قايتا وقىس ۇشقان جابايى ۇيرەكتىڭ بارىلى مەن اۋپىلدەكتىڭ اششى ۇنىنەن سەلت ەتىپ توقتاي قالادى. اقىر سوڭىندا، شالشىقتى سۋدىڭ كەڭ ايدىنىنا ارالشا سۇعىنا كىرگەن قۇرعاق جەرگە كەپ ءىلىندى. كەزىندە بۇل جەر ۇندىستەردىڭ العاشقى وتارلاۋشىلارعا قارسى پايدالانعان بەكىنىسى بولعان. وسى جەردە ولار قامالعا ۇقسايتىن قۇرىلىس تۇرعىزادى. جاۋ اياعى جەتە قويمايتىن قاۋىپسىز جەر سانالعاندىقتان، ايەلدەرى مەن بالالارىن دا وسىندا ۇستاعان. قازىر ول بەكىنىستەن ەشتەڭە قالماعان. تەك جەرمەن جەكسەن بوپ شوككەن ءبىر-ەكى ءۇيىندى بولماسا. ونىڭ وزىندە دە، ءار جەرىنەن ەمەن مەن وزگە دە ورمان اعاشتارى جىپىرلاي ءوسىپ كورسەتپەيدى. ولاردىڭ جاپىراقتارى باتپاقتى شالشىقاعى قاراقوشقىل قاراعاي مەن سامىرسىندارعا وزىنشە جاعىمدى ءتۇس بەرەدى.

توم ۆولكەر ەسكى بەكىنىسكە كەلىپ جەتكەندە كەشتىڭ ءبىر ۋاعى بولىپ قالعان. دەمىن باسۋ ءۇشىن وسىندا ءبىراز ايالداماق بولادى. باسقا بىرەۋ بولسا مۇنداي قۇداي اتقان سۇرەڭسىز جەردە ءبىر مينۋت تا ايالداماس ەدى. ويتكەنى جۇرت اراسىندا بۇل جەر تۋرالى تاراعان داقپىرت كوپ. ۇندىستەر سوعىسى زامانىنان جەتكەن اڭىزدار سان-ساناقسىز. كەرەك دەسەڭىز، جابايىلار وسىندا قاندىقاساپ جاساپ، زۇلىم رۋىحقا ارناپ قۇرباندىق شالعان دەسەدى.

قالاي دەسەك تە، توم ۆولكەر مۇنداي اڭگىمەدەن قورقىپ، ايىلىن جياتىن ادام ەمەس. ءسويتىپ، قۇلاپ جاتقان سامىرسىننىڭ ۇستىنە جايعاسىپ الىپ، بىرازعا دەيىن وتىردى. قۇرباقانىڭ تىنىمسىز قۇرىلىنا قۇلاق ءتۇرىپ، تاياعىمەن اياعىنىڭ استىنداعى ۇيىلگەن قارا توپىراقتى شۇقلاپ وتىرا بەردى. اڭداۋسىزدا قوپارىلعان توپىراقپەن تاياعى قاتتى ءبىر زاتقا تيگەندەي بولدى.  الگى زاتتى قۋىس-قۋىسىنا تولىپ العان قارا توپىراعىنان ارىلتىپ ەدى، الدىندا توبەسىنەن قاق ايرىلىپ، قاۋاشاعىندا ءۇندى بالتاسى قالىپ قويعان ادامنىڭ باس سۇيەگى جاتتى. بالتاداعى تاتقا قاراپ وسىناۋ ءولىم سوققىسىنان بەرى تالاي زامان ارتتا قالعانىن بايقاۋعا بولاتىن.

ء"ىم" - ، دەدى توم، توپىراقتى تۇسىرمەك بولىپ باستى سىلكىپ قالىپ.

"تيمە باسقا!" - دەدى، الدەبىر دورەكى داۋىس. توم باسىن جۇلىپ الىپ قاراسا، قارسى الدىنداعى قۋراعان توماردىڭ ۇستىندە قارا كيىمدى ەڭگەزەردەي ءبىر ادام وتىر ەكەن. جاڭا عانا مۇندا ەشكىم جوق ەدى، توم قايران قالدى. اسىرەسە، بەيتانىستىڭ نە نەگر نە ءۇندىس ەمەسىن بايقاعاندا تىپتەن ەسى شىقتى. شىنىندا دا، كيىم كيىسى سولەكەت، جارتىلاي ۇندىسشە كيىنگەن، بەلىن قىزىل بەلدىكپەن الدە باۋمەن قاپسىرا بۋىپ العان. ءوڭى قاراعا دا، قىزىل قوڭىرعا دا جاتپايدى. ەسەسىنە، ابدەن توتىعىپ، قاراقۇرىم بولىپ كۇلبەتتەنگەن. تاپ ءبىر ءومىر بويى وتپەن الىسقان تەمىرشى مە دەرسىڭ. بارىنەن دە بۇكىل جاعىنا جايىلىپ ءتۇسىپ تۇرعان ەربيگەن قارا شاشىن كورگەندە كادىمگىدەي ابدىراپ قالدى. ول ازداي بەيتانىستىڭ يىعىنا اسقان ايبالتاسى بار.

توستاعانداي قىزىل كوزدەرىمەن تومعا تۇكسيە قاراپ وتىر.

"مەنىڭ مەنشىگىمدە نە ىزدەپ ءجۇرسىڭ؟" - دەپ سۇرادى قاۋىپ الارداي قارلىققان داۋىسپەن.

"مەنىڭ مەنشىگىم؟!" دەپ مىرس ەتتى توم. "سەنىكى تۇگىل، بۇل جەر مەنىكى دە ەمەس. بۇل دياكون ءپيبوديدىڭ جەرى."

"جەر جۇتسىن سەنىڭ دياكون ءپيبوديىڭدى" - دەدى بەيتانىس.-  جۇتقاندا دا وڭدىرماي جۇتادى، ەگەر ءوز كۇناىن ساناۋدىڭ ورنىنا كورشىلەرىنە سوقتىققانىن قويماسا. كور انە، دياكون ءپيبوديدى نە حال كۇتىپ تۇرعانىن سودان بىلە بەر.

توم بەيتانىس نۇسقاعان جاققا قاراپ ەدى، كوزىنە الىپ ءبىر اعاش ءتۇستى. اعاش بەرىك، ادەمى كورىنگەنىمەن، ءدىڭىنىڭ ءىشى ءشىرىپ بىتكەن. قۇلاۋدىڭ از-اق الدىندا تۇر. العاشقى سوققان قاتتى جەلدەن امان قالماسى انىق. ال اعاشتىڭ قابىعىنا دياكون ءپيبوديدىڭ اتى ويىلىپ جازىلىپتى. بۇل ءوزى ۇندىستەرمەن پايدالى ساۋدا جاساسىپ بايىعان، وسى توڭىرەككە اتى ماعلۇم ادام. سويتسە ەندى بايقادى، اينالاداعى ەڭ بيىك دەگەن اعاشتارعا كولونياداعى اتاقتى ادامداردىڭ اتى تۇگەل جازىلعان ەكەن. ءوزى باعانادان بەرى وتىرعان، قۇلاعانىنا كوپ تە بولماعان استىنداعى اعاشتىڭ قابىعىنا كروۋنينشيلد دەگەن بىرەۋدىڭ اتى ويىلىپتى. تاۋ توبە بايلىعىنىڭ قاراقشىلىق جولمەن كەلگەنى جايلى ارتىنا سىبىس ەرگەن وسىنداي ءبىر داۋلەتتى ادامنىڭ بارى ەسىنە ساپ ەتە قالدى..

- تامىزىققا جارىدىم، - دەدى قارا كيىمدى قارلىققان داۋىسپەن ماساتتانا. - نەگىزى، قىسقا وتىن قورىن مول ەتىپ جيعاندى جانىم سۇيەدى.

-  بىراق، قانداي قاقىڭىز بار، - دەپ شىر ەتتى توم، - دياكون پيبوديعا تيەسىلى توعايدى وتاۋعا؟

- قاقىم بولعاندا قانداي، - دەدى اناۋ دا. - سەنىڭ قۋقىل-بەت تۋىستارىڭنىڭ بۇل جەرگە تابانى تيمەي تۇرعان زامانداردان بەرى بۇل ورمان مەنىڭ مەنشىگىمدە.

- قۇداي ءۇشىن، كىم ەكەنىڭىزدى سۇراۋىما بولا ما؟

- ءپالى، مەنى كىم دەپ اتامادى. ءبىر جەرلەردە ءتۇز تاعىسى قورىقشى اتانسام، ەندى ءبىر جەردە قاراسۇر كەنشى اتاندىم. ال وسى توڭىرەكتەگىلەرگە قارا كيىمدى ورمانشى دەگەن اتپەن بەلگىلىمىن. ءبىر كەزدە ۇندىستەر بۇل جەردى ماعان ارناپ كيەلى جەر تۇتتى، مەنىڭ قۇرمەتىمە اق ءتاندى ادامدى وتقا قاقتاپ، ءيىس شىعارىپ ءالسىن-ءالى  قۇرباندىق شالىپ تۇراتىن. كەيىن سەنىڭ قۋ بەت تۋىستارىڭ ۇندىستەردى قىرىپ-جويىپ تاۋىسقان سوڭ، كۆاكەرلەر مەن اناباپتيستەردى قۋدالاۋشىلعارعا جانىمدى سالا قول ۇشىن بەردىم. قۇل ساۋدالاۋشىلاردىڭ قورعاپ-قورشاۋشىسىمىن، سەيلەمدىك سىيقىرشىلاردىڭ داناگوي ۇستازىمىن.

- ەگەر قاتەلەسپەسەم، - دەدى توم. - ءسىزدىڭ جۇرت قويعان اتىڭىز كادۋەلگى كارى شايتان ەمەس پە.

- امىرىڭە قۇلدىق، ءدال ءوزىمىن، - دەپ جاۋاپ قاتتى قارا كيىمدى، ءسال ىزەتپەن ءيىلىپ.

جۇرتتىڭ ايتۋىنشا، ەكەۋىنىڭ اراسىنداعى تانىستىق وسىلاي باستالىپتى. ارينە، جىنىس ورماننىڭ يەن تۇكپىرىندە بەيساۋات جۇرگەن بەينەمەن ۇشىراسار بولسا كىمنىڭ بولسا دا جانى مۇرنىنىڭ ۇشىنا كەلەرى داۋسىز ەدى. بىراق، توم اناۋ-مىناۋعا سەلك ەتەتىن، جۇيكەسى ءالسىز ادامنان ەمەس ەدى. ەندى قالاي، ايۋداي اقىرعان ايەلمەن تالاي جىل وتاسقان ادامعا جاي ءبىر ءازازىل ءسوز بولىپ پا، ءتايىرى!

ايتۋعا قاراعاندا، وسى تانىستىقتارىنان كەيىن توم ۇيىنە قايتپاق بولىپ، ەكەۋى جول-جونەكەي ۇزاق تا سالماقتى ءبىر اڭگىنىڭ تيەگىن اعىتىپتى. قارا كيىمدى وعان باتپاقتى شالشىقتان ءسال جۇرگەندە بيىك جارقاباقتىڭ ۇستىندەگى ەمەن اعاشتارىنىڭ تۇبىنە قاراقشى كيدد كومىپ قالدىرعان قيساپسىز قازىنا تۋرالى دا ايتىپتى. قازىنانىڭ بۇكىل قۇزىرەتى مەن كۇزەتى ءوز قولىندا تۇرعاندىقتان بۇنىڭ جان قالاۋىن ورىنداعان ادام عانا قازىناعا يە بولادى-مىس. ءسويتىپ، ەگەر قويعان شارتىنا كەلىسسە، قازىنانى توم ۆولكەردىڭ الدىنا اكەپ ۇيمەك كورىنەدى. ناقتى قانداي شارت قويىلعانىن جوبالاپ بولسا دا بىلۋگە بولاتىن شىعار، بىراق توم بۇل تۋرالى جۇرتقا ءتىس جارماپتى. ايتەۋىر قويعان شارتتارى اۋىر بولسا كەرەك، ويلانۋعا ءبىراز ۋاقىت سۇراعان. بىراق، كەلىپ تۇرعان پايدادان قاشاتىن توم بولسىن با. شالشىقتىڭ شىعار تۇسىنا جەتكەندە بەيتانىس كىلت توقتاي قالىپتى.

- ماعان ايتقاندارىڭنىڭ شىن ەكەنىنە قانداي كەپىل بار؟ - دەپ سۇراپتى توم.

- مىنە، مەنىڭ قولتاڭبام. - دەپتى قاراكيىمدى تومنىڭ ماڭدايىنا بارماعىن باسا قالىپ.

سونى ايتىپتى دا، شالشىقتىڭ قالىڭ جىنىسىنا بۇرىلىپ جۇرە بەرىپتى. تومنىڭ ءوزىنىڭ ايتۋىنشا، قاراكيىمدى ءجۇرىپ بارا جاتىپ جەرگە بىرتىندەپ ءسىڭىپ كىرە بەرىپتى. ءبىر ۋاقىتتا يىعى مەن باسى عانا كورىنىپ، سوڭىنان ءبىرجولا عايىپ بولىپتى.

ۇيىنە جەتكەن توم ماڭدايىنداعى بارماقتان قالعان قارا تاڭبانىڭ شوقتاي قارىپ بارا جاتقانىن جانە ونى ەشنارسەنىڭ كۇشىمەن جوعالتا المايتىنىن بايقايدى.

ايەلىنىڭ ءبىرىنشى بوپ ايتقانى باي قاراقشى ابسالوم كروۋنينشيلدتىڭ تۇتقيىل قازاسى بولدى. "يزرايلدە ۇلى ادام جان تاپسىردى" دەگەن تاقىرىپپەن ادەتتەگىدەي گازەتتەر جارىسا جازعان.

تومنىڭ ەسىنە قاراكيىمدى دوسىنىڭ قىسقى وتىنعا دەپ قۇلاتقان  الگى ءبىر اعاش تۇسەدى. بۇگىنگى كورگەندەرى مەن ەستىگەندەرىنىڭ بۇلدىر ەلەس ەمەس ەكەنىن سوندا بارىپ بىلەدى.

ادەتتە توم ايەلىنە سىرىن سەنىپ اشا بەرمەيتىن. بىراق بۇل جولعى قۇپيانىڭ ءجونى بولەك بولعاندىقتان، ايەلىنە قۋانا-قۋانا ايتتى. جاسىرۋلى قازىنا بارىن ەستىسىمەن-اق ايەلىنىڭ بۇكىل دۇنيەلىك ءناپسىسى قوزىپ شىعا كەپتى. كەرەك دەسەڭىز، ومىرلەرىنە جەتەرلىك قازىنانى تەگىن بەرگەلى تۇرعان قاراكيىمدىنىڭ قويعان شارتىنا كەلىس دەپ كۇيەۋىن "بول-بولدىڭ" استىنا الادى. نەگىزى توم ءوزىن شايتانعا ساتۋعا ىشتەي دايىنداپ تا قويعان، بىراق، ايەلىنە بۇلاي ەسە جىبەرۋدى ءجون دەپ سانامادى دا، ىشكى قالاۋىنا قايشى بولسا دا، بىردەن باس تارتتى. بۇدان سوڭ ۇرىس-كەرىستىڭ قانداي ءتۇرى بولمادى دەسەڭىزشى. بىراق، ايەلى جەر-جەبىرىنە جەتكەن سايىن، توم قانىن ىشىنە تارتىپ سازارىپ وتىرىپ الادى.

اقىرىندا، ايەلى ءوز ەسەبىنەن ساۋدالاسىپ قايتۋعا بەكيدى. جولى بولىپ جاتسا، تاپقاندارىن تۇگەل ءوزى يەمدەنبەك. كۇيەۋى سياقتى قورقىنىش سەزىمىنەن جۇرداي ول جازدىڭ قوڭىر كەشىن بەتكە الىپ، ۇندىستەر بەكىنىسى قايداسىڭ دەپ تارتىپ وتىرادى. ارادا تالاي ساعات وتكەن سوڭ، ەكى ءيىنى سالبىراپ، ءوڭى ءورت سوندىرگەندەي تۇنەرىپ ورالادى. جاۋاپتارى كەلتە. بار ايتقانى، قاراكيىمدىنى قاس قارايا بيىك ءبىر اعاشتىڭ تامىرىن بالتالاپ جاتقان جەرىنەن جولىقتىرىپتى. قاباعى قاتۋلى بولسا كەرەك، ايتەۋىر، كەلىسىمگە كەلە الماي قايتقان. سوندىقتان كوڭىلىنەن شىعاتىن ۇسىنىسپەن قايتا بارماق. بىراق، ونىڭ قانداي ۇسىنىس ەكەنىن اشىپ ايتۋعا قۇلىق تانىتپاپتى.

كەلەسى كۇنى تاڭەرتەڭ الدەبىر اۋىر زات تۇيىلگەن الجاپقىشى بار ايەلى باتپاقتى شالشىققا قاراي تاعى دا جولعا شىعادى. توم ايەلىن سول كۇتكەننەن مول كۇتەدى. بىراق كەلە قويعان ايەلى بولماپتى. ءتۇن بولادى، سوندا دا ايەلىنىڭ قاراسى كورىنبەپتى. تاڭ اتادى، ءتۇس بولادى، تاعى دا كۇن باتادى، ايەلى سوندا دا جوق. ايەلىن ويلاپ توم تىقىرشي باستايدى. اسىرەسە، ونىڭ قىمبات باعالى كۇمىس شاينەك پەن قاسىقتاردى شالعىشىنا ءتۇيىپ الىپ كەتكەنىن بىلگەندە ءىشى ۋداي اشىدى. قاناتىن جايىپ ءتۇن كەلدى. تاعى دا تاڭ اتتى. ايەلى ءالى جوق. قىسقاسى، ايەلى سول كەتكەننەن قايتىپ ورالماپتى.

ونىڭ ودان كەيىنگى تاعدىرى نە بولعانىن ەشكىم بىلمەيدى. نەبىر بىلگىشتەر وزدەرىنشە تون ءپىشىپ، سان-ساققا جۇگىرتۋمەن بولىپتى. سولاردىڭ كەيبىرەۋلەرى ونى باتپاقتى شالشىقتىڭ يىر-شيىر جىمىندا اداسىپ، تارتپا قۇي مەن جىلىمنىڭ بىرىنە باتىپ ولگەن دەپ بوي بەرمەسە، باسقا بىرەۋلەر ونى ۇيدەگى باعالى زاتتاردى جىمقىرىپ الىپ، وزگە ءبىر ايماققا تايىپ تۇرعان دەسەدى. بازبىرەۋلەر بولسا كەيىنىرەك ونىڭ باسكيىمى تابىلاتىن باتپاقتى توعايدىڭ قاراڭعى تۇكپىرىنە ازدىرعىش ءازازىل ادەيى الداپ اپارعان دەپ كورگەندەي عىپ سوعادى. بۇعان دالەل، ءدال سول كۇنى كەشقۇرىم يىعىنا اسىنعان ايبالتاسى بار، قولىنا ءتۇيۋلى الجاپقىش ۇستاعان ەڭگەزەردەي قاراكيىمدى ادامنىڭ باتپاقتى شالشىقتان ماسايراي باسىپ شىعىپ كەلە جاتقانىن كورگەندەر بولىپتى.

وسىلاردىڭ بارىنەن كوپ ايتىلىپ، كوپ تاراعان تاعى ءبىر نۇسقادا، ايەلى مەن باعالى مۇلكىنە الاڭداعان توم ۆولكەر اقىرى شىداپ وتىرا الماي ەكەۋىن دە ىزدەپ قايتپاق بولىپ ۇندىستەر بەكىنىسىنە جول تارتىپتى-مىس. جازدىڭ سارىلعان ۇزاق كەشىندە قاراۋىتقان ورمان ءىشىن قانشا كەزسە دە، ايەلى بايعۇستى تابا الماپتى. اتىن اتاپ شاقىرىپتى، ودان دا جاۋاپ بولماپتى. جالعىز-اق، ونىڭ داۋىسىمەن جارىسا شىققان اۋپىلدەكتىڭ ءاۋپىلى مەن شالشىقتى سۋداعى باقانىڭ قۇرىلى عانا  ەستىلىپتى. اقىرىندا، ۇكىلەر ۋىلدەپ، جارقاناتتار جالپىلداپ ۇشا باستاعان قىزىل ءىڭىردىڭ الدىندا كيپاريس اعاشىنىڭ توبەسىن اينالىپ ۇشىپ جۇرگەن قارعالاردىڭ قارقىلى وقىس نازارىن اۋدارىپتى. باسىن كوتەرىپ قەپ قالسا، اعاش بۇتاعىندا سالبىراپ تۇرعان ءتۇيۋلى الجاپقىشتى كورەدى. قازىناسىن قورىعانداي ۇستىنە قارقاراداي قارا قۇزعىن جالپيىپ قونىپ العان. ايەلىنىڭ الجاپقىشىن كورگەن جەردەن جازباي تانىعان توم الاقايلاپ  جىبەرەدى. تۇيىنشەكتىڭ ىشىندەگى قالاي دا ۇيدەن جىمقىرعان باعالى بۇيىمدار ەكەنىندە ءشۇبا جوق.

- اۋەلى تۇيىنشەكتى قولعا تۇسىرەيىك، - دەدى توم ءوز-وزىنە. - ال، ايەل شىركىنىز دە بىردەڭە ەتىپ كۇن كورەرمىز.

توم اعاشقا ورمەلەي بەرەم دەگەندە، قۇزعىن ۇزىن قاناتىن جايىپ جىبەرىپ، شاڭق ەتتى دە ورماننىڭ قويۋ قارا كولەڭكەسىنە ءسىڭىپ جوق بولدى. توم تۇيىنشەكتى شاپ بەردى. اشسا، الجاپقىشتا ادامنىڭ جۇرەگى مەن باۋىرىنان باسقا دانەڭە جوق ەكەن.

وسىلايشا، كونەدەن جەتكەن ەڭ سەنىمدى دەرەككە سەنسەك، تومنىڭ ايەلىنەن بار قالعانى وسى بولىپتى. شاماسى، كۇيەۋىنە بەت باقتىرمايتىن مىنەزىن قاراكيىمدىگە دە بايقاپ كورسە كەرەك. ايتەۋىر سوڭىنا دەيىن بەرىسپەگەنى انىق. ويتكەنى، توم اعاش تۇبىنەن جەرگە تەرەڭدەپ سىڭگەن اشاتۇياقتىڭ ىزدەرى مەن ۋىس-ۋىس بوپ شاشىلعان شاتى بايقايدى. شاماسى بۇل قاراكيىمدى ورمانشىنىڭ اياۋسىز جۇلىنعان شاشتارى بولسا كەرەك. ايەلىنىڭ قايتپايتىن سىڭار ەزۋلىگىن ءوز باسىنان بىلەتىن توم الىسىپ-جۇلىسۋشىلاردان قالعان بەلگىلەرگە قاراپ تۇردى دا "ال، كەرەك بولسا" دەپ يىعىن قوپاڭ ەتكىزدى. "كارى سايتان كورەسىن كورگەن-اق ەكەن!"

ايەلىنەن قۇتىلعانىنا قۋانعان توم جوعالعان مۇلكىنە اسا قايعىرا قويعان جوق، ەركەككە ودان ارتىق نە كەرەك. ءتىپتى، وزىنە جاقسىلىعى تيگەن ورمانشىعا الدەقانداي قارىزدار بولىپ قالعانداي كورىندى. ونىمەن تانىستىعىن بەكىتە ۇسپەك بوپ ءبىراز ۋاق اۋرەلەنىپ كورىپ ەدى، بىرازعا دەيىن ونىسىنان ناتيجە شىقپادى.

ايتۋعا قاراعاندا، شارۋا كەشەۋىلدەگەن سايىن تاعاتى تاۋسىلعان توم، ايتەۋىر ۋادەلى قازىنانى السا بولدى، نەنى دە بولسا ىستەۋگە ءازىر بولىپتى. ءبىر كۇنى كەشقۇرىم ۇستىنە ادەتتەگىدەي ورمانشىنىڭ كيىمىن كيگەن، يىعىنا ايبالتاسىن اسىنىپ، الدە ءبىر اۋەندى ىڭىلداپ، شالشىقتى باتپاقتا سەيىلدەپ جۇرگەن قاراكيىمدىنى ۇشىراتادى. تومنىڭ بەرگەن دوستىق سالەمىن نەمقۇرايلى العان قاراكيىمدى ءبىر-ەكى ءسوز قايىرىپتى دا، ءانىن ىڭىلداعان كۇيى ءوز جونىنە كەتە بەرىپتى.

ايتەۋىر، توم بارىن سالىپ ءجۇرىپ ونى اڭگىمەگە كوندىرەدى. ءسويتىپ ەكەۋى قاراكيىمدى بەرەم دەپ ۋاعدا ەتكەن قازىنانىڭ شارتى تۋرالى ۇزاق داۋلاسادى. سونىڭ ىشىندە ءبىر شارتقا قاراكيىمددى اسىرەسە قاسارىسىپ كوپ وتىرىپتى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل تاۋىپ بەرگەن قازىنا ءوزى كورسەتكەن كاسىپكە عانا جۋمسالۋى كەرەك. ياعني، تومعا اقشانى قۇلساۋداسىنا سالۋ كەرەك ەكەنىن ايتادى. ول ءۇشىن تومعا كەمە جابدىقتاۋ كەرەك.  بۇعان توم ازار دا بەزەر بولىپتى، ءتىپتى، كونبەي قاسارعانى سونشا شايتاننىڭ ءوزى قالاي ازعىرارىن بىلمەي مىسى قۇرىپتى.

بۇل ماسەلەدە تومنىڭ تىم سەكەمشىل ەكەنىن بايقاعان ول، ودان ءارى قىستاعان جوق. بىراق، ونىڭ ەسەسىنە وسىمقور بولاتىنى تۋرالى تالاپ قويادى. سەبەبى، شايتاننىڭ جاتسا-تۇرسا ويلايتىنى وسىمقورلاردىڭ سانىن ارتتىرۋ بولعاندىقتان، ولارعا ءوز ۇمبەتىندەي جوعارىدان قاراپ وتىراتىن.

بۇل جولى توم قارسى بولعان جوق، سەبەبى ءوزىنىڭ دە ىزدەگەنى سول ەدى.

- كەلەسى ايدا بوستوننان ايىرباس دۇكەنىن اشاسىڭ. - دەدى قاراكيىمدى.

- قالاساڭ، بۇگىن-اق اشام. - دەپ لەپىردى توم.

- قارىزدى ايىنا ەكى پايىزدىق وسىممەن بەرەسىڭ.

- قۇداي-اۋ، كەرەك بولسا ءتورت پايىزبەن بەرەم! - دەدى توم.

- قارىز دەپ قاقىلداپ، كەپىل قاعازىن بەتىنە اتىپ، ساۋداگەر بىتكەندى تاقىرعا وتىرعىزامىز.

- مەن ولاردى توزاقتىڭ تۇبىنە جىبەرەم - دەدى توم ايقايلاپ.

- مىنە، مەن ىزدەگەن وسىمقور! - دەدى قاراكيىمدى، ءجۇزى جايناپ. - اقشا قاشانعا كەرەك؟

- تاپ بۇگىن.

- كەلىستىك.

- كەلىسسەك، كەلىستىك - دەدى توم ۆولكەر.

ەكەۋى سولاي قول الىسىپ، كەلىسىمگە كەلىپتى.

سودان بىرەر كۇن وتكەندە جۇرت بوستونداعى ايىرباس دۇكەنىنەن توم ۆولكەردى كورەدى.

جانىنان قاشان بولسىن قولماقول اقشا ۇزىلمەيتىنىن كەشىكپەي بۇكىل قالا بوپ ەستيدى. گۋبەرناتور بەلچەردىڭ كەزى كوبىنىڭ ەسىندە بولار. كرەديتتىڭ زامانى. بۇكىل ەل مەملەكەتتىك قۇندى قاعازداردىڭ تاسقىنىندا قالىپ، اتاقتى جەرشارۋاشىلىعى بانكىنىڭ قۇرىلعان كەزى. الىپساتارلىق جاپپاي ەتەك الىپ، بۇكىل حالىق جاڭا اشىلعان قونىستارعا لاپ قويىپ جاتتى. قۇلاتۇزدە قالالار سالىندى. ورنى قايدا ەكەنى بەلگىسىز ەلدورادوس كارتاسىنداعى جەردەن جەر الىپ قالماققا سابىلعان جەروڭدەۋشىلەردە ەسەپ بولمادى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، بۇكىل ەلدى سۇزەكتەي جالماپ العان الىپساتارلىقتىڭ شىرقاۋ شەگىنە جەتكەنى سونشالىق، ءبارىنىڭ ويى كەنەتتەن بايىپ شىعا كەلۋ بولدى. ادەتتەگىدەي، سۇزەك باسىلدى، ءۇمىت اقتالمادى، قيالداعان بايلىق كوزدەن بۇلبۇل ۇشتى. جۇرتتىڭ وزەگىندە وكسىك بولىپ "اۋىر كەزەڭنىڭ" اششى وكىنىشى عانا قالدى.

ءدال وسى حالىقتىڭ اۋىر كۇيزەلىسكە تۇسكەن وڭتايلى ساتىندە وسىمقور بولىپ بوستونعا توم ۆولكەر دە جەتتى. ونىڭ ەسىگىن قاعىپ كىمدەر كەلمەدى دەسەڭىزشى. شىن تارىققاندار مەن ەرىككەن اۆانتيۋريستتەر، قۇمارعا سالىنۋشىلار مەن قيالشىل جەروڭدەۋشىلەر، شاشىلعىش ساۋداگەرلەر مەن قارىز قامىتىن كيگەن كوپەستەر. قىسقاسى، اقشا ءۇشىن نەنى دە بولسا قۇربان ەتۋدەن تايىنبايتىندار اينالىپ كەپ توم ۆولكەردى تاباتىن بولدى.

وسىلايشا، ءوزىن كەرەك كەزىندە "دوستىق كومەگىن" اياماعان ادام رەتىندە كورسەتكەن توم اقشاعا مۇقتاجداردىڭ اينىماس دوسىنا اينالدى. قارىز الۋشىنىڭ باسىنداعى جوقشىلىق قانداي اۋىر بولسا، توم ۇسىنعان شارتتار ودان دا اۋىر ەدى. ول ءوسىم ۇستىنە ءوسىم قوستى. بورىشكەردى سوڭعى سولىنە دەيىن سىعىپ الىپ، ءوزىن اقىرىن ەسىكتەن شىعاراپ سالىپ وتىردى.

وسى جولمەن اقشا وعان سۋداي اعىپ كەلە بەردى، بايىعان ۇستىنە بايىپ، قالاداعى اتاقتى ادامنىڭ ءبىرى بولدى. جۇرت قۇساپ ول دا كورسەقىزارلىقپەن ءزاۋلىم ەتىپ ءۇي سوقتىردى، بىراق ساراڭدىعى ۇستاپ ءۇيدىڭ ءبىر بولىگى بىتپەي، سول كۇيى جابدىقتالۋسىز قالىپ قويدى. باي-پاتشالارشا استىنا كۇيمە ءمىندى، بىراق مىنگەنى نە كەرەك، اتتاردى ىلعي جەمسىز اش قاتىراتىن دا، ولار اياقتارىن ءىلبي باسقاندا مايلانباعان دوڭعالاقتاردان ىڭىرانىپ-قىڭىرانعان داۋىستار شىعاتىن. بەينە ءبىر بورىشكەرلەردىڭ قينالعانداعى داۋىستارى ما دەرسىڭ.

ۋاقىت وتكەن سايىن تومدى اسىرەسە ءوزىنىڭ الداعى كۇنى كوبىرەك تولعاندىرا باستايدى. قارا كيىمدىمەن جاساسقان كەلىسىمىنە ىشتەي وكىنىپ تە ءجۇردى. موينىنا العان مىندەتتەرىنەن ءبىرجولا قۇتىلۋ ءۇشىن جىمىسقى ارەكەتكە كوشپەككە بەكيدى. ءسويتىپ، ەشكىم ويلاماعان جەردەن، شىركەۋدىڭ تۇراقتى ءمىناجاتشىسى بولىپ شىعا كەلەدى. قۇدايعا شىن بەرىلگەنى سونشا دۇعا كەزىندە داۋىسى بارىنەن انىق ەستىلەتىن. قارىزعا قانداي قاتال بولسا، دىندە دە سونداي قاتال بولدى. ول ءسوزۋار ۋاعىزشى عانا ەمەس، جۇرتتىڭ ءدۇنياۋي تىرلىگىنىڭ قاتال سىنشىسى دا ەدى. ءتىپتى، كۆاكەرلەر مەن اناباپتيستەردى قۋعىنداۋ ءىسىن قايتا قولعا الۋ كەرەكتىگىن دە اشىق ايتا بەرەتىن. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، بايلىعىمەن عانا ەمەس، تاقۋالىعىمەن دە تانىمال بولا ءتۇستى.

بىراق، رياسىز دىندارلىققا قانشا دەن قويعانىمەن، جۇرەك تۇكپىرىندە ءازازىل قالاي دا ءبىر كەلەدى-اۋ دەگەن قورقىنىش بۇعىپ جاتاتىن. سودان بولار، سۇرتىگىنىڭ قالتاسىنا سالعان الاقانداي عانا ءىنجىلدى قايدا بارسا دا جانىنان تاستاماي الىپ جۇرەتىن. ايىرباس دۇكەنىندەگى ۇستەلىنىڭ ۇستىندە قالىڭدى بەس ەلى بولاتىن تاعى ءبىر ۇلكەن ءىنجىل جاتاتىن، جۇرت شارۋامەن كەلە قالسا، ول شۇقشيىپ سونى وقىپ وتىراتىن. كەلگەن جەرىنەن جاڭىلماس ءۇشىن وقىعان بەتىنە جاسىل كوزىلدىرىگىن قوياتىن دا، سوسىن بارىپ تۇتىنۋشىسىنا بۇرىلىپ، ءوسىمنىڭ شارتتارىن تاپتەشتەي جونەلەتىن.

ءومىرىنىڭ سوڭعى جىلدارىنا قاراي توم ازداپ اقىلىنان اداسا باستاپتى دەسەدى. الدە قايدان ءبىر تىقىر تايانىپ كەلە جاتقانداي، اتىن جاڭادان تاعالاپ، ەر-تۇرمانىن سايلاپ، جۇگەندەۋلى كۇيى ۇستايتىن بولىپتى. ونداعىسى، الدە قانداي ءبىر كۇن تۋا قالسا، تەز قيمىلداۋ ءۇشىن اتتىڭ ساقاداي ساي تۇرعانى جاقسى-مىس. بۇنىسى ەندى مارقۇم ايەلىنەن تۇيگەن عيبراتى بولار. ەگەر ونىڭ شىنىمەن وسىنداي ساقتىق جاساعانى راس بولسا، وندا ونىسى قۇر ارامتەر بولعانى. بىزگە جەتكەن ەسكى اڭىز-اڭگىمەگە قاراعاندا ونىڭ سوڭعى تاعدىرى تومەندەگى وقيعالارمەن اياقتالسا كەرەك.

كوكجيەكتەن كوتەرىلگەن نايزاعايلى قويۋ قارا بۇلت اسپان ءتوسىن تورلاي باستاعان، جازدىڭ شىلىڭگىر ساسكەسىندە، باسىنا اق كەندىر قالپاق، ۇستىنە ءۇندى جىبەگىنەن تىگىلگەن جەڭىل قالەت كيگەن توم ايىرباس دۇكەنىندە وتىرعان. وسى جاڭا عانا، كەزىندە ءوزى دوستىقتىڭ بيىك ۇلگىسىن كورسەتىپ جاعاتسىعان باعى تايعان جەروڭدەۋشىنى قايتىپ تۇرماستاي ەتىپ كۇيرەتۋى مۇمكىن قارىز ءوندىرۋ دەپ اتالاتىن ءىستى قولعا العالى جاتقان. بايعۇس جەروڭدەۋشى بولسا تاعى بىرەر اي مۇرسات بەر دەپ جالىنىپ-جالبارىنۋمەن الەك. بۇنىسىن جاراتپاي تىجىرىنعان توم بۇدان ارى ۋاقىت بەرمەيتىنىن كەسىپ ايتتى.

- وتباسىم ويران بولادى عوي. - دەپ زار قاقتى جەروڭدەۋشى.

- اركىمنىڭ ءوز ەسەبى وزىندە. - دەپ جاۋاپ بەردى توم. - مىنانداي قيىن ۋاقىتتا مەن دە ءوز قامىمدى كۇيىتتەۋىم كەرەك.

- مەنىڭ ارقامدا كۇرەكتەپ اقشا تاپقان جوقسىڭ با! - دەدى بورىشكەر.

اشۋ قىسقان توم تاقۋالىعىن مۇلدە ۇمىتىپ، - شايتان السىن شىبىن جانىمدى! - دەپ ايقاي سالدى. - ەگەر سونىڭنان ءبىر تيىن پايدا كورسەم.

سول-اق ەكەن، الدەكىم ەسىكتى دۇرسىلدەتىپ ءۇش رەت قانداي بولدى. كىم كەلگەنىن بىلمەك بوپ توم ەسىكتى اشادى. اشسا، سۇلىكتەي قارا ات جەتەكتەگەن باياعى قاراكيىمدى ەكەن. جەتەگىندەگى ات اۋىزدىعىمەن الىسىپ، جەر تارپيدى.

- توم، ساعان كەلدىم. - دەپ گۇر ەتتى قاراكيىمدى.

توم ارتىنا جالت بەردى، بىراق تىم كەش ەدى. كىشكەنتاي ءىنجىل سۇرتىگىنىڭ قالتاسىندا قالىپ كەتكەن، ۇلكەنى بولسا ۇستەل ۇستىندەگى الگىندە ءوزى قاراپ وتىرعان قاعازداردىڭ اسىتندا جاتىر. جەر بەتىندەگى ەشبىر كۇناھار ءدال توم قۇساپ شالىس باسپاعان شىعار. قاراكيىمدى ونى بالاشا جەردەن ءىلىپ الىپ ەرگە قوندىردى دا، اتتى قامشىمەن سالىپ كەپ جىبەرگەندە، تىپىرشىعان ات تومدى ۇستىنە مىنگىزگەن كۇيى، داۋىلدى كۇندى قاق جارىپ جونەپ بەردى. كلەركتەر قالامساپتارىن قۇلاقتارىنا قىستىرا سالىپ، تومدى كورىپ قالماققا تەرەزەگە كەپ جابىستى. توم سول شاپقان كۇيى كوشەلەردى تاسىرلاتىپ، باسىنداعى اق قالپاعى قوپاڭداپ، قالەتى جەلمەن جەلكىلدەپ، تاستاق جولمەن شاپقان سايىن اتىنىڭ تۇياعىنان وت شاشىراپ كوز ۇشىنان ۇزاي بەردى. كلەركتەر ەندى قاراكيىمدىنى ىزدەپ سول تۇرعان جاققا بۇرىلىپ ەدى، تۇرعان جەرىندە جەر جۇتقانداي جوق بولىپ شىعىپتى.

توم ۆولكەرگە قارىزدى ءوندىرىپ الۋ ءىسىن اياقتاۋ سول بەتى بۇيىرمادى. باتپاقتى شالشىقتىڭ ءدال ىرگەسىندە تۇراتىن فەرمەردىڭ ايتۋىنشا، نايزاعاي ويناپ، كۇن كۇركىرەپ تۇرعان ءدال سول كۇنى جول جاقتان قۇيعىتا شاپقان اتتىڭ ءدۇرسىلى مەن ايقايلاعان داۋىستى ەستىپ تەرەزەدەن قاراپتى. ول دا ءدال مەن جوعارىدا سۋرەتتەگەن ادامدى كورگەن. سالتاتتى قۇتىرىنا شاۋىپ القاپتى كەسىپ ءوتىپ، قىرات باسىنا شىعىپتى دا، سول جەردەن قۇلديلاعان بەتى ۇندىستەر بەكىنىسى جاقتاعى قالىڭ قاراعايلى سازعا كىرىپ، جوق بولىپتى. ارادا بىرەر ءسات وتەر-وتپەستە سول ماڭعا نايزاعاي ءتۇسىپتى دە، بۇكىل توعاي جالىنعا ورانىپتى.

العاشقى قونىستانۋ كەزىنەن جىن-پەرى، شايتاننىڭ سيقىرى دەگەندەرگە ەتتەرى ابدەن ۇيرەنىپ كەتكەن، ءجوپ-شوڭكى نارسەگە سەلت ەتە قويمايتىن   بوستوننىڭ مەيىرىمدى تۇرعىندارى باستارىن شايقاپ، يىقتارىن قوپاڭ ەتكىزدى دە قويدى. تومنىڭ ارتىندا قالعان دۇنيە-مۇلىكتىڭ ەسەبىن الۋ ءۇشىن سەنىمدى ادامدار تاعايىندالعانمەن، تىركەۋگە الارلىقتاي ىلىككە جارايتىن ەشتەڭە تابىلماپتى. ساندىقتارىن اشىپ قاراعان ەكەن، كەلىسىمشارتتار مەن كەپىل حاتتاردىڭ جانىپ بىتكەن كۇلى عانا شىعىپتى. التىن مەن كۇمىستىڭ ورنىنا تەمىر ساندىقشادان شىققانى قوپىرسىعان اعاش جوڭقالارى عانا. اتقورادان كوتەرەم بولعان ەكى اتتىڭ قاڭقاسى تابىلعان. ءدال سول كۇننىڭ ەرتەسىندە تومنىڭ ءزاۋلىم ۇيىنە اياقاستىنان ءورت كەتىپ، ءۇي تىپ-تيپىل جانىپ كەتىپتى.

ءسويتىپ، توم ۆولكەردىڭ ءوزى دە، ونىڭ ارام جولمەن جيعان بايلىعى دا زىم-زيا بولىپتى. پايداكۇنەم وسىمقور بىتكەننىڭ بارىنە بۇل وقيعا ساباق بولعاي. وقيعانىڭ شىن بولعاندىعى ءشۇباسىز اقيقات. كيدتىڭ قازىناسىنىڭ قازىلعان ورنى ەمەن اعاشتارىنىڭ تۇبىندە كۇنى بۇگىنگە دەيىن سايراپ جاتىر. داۋىلدى تۇندەرى باتپاقتى توعاي مەن ۇندىستەر بەكىنىسى جاقتان باسىندا اق كەندىر قالپاق، ۇستىندە جەڭىل حالاتى بار سالتاتتى ءجيى قارا كورسەتىپ تۇرادى ەكەن. بۇل ءبىزدىڭ وسىمقوردىڭ بەيمازا رۋحى ەكەنى كامىل. تاعى ءبىر ايتا كەتەتىنى، بۇل اڭگىمە جۇرە كەلە تامسىلگە اينالىپ، "توم ۆولكەر مەن ءازازىل" - بۇكىل جاڭا انگليا جاپپاي قولداناتىن ءسوزدىڭ ماتەلىنە اينالىپتى.

اعىلشىن تىلىنەن اۋدارعان ناعىز قاپشىقبايۇلى

Abai.kz