باعدات قوجاحمەتوۆ. بۇل كىسى قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ رەسمي وكىلى. ءار جىلدارى «31 ارنانى» باسقارعان، الماتى اكىمى اپپاراتىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى بولعان، قر ءىىم اقپارات جانە قوعاممەن بايلانىس ورتالىعىن باسقارعان. بيىلعى جىلدىڭ شىلدەسى اياقتالار ۋاقتا قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنە ورنالاسقان.

سول كەزدە «قازاقپارات» تىلشىلەرى ەدەل-جەدەل سۇحبات الىپتى. ونى «inbusiness.kz» سايتى كوشىرىپ جاريالاپتى. باعدات مىرزا سول سۇحباتىندا: «مەن كەشەگى كۇننەن باستاپ قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ رەسمي وكىلى بولعانىمدى راستايمىن. شامامەن، 10 كۇندەي بۇرىن Facebook-تا مينيستر الەكسەي تسويعا وسىناۋ قيىن كەزدە كومەكتەسۋگە ءازىر ەكەنىمدى جازعانمىن.

وكىنىشكە وراي، مەن ادام ەمدەي المايمىن، ايتپەسە ەمدەر ەدىم. بىراق، مەن مەديا، كوممۋنيكاتسيا سالاسىندا قوعاممەن جۇمىس ىستەي الامىن.

شامامەن، 1-2 كۇننىڭ ىشىندە مينيستر حابارلاسىپ، وسى قىزمەتتى ۇسىندى. مەن قۋانا قابىل الدىم. ءبىر جاعىنان بۇل مەنىڭ ازاماتتىق پارىزىم، ەكىنشى جاعىنان كاسىبي سىناعىم (پروف. ۆىزوۆ-ورىسشاسى)»، - دەگەن ەكەن.

راس، ەلگە ىندەت تاراپ، اقوردا مەن ۇكىمەت كارانتيندىك شەكتەۋلەر ەنگىزگەن الاعاي دا بۇلاعاي كەزەڭدە بۇكىل حالىق ەلەڭدەپ كوز تىگىپ، قۇلاق تۇرگەن مينيسترلىككە (دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى) باق-تى باسقارعان، سول سالانىڭ نەگىزگى پروبلەمالارىن جاقسى بىلەتىن باعدات قوجاحمەتوۆ مىرزا بارعاندا كوپ جۇرت قۋاندى. «جۋرناليست، اقپاراتقا قول جەتكىزۋ ماسەلەسىن، جۋرناليستەردىڭ اقپارات الا الماي قينالاتىنىن بىلەدى» دەدى. ءوزى دە بۇل قىزمەتكە تاعايىندالعاندا: «دارىگەر بولىپ، جۇرتتى ەمدەمەسەم دە، مەديانى جاقسى مەڭگەرگەم. قوعاممەن بايلانىس ورناتا الامىن»، - دەپ سويلەگەن ەدى.

بىراق، سول سەنىم، سول ءۇمىت اقتالا قويعان جوق. اقپارات الۋ باكەڭە دەيىن قانداي حالدە بولسا، قازىر دە وزگەرىپ كەتە سالمادى. بۇرىن اتالمىش مينيسترلىكتىڭ وكىلدەرى ءجيى تىكەلەي ەفيرگە شىعىپ، ەلدەگى ەپيدەميولوگيالىق احۋال تۋرالى ايتىپ بەرىپ تۇرۋشى ەدى. قازىر، ول دا سيرەدى. ال مينيستر تسوي بولسا، وتكەندە وڭكەي بلوگەرلەردى جيىپ الىپ، اڭگىمە-دۇكەن قۇرىپتى. باق وكىلدەرى بۇعان دا نارازى. مينيستر لاۋازىمىنا كىرىسەر-كىرىسپەستەن چەللەندجگە قاتىسىپ، اباي ولەڭىن وقىپ، «ۇپاي جيناعان» الەكسەي تسوي سودان كەيىن قازاقشا سويلەدى مە ەكەن دەڭىزشى... ايتەۋىر بۇل مينيسترلىككە ايتىلار سىن كوپ.

ال باكەڭ، باعدات قوجاحمەتوۆ، كەشە ءوزىنىڭ Facebook-تەگى جەكە پاراقشاسىندا ءبىتۇرلى جازبا جاريالاپتى. «اتىڭ شىقپاسا مينزدراۆتى ورتە»، دەپ كۇيىنىپتى. «اتىن شىعارعىسى كەلەتىندەر مينزدراۆقا تيسەدى»، دەپتى. اتاسىنىڭ ايتقانىن ەسىنە ءتۇسىرىپ، وندايلار «بىلگەن بوعىن جەسىن»، دەپتى.

باعدات قوجاحمەتوۆتىڭ ءوز جازباسى. ءۇتىر-نۇكتەسى، تىنىس بەلگىلەرىنە دەيىن قاز-قالپىندا جاريالاپ وتىرمىز:

“اتىڭ شىقپاسا مينزدراۆتى ورتە”

ەكى اي بولدى مەديتسينا سالاسىنا كەلگەنىمە. دارىگەرلەرمەن بىرگە ءجۇرىپ كورگەنىن بىرگە كورىپ، سونىڭ ناتيجەسىن كوپشىلىككە جەتكىزىپ، دەگەندەي.

قوعاممەن كوپىر ورناتىپ ءجۇرىپ تۇسىنگەنىم: ءوز-ءوزىن قانداي جولمەن بولسادا كورسەتەتىن ادامدار كوبەيىپ كەتىپتى ەلىمىزدە. سولاردىڭ كەيبىرەۋلەرى جاقسى ءبىر ءادىس تاپقان سەكىلدى.

بورديۋرگە، اكىمگە، قوينىندا جاتقان ايەلىنە رەنجىسەدە ءوشىن اق حالاتتى ابزال جانداردان الادى. ولار اسا مەيىرىمدى جاندار ەمەس پا، بارىنە شىدايدى. مەدسەسترانى قازاق بەكەردەن مەيىربيكە دەمەيدى عوي. كۇندىز الەۋمەتتىك جەلىدە ونىڭ “بەتىنە تۇكىرىپ، تابان ءسۇرتىپ”، كەشكە جان قينالىپ اۋىرعاندا تۇك بولماعانداي ىڭقىلداپ سول دارىگەرگە بارىپ ەمدەلەتىندەر بار. ارامىزدا. مەنىڭ ارىپتەستەرىم جوق ەمەس ولاردىڭ ىشىندە.

جالپى بىرەۋدى جامانداپ اتاق شىعاراتىندار كوبەيىپ كەتتى. بۇگىنگى كۇننىڭ الەۋمەتتىك سانىنە (موداسىنا) اينالعانى - دارىگەرلەردى، اۋىرۋحانالاردى، دەنميندى “تەپكىلەۋ”، جامانداۋ. ءوزىن ءوزى باتىر كورسەتىپ، اتىن شىعارعىسى كەلەتىندەر، سول باياعى مينزدراۆقا تيسەدى. چەللەندج سياقتى. جۇرتتان قالامىز با، دەپ.

اتام ايتۋشى ەدى: - “بىلگەن بوعىن جەسىن”، دەپ. بىراق ويىمدا جۇرگەنىن جەتكىزگىم كەلدى. ارينە، ءبىر دەمدە قوعام وزگەرىپ مادەنيەتىمىز ءوربىپ كەتپەيدى. بىراق ءار ادام ىستەگەنىنە، ويىمەن ايتقان سوزدەرىنە ءبىر كۇنى جاراتۋشىنىڭ الدىندا جاۋاپ بەرەدى. وعان كۇمانىم جوق.

سونىمەن قوسا ايتايىن دەگەنىم, ەمشىلەردىڭ نامىسىن قورعايتىندار ارامىزدا از ەمەس. سونىدا ءبىلىپ جۇرەيىك، دەگەنىم عوي.

باعدات قوجاحمەتوۆتىڭ بۇلايشا «بۇلدانۋىنا» نە تۇركى بولعانىن ءبىز بىلمەيمىز. دەسە دە، قوعاممەن بايلانىس ورناتىپ، كەز كەلگەن اقپاراتقا دەر كەزىندە جاۋاپ بەرىپ وتىرۋدى، ايتىلعان سىنعا شەكە تامىرى شىتىناپ، شامدانۋدىڭ ورنىنا، ەگجەي-ەگجەيلى جاۋاپ بەرۋدى مىندەتتەپ العان ادامنىڭ بۇلايشا «بىلگەن بوعىن جەسىن»، دەپ سويلەۋى جەلى قولدانۋشىلارىنىڭ نارازىلىعىن تۋدىرعان سەكىلدى. ءبىز الەۋمەتتىك جەلىنى ءبىر شولىپ شىقتىق...

دينا ەلگەزەك: «نەسىنە رەنجيسىز؟ قانشا ادام بولسا سونشا پىكىر. ءدال وسى سالانىڭ كەنجەلەۋ دامىعانى دا كوپكە ايان. پىكىرلەر ءپليۋراليزمىن ەستە ساقتاي ءجۇرىڭىز».

جۇمابيكە ىزبايقىزى: «قوعاممەن كوممۋنيكاتسيادا «بىلگەن بوعىن جەپ»، دەگەن تىركەستى قولدانۋ دۇرىس پا؟ بۇل قانداي دەڭگەيدەگى بايلانىس سوندا؟».

مولديار ەرگەبەكوۆ: «دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيستىرلىگىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى ما، تۇسىنبەدىم، الايدا حالىقپەن بوق ارقىلى كوپىر ورناتىپ ءجۇر ەكەن. ول جاعى تۇسىنىكتى بولدى. سوزىندە دالەل دە، دايەك تە جوق. تاڭەرتەڭ ۇيقىسىنان تۇرعاندا، تۋالەتكە بارىپ, كوپىر ورناتىپ وتىرعان كەزىندە جازا سالعان سياقتى. مەمقىزمەتكەرگە «جاراساتىن» پوست».

گۇلميرا ابىقاي: «مەنىڭ ساۋالىم جاۋاپسىز قالدى؟ قازاقشا ءبىر تۇسىنەر دەپ ءسىزدى بەلگىلەپ ەم! پرايمەريز باسقا شارۋا، الدىمەن فۋنكتسيونالدىق مىندەتىڭىزدى اتقارساڭىزشى، پرەس-سەك».

عالىمجان ورازىمبەت: «دەنساۋميننىڭ «كوسياكتارى» ءۇشىن مىڭ رەت سوتتاپ جىبەرەتىن ۋاقىتى بولدى. ول تۋرالى بىردەڭە ايتا المايتىن بولساڭىز، ولاي بىرجاقتى سوتتاۋدىڭ ءمانى جوق. وزىنە ۇناماعاندى حايپقا جازاتىن تازا قازاق شەنەۋنىگىنىڭ تيپاجى بوپسىز...

دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنە ەكى اي بۇرىن بۇرىن رەسمي ساۋال جولداعام. «كوۆيدتىڭ» شىن ستاتيستيكاسىن سۇراعان جوقپىن. ونى بەرمەيتىنىن ونسىز دا بىلەمىن عوي. باسقا، قۇپيا ەمەس اقپارات ەدى.  ەندى سول تۋرالى جازسام، مەنىڭ كىنام بولا ما، زاڭدى بۇزىپ وتىرعان مينيسترلىك كىنالى بولا ما؟ ەڭ قۇرىعاندا وسى سۇراققا جاۋاپ بەرەرسىز».

بەللا ورىنبەتوۆا: «مىنا پوستىڭىز دايەكسىز, جۇرتقا كۇيە جاعۋ. كادىمگى سالپەتەك قاتىنداردىڭ وسەگى سياقتى. بىرەۋگە وكپەڭىز بولسا اتىن اتاپ جازىڭىز. ءسال بيلىككە قولى جەتسە، حالىققا مۇرنىن شۇيىرە قاراعان ادام جاقسى كوپىر سالا المايدى».

قۋانىش كەنجەبەكۇلى: «ءوز ماڭىزدىلىعىڭىزدى اسىرە باعالاپ ءجۇر ەكەنسىز».

نازىم دۇتباەۆا: «تەك شىنايى فاكتىمەن جازايىنشى. دارىگەرلەر مەن مەدبيكەلەرگە ەش وكپەم جوق. ماسەلە ولارعا ارتىلعان جۇكتەمەنىڭ كوپتىگىندە. مەن تىركەلگەن ەمحانا ۋچاستىگى 1700 ادامدى قارايدى ەكەن. ول تەك قاعاز جۇزىندە عانا، ال ءىس جۇزىندە ودان كوپ ادام قارايدى. قۋىقتاي بولمەدە ءتورت ادام وتىرادى. وسى جولى كوپ دارىگەر اۋىرىپ قالىپ، ءبىزدىڭ دارىگەر ءۇش ۋچاستوكتى قارادى. كۇنىنە قانشا ادام كەلىپ قانشا ماسەلە ايتاتىنى وزدەرىنە عانا ايان. مەملەكەتتىك ەمحانالار نەگە شتاتتى كوبەيتىپ، ءبىر ۋچاستوك قارايتىن ادام سانىن قىسقارتپايدى؟ سوعان ميىم جەتپەيدى؟ ادام قاي كەزدە شاتاسادى قاي كەزدە جۇمىستى شالا ىستەيدى. جۇكتەمە وتە كوپ بولعاندا. سول ءۇشىن مەملەكەت ەمحانالارداعى شتاتتى كوبەيتۋ كەرەك. سوسىن بۇرىنعىداي بالالار ەمحاناسى مەن ۇلكەندەر ەمحاناسىن بولسە دۇرىس ەدى...»

دينار كەرىم: «باعدات قوجاحمەتوۆ ءسىز ءوزى دسم-گە نە ءۇشىن كەلدىڭىز؟ ءبىر پوستپەن مىنانشا حالىقتىڭ ىزاسىن كەلتىرىپ، نە پروفەسسيونال ەكەنىڭىزدى كورسەتىپ، ۇياتقا قالعانشا قىزمەتتەن كەتە سالاسىز با؟.. ول كوپىر ءسىز كەلمەي دە بولعان. «پريچەم», سول كەزدەرى جاقسى بولعان».

ماحات سادىق: «زەلەنسكيدىڭ جولىن بەرسىن, باۋكە. ول كوميك بولىپ ءبارىن سىنايتىن. قازىر ءوزىن سىناسا ۇيىقتاي المايدى دەيدى. سەن دە جۋرناليست كەزىندە تالايدى مىقتاپ سىنادىڭ. دەپۋتات بولسىن (بولساڭ), قايتارىپ الاسىڭ».

جانىبەك نۇرىش: «سالەمەتسىز بە، باعدات! بۇل پوستىڭىزدى نەلىكتەن ورىس تىلىندە دە جازبادىڭىز؟ تەك قازاق تىلىندە جازىپسىز. سوندا قازاق تىلىندە سويلەپ-جازاتىندار عانا ءمينيسترىڭىزدى، دارىگەرىڭىزدى جامانداپ جاتىر ما؟ الدە ءسىزدىڭ ويىڭىزشا تەك قازاق تىلىندە سويلەپ-جازاتىندار عانا حايپ ۇستاپ وتىر ما؟ الدە قازاقشا سويلەپ-جازاتىندار جاماندايدى داعى، ورىسشا جازاتىندار سىناي ما؟ مۇنداي دالەل-دايەكسىز پوستىڭىزدى تەك قازاقشا جازعانىڭىزعا قاراعاندا، ۋاقىتى جوق ءمينيسترىڭىز جۋرناليستەرمەن ەمەس، بلوگەرلەرمەن، ونىڭ ىشىندە تەك ورىسشا جازاتىن-سويلەيتىن بلوگەرلەرمەن كەزدەسكەنىنە قاراعاندا، قازاقشا جازاتىن-سويلەيتىندەر - حايپوۆششيك، جەر ورتەۋشى، جامانداۋشى ەكەن دە، ال ورىسشا سويلەپ-جازاتىندار سىزدەرگە ۇنايدى ەكەن عوي، سولاي ما؟».

جۇلدىز ءابىلدا: «ءبىزدىڭ بيلىكتىڭ حالىققا كوزقاراسى دەپ ۇقتىم».

اقنازا ابدۋعاپپارۇلى: «ءوزىڭىز دە ءدال وسى دەنمين-ءدى سىناپ-سىناپ وسى قىزمەتكە كەلىپ العان ەدىڭىز عوي؟ جۇمىستى دۇرىس اتقارا الماعاندارىڭىزدى جۋىپ-شايۋ ءۇشىن سىندى «جامانداۋ» سوزىمەن ادەيى اۋىستىرىپ جاتىرسىزدار ما؟ دەنمين-ءدى سىنامايىن دەسەڭ ىستەپ جۇرگەن تىرلىگى اناۋ، قاراپايىم عانا بۇكىل الەم ىستەپ جاتقان كوروناۆيرۋس ستاتيستيكاسىن بىلىقتىردى، ودان باسقا تاعى بىرنەشە پروبلەمانى ءوزى تۋدىرىپ بەردى. ءتىپتى، بالالار ومبۋدسمەنىنە بەرگەن ۋادەسىن ورىنداماي بىرنەشە ايدان بەرى ءجۇر ەكەن. سولاردى كورە تۇرا بۇكىل حالىق جاتىپ الىپ ماقتاۋ كەرەك پە؟

دارىگەرلەردى سىناماۋ كەرەك دەيسىڭدەر، اۋرۋحانادا جاتقان شەشەسىنە وزدەرى ساتىپ الىپ بەرگەن اپپاراتتى رۇقساتسىز باسقا ءبىر ناۋقاسقا قولداندى، سونىڭ كەسىرىنەن ءبىرىنشى ناۋقاس قايتىس بولدى. سول ارەكەتى ءۇشىن دارىگەرلەردى ماقتاۋ كەرەك پە؟

دەنمين-ءىن ماقتايتىن ەلدەردە ءدال وسىنداي جاعدايدا دەنمين سول وتباسىنا بارىپ كەشىرىم سۇراپ، قايعىلارىنا ورتاقتاسار ەدى. جۇمىستى دۇرىس اتقارمايسىڭدار، ەسەسىنە ماقتاۋ مەن ماداقتاۋ كۇتەسىڭدەر».

بۇل باعدات قوجاحمەتوۆتىڭ جازباسىنا قاتىستى ايتىلىپ، جازىلعان سىني پىكىرلەر. قوجاحمەتوۆتىڭ جازعاندارىن قولداعاندار دا جوق ەمەس. راس، سىناۋشىلاردار گورى سانى ەداۋىر از. بىراق بار.

مىسالى، جازۋشى ساۋلە دوسجانوۆا: «وتە دۇرىس ايتىپ وتىرسىڭ باعدات. دارىگەر بولۋ وڭاي ما؟! ادامنىڭ ومىرىنە جاۋاپ بەرەدى. باسقا ماماندىقتا جاڭىلىسسا تۇزەتۋگە بولار، ال اق حالاتتىلاردىڭ جاڭىلىسۋى وتە قاۋىپتى. سولاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن سىيلاعانىمىز ءجون. ادام دۇنيەگە كەلگەن كۇننەن باستاپ دارىگەرمەن بايلانىستا، بىرەۋلەر ءزارۋ. ال، زاڭ جاساعاندا دارىگەردىڭ ەڭبەكاقىسىن، جاعدايىن ەسكە المايتىن دەپۋتاتتار دا تۇشكىرسە سولارعا جۇگىرەدى. اعايىندار، اق حالاتتى جاندارعا ءبىز دە قۇرمەتپەن قارايىق»، - دەپ جازىپتى.

ءتۇيىن. سونىمەن، دەنميننىڭ رەسمي وكىلى باعدات قوجاحمەتوۆتىڭ جالپىلاما جازعان بۇل جازباسى كىمگە نەمەسە كىمدەرگە ارنالعان؟ نە دەسەك تە، «قوعاممەن بايلانىس ورناتامىن» دەپ كەلگەن قوجاحمەتوۆتىڭ، بىلدەي ءبىر مينيسترلىكتىڭ رەسمي وكىلىنىڭ سىناۋشىلارعا قاراتا سويلەپ، «بىلگەن بوعىن جەسىن» دەگەنىن قاي ەتيكانىڭ شەڭبەرىنە دە سىيعىزا المادىق. سودان تۋاتىن جالقى سۇراق: قوجاحمەتوۆ قايتىپ قوعاممەن بايلانىس ورناتپاق؟

Abai.kz