جۇما, 27 جەلتوقسان 2024
46 - ءسوز 3616 9 پىكىر 6 قازان, 2020 ساعات 12:54

نەگە قازاقتىڭ ساياسي بەلسەندىلىگى تومەن؟

ءال-جەلىدە قىرعىز دەموكراتياسىنا ءسۇيسىنىپ قارايتىنداردىڭ دا، ونى داتتاۋشىلاردىڭ دا پىكىرىن وقىپ شىقتىم. راس، مەنىڭشە ايىرقالپاقتاردىڭ دەموكراتياسىن، ولاردىڭ ادىلدىك جولىنداعى ارپالىسىن، ساياسي بەلسەندىلىگىن، ەلدىڭ بولاشاعى ءۇشىن جان الىپ، جان بەرىسەتىن كۇرەسكەرلىگىن مويىنداۋىمىز كەرەك.

بۇل قاسيەتتەر ءبىزدىڭ قازىرگى قازاق ۇلتىندا جوق. ءبىزدىڭ بيلىك حالىقتان ىقپايدى. ساياسي ۇيىمدار قۇرىپ، ەلدىڭ كوزىن اشۋعا تالپىناتىن تۇلعالاردى دا، مۇددەلى توپتاردى دا تابا المايسىز.

ساياسي تۇلعالاردىڭ ءبارىنىڭ قادىرى كەتكەن. كەتىرگەن. زيالى قاۋىم بۇعىپ قالۋدىڭ شەبەرىنە اينالىپ الدى. ولار ويتكەنى ەكى تاراپقا دا (حالىق، بيلىك) جاعىنعىسى كەلەدى. ايعايشىلاردىڭ ءبىلىمى شامالى. ولار تەك ساياسي كۇرەسكەردىڭ وبرازىندا جۇرگەن ارتىستەر عانا. ناقتى باعدارلاما، ناقتى يدەيا جوق بولعان سوڭ، الاڭعا شىعۋدان دا وپا تاپپايسىز. ماسەلەن، "كرەديتتى كەشىرە عوي" دەپ كەڭىردەك جىرتۋ "دەموكراتيالىق مەملەكەت بولۋعا" تالپىنىس ەمەس. بولماسا، ينتەرنەتتىڭ ارعى جاعىندا وتىرىپ الىپ، "يت ايتاقتاۋ" دا كۇرەسكەرلىك سانالماسا كەرەك.

قىرعىزدى ايتامىز دەپ وتىرىپ وزىمىزگە ويىسىپ كەتتىك. ءبىز بۇل كۇيگە قالاي تۇستىك؟ نەگە قازاقتىڭ ساياسي بەلسەندىلىگى تومەن؟ نەگە ءوز قۇقىعىن تالاپ ەتە المايدى؟ سەبەبى، قازىرگى قازاق مەملەكەتى "كىتاپحانا" مەن "اقوردا" يەلەرىنىڭ ءھام سونىڭ اينالاسىنداعى جۇزگە تارتا "تەگى قازاق تورەلەردىڭ" شەكسىز قۇقىعىن قورعاۋ ماقساتىندا عانا قۇرىلعان. تاۋەلسىزدىك العالى بەرى بارلىق جۇمىس وسى جۇيەنى ساقتاپ تۇرۋ ماقساتىندا عانا جاسالىپ كەلەدى. قىرعىزدا وسىعان دەيىن بەس رەت "وق اتىلعان" بولۋى مۇمكىن، سول "بەس وق" ءۇش پرەزيدەنتتى تاقتان تايدىرا سالدى. ال قازاقتىڭ ماسەلەسى "بەس وقپەن" شەشىلمەيدى. بىزدە ءتۇبى ءبىر "بومبا جارىلادى"... بىرىنشىدەن سول بومبانى جارماۋدىڭ جولى قازىرگى جۇيەنى ساقتاپ قالۋ ەمەس ەكەنىن جوعارى جاقتاعىلار تۇسىنسە عوي دەيسىڭ.

ەسكى جۇيەگە جابىسقاننىڭ ورنىنا تازا عىلىمعا، بىلىمگە، زاماناۋي تەحنولوگيالاردى يگەرۋگە، ۇرپاق تاربيەسىنە، تىم قۇرىعاندا وسىدان ون-جيىرما جىلدان كەيىنگى بولاشاعىمىزعا ينۆەستيتسيا سالۋعا تالپىنىس جاسالسا عوي...

راس، وتىز جىل بويى بيلىكتى قورعاپ تۇراتىن كوزگە كورىنبەيتىن قامال تۇرعىزىپ تاستادىق. ول قيرايتىن قامالدان قازاقتىڭ بولاشاعىنا پايدا بار ما؟ ارينە، جوق. سوندىقتان بيلىكتىڭ دە، حالىقتىڭ دا ويلاناتىن كەزى جەتتى.

قانات ابىلقايىردىڭ جازباسى

Abai.kz

 

9 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

46 - ءسوز

تيبەت قالاي تاۋەلسىزدىگىنەن ايىرىلدى؟

بەيسەنعازى ۇلىقبەك 2057