«ايقىن» گازەتى وقىرماندارىنا بيىلعى 9 قازاندا شىققان سانىندا «ءTúrkىstan قانداستارعا ءتورىن ۇسىنىپ وتىر» دەگەن تاقىرىپپەن «تۇركىستان» حالىقارالىق گازەتىنىڭ باس رەداكتورى قۋات اۋەسبايمەن جۇرگىزىلگەن سۇحباتتى ۇسىنىپتى.

ءباسپاسوزدىڭ شاپشاڭ جاڭارىپ، زاماناۋي وزگەرىستەر كوشىمەن ىلگەرىلەي دامىپ كەلە جاتقان كەزەڭىندەگى گازەت شىعارۋدىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ايتا كەلە، قۋات اۋەسباي وسى ورايدا وزدەرى رەداكتسيادا جۇزەگە اسىرىپ كەلە جاتقان جاقسى تاجىريبەلەر جايىمەن بولىسكەن ەكەن. سونىمەن قاتار وسى حالىقارالىق گازەتتىڭ جىل باسىنان بەرى قانداستارعا ارنالعان Atajurt («اتاجۇرت») اتتى اۋقىمدى جوبانى قولعا العانىن، سول «جوبا اياسىندا گازەت تىلشىلەرى مەن ءتۇسىرىلىم توبى ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىن ارالاپ، شەتەلدەن قونىس اۋدارعان قانداستاردىڭ تىنىس-تىرشىلىگىمەن تانىسىپ، ولار جايلى گازەت بەتىندە، سايتىمىزدا، الەۋمەتتىك جەلىدە ۇزبەي جازىپ، ۆيدەورەپورتاج جاريالاپ» كەلە جاتقانىن ايتىپتى.  قۋاتتىڭ ايتۋىنشا، قانداستاردىڭ الدىنان كوپتەگەن كەدەرگىلەر شىعىپ جۇرگەن كورىنەدى. ەڭ ءبىرىنشىسى، ولار العاش كەلگەن كەزدە قازاقستاننىڭ قوعامدىق ومىرىنە بىردەن سىڭىسە المايدى. سوندىقتان دا بەيىمدەۋ جۇمىستارىن جۇيەلى جۇرگىزۋ قاجەت ەكەنى تۇسىنىكتى. ەكىنشىدەن، كەڭسەلىك كەدەرگىلەر سالدارىنان قۇجاتتاندىرۋ ماسەلەسى تىم ۇزاققا سوزىلادى. ۇشىنشىدەن، جەكە كاسىپپەن اينالىسقىسى كەلەتىندەرگە  تاعى دا اكىمشىلىك كەدەرگى جاسايدى. ماسەلەن، مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقىسى كەلگەن قانداستارعا مال ۇستاۋعا ىڭعايلى جەر بەرىلمەيدى. ونى رەتتەيتىن جەرگىلىكتى اكىمشىلىكتەردىڭ جۇمىس دەڭگەيى ءارتۇرلى. 

«ءبىز وسىنداي جانە تاعى باسقا كۇردەلى ماسەلەلەرمەن قاتار قانداستاردىڭ ەلگە كەلىپ سىڭىرگەن ەڭبەگىن، اتقارعان قىزمەتىن كورسەتسەك دەگەن ويدامىز»، – دەيدى «تۇركىستاننىڭ» باسشىسى. ءباسپاسوزدىڭ قانداي دا ءبىر مەكەمەگە تاپسىرما بەرۋگە نەمەسە مىندەت جۇكتەۋگە قۇزىرەتتى ەمەستىگىن ەسكەرتە كەلە، قۋات دەگەنمەن ءوزى باسقارىپ كەلە جاتقان گازەتتىڭ ءبىراز كەيىپكەرىنىڭ ماسەلەسى وڭ شەشىم تابۋىنا اسەر ەتكەنىن اڭگىمەلەپتى. 

گازەتتىڭ بۇل جوباسى ارايىندا اتقارىپ كەلە جاتقان جۇمىستارى قۇپتارلىق ءارى ماداققا لايىق ەكەنى داۋ تۋعىزبايدى. ايتسە دە، ۇلت كوسەمدەرىنىڭ ءبىرى ايتقانداي، گازەتتىڭ «حالىقتىڭ كوزى، قۇلاعى ءھام ءتىلى» ەكەنىن مويىنداي وتىرىپ، باسىلىمدا ادەتتە جاسامپازدىق كۇش-قۋات بارىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەكتىگى ويعا ورالىپ وتىر. بۇل رەتتە بۇگىندە اتى تەرىسكە اينالعان كوسەمدەردىڭ ءبىرىنىڭ گازەتتى «تەك قانا ۇجىمدىق ناسيحاتشى جانە ۇجىمدىق ۇگىتشى عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە ۇجىمدىق ۇيىمداستىرۋشى دا» دەپ باعالاعانىن جانە بۇل باعانىڭ شىنىندا دا قازىرگى كۇن ءۇشىن دە ماڭىزدى ەكەنىن ۇمىتپاعان ءجون بولار ەدى.

ەگەر «تۇركىستان» وسى ورايدا قانداستارمەن جۇرگىزىلىپ جۇرگەن جۇمىستىڭ تاريحي تامىرىنا ءۇڭىلىپ، ونى ءاردايىم وقىرماندارىنىڭ دا، بيلىكتىڭ دە نازارىنا سالىپ وتىرار بولسا، قولعا الىپ جەمىستى جۇرگىزىپ كەلە جاتقان جوباسىنىڭ ءمان-ماڭىزى دا ارتا تۇسەر ەدى. جانە ولارمەن جۇمىستىڭ تۇپقازىعىنىڭ دۇرىستاپ قاعىلۋىنا ءتۇپتىڭ تۇبىندە ناقتى اسەرىن تيگىزەر ەدى. 

ماسەلەن، سۇحباتتا جەكە كاسىپپەن اينالىسقىسى كەلەتىندەرگە  اكىمشىلىكتىڭ  كەدەرگى جاسايتىنى ءسوز بولعان. ايتالىق، قۋاتتىڭ اتاپ كورسەتكەنىنە قاراعاندا، مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقىسى كەلگەن قانداستارعا مال ۇستاۋعا ىڭعايلى جەر بەرىلمەيتىن كورىنەدى. 

وسى رەتتە قازاقتى جەرگە ورنالاستىرۋ ماسەلەسى پاتشا زامانىندا دا، سوۆەت كەزەڭىندە دە، قازىرگى تاۋەلسىزدىك داۋىرىندە دە وڭ شەشىمىن تاپپاعانىن ەسكە الۋ ءجون. بۇگىنگى ءوز تاعدىرىمىز ءوز قولىمىزعا تيگەن شاقتا ۇلان-عايىر بوس جەرلەردى ايقىنداپ، ولاردى يگەرۋ ءۇشىن اقشالىلارعا بەرۋگە (ينۆەستيتسيا تارتۋ جەلەۋىمەن) وڭ يىعىمىزدى بەرىپ تۇرمىز. شىنداپ كەلگەندە ولاردى سىرتتان كەلگەن قانداستارعا جانە جەرگىلىكتى ازاماتتاردىڭ بەلگىلى ءبىر ۇلەس مولشەرىن ايقىنداپ، بىرىگىپ قۇراتىن سەرىكتەستىكتەرىنە قاجەت قارجى بولە وتىرىپ ۇلەستىرىپ بەرۋ كەرەك. سوندا بوس جاتقان جەرلەر دە يگەرىلەدى، بەلگىلى ءبىر مەرزىمنەن كەيىن بۇل جوباعا سالىنعان ۇكىمەتتىڭ قارجى-قاراجاتى دا مەملەكەتكە پايدا تۇسىرە باستايدى. ەڭ باستىسى، بوس جەرلەردى بۇگىندەرى قالالاردا بوسىپ، جۇمىسسىز جۇرگەن جىگىتتەر وزدەرى يگەرىپ، قازاق جەر-سۋىنىڭ شىنايى قوجايىنىنا اينالادى. سۇحباتتى وقىپ شىققاننان كەيىن وسىنداي ويدى ورتاعا سالۋدى قوش كوردىم. 

«تۇركىستان» حالىقارالىق گازەتى وسى ماسەلەنى ماڭىزدى جوباسىنا قوسىپ، حالىقتى، ەلدىڭ بيلەۋشىلەرىن تاريحپەن تاربيەلەۋگە قىزمەت ەتەتىن ماتەريالدار توبىن جۇيەلەپ بەرە باستاسا جاقسى بولار ەدى دەگەن تىلەك ايتقىم كەلەدى.  

بەيبىت قويشىباەۆ

Abai.kz