كەشەدەن بەرى الەۋمەتتىك جەلىدە سەمەي قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ ۇجىمدىق فوتوسۋرەتى تالقىلانىپ جاتىر. ءماسليحات دەپۋتاتتارى 7-ءشى شاقىرىلىمنىڭ العاشقى سەسسياسىنىڭ وتىرىسىندا ماسكاسىز سۋرەتكە تۇسكەن. دەمەك ولار كارانتين تالاپتارىن ورەسكەل بۇزىپ، جالپىعا ورتاق زاڭدى بەلدەن باستى دەگەن ءسوز.

بىلتىر جازدا ەلىمىزدە كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋى كۇشەيىپ تۇرعان كەزدە ماسكا تاعۋ رەسمي مىندەتتەلگەن. ماسكا تاقپاعان تۇرعىندارعا 30 اەك مولشەرىندە ايىپپۇل سالىناتىنى ايتىلدى. ءتىپتى 80 مىڭ تەڭگە كولەمىندەگى ايىپپۇلدى تولەگەن ازاماتتار دا از ەمەس.

ماسەلەن وتكەن جىلى قازان ايىندا الماتىدا ماسكا رەجيمىن بۇزعان تۇرعىندارعا 4,78 ميلليون تەڭگە ايىپپۇل سالىنعان ەكەن. ازاماتتار ماسكا تاقپاعانى ءۇشىن ءبىر عانا قالادا، 20 كۇندە وسىنشا ايىپپۇل ارقالاعان. ال سقو-دا تامىز-جەلتوقسان ايلارىندا كارانتين تالاپتارىن بۇزعاندارعا 87,7 ملن ايىپپۇل سالىنىپتى. وسى ەكى مىسالدان-اق، ماسكاسىز جۇرگەن ازاماتتاردىڭ ميلليونداپ ايىپپۇل تولەگەنىن اڭعارۋعا بولادى.

ءتىپتى كەيبىر شاش ال دەسە باس الاتىن ءتارتىپ ساقشىلارى اي دالادا، كەڭ كوشەدە جۇرگەن ازاماتتاردى ماسكا تاقپاعانى ءۇشىن جازالاعان كورىنەدى.

دەمەك، 30-40 ادامنىڭ اياداي بولمەدە ارا قاشىقتىقتى ساقتاماي، ماسكا تاقپاي سۋرەتكە تۇسكەنى ورىنسىز ەكەنى انىق. ەندەشە، بۇل دەپۋتاتتارعا قانداي شارا قولدانىلادى؟ سەمەي قالالىق ءماسليحاتىنىڭ حاتشىسى بەيسەنبەك اقجالوۆ: «شامامەن 30 سەكۋند تىنىسىمىزدى تارتىپ، دەمالماي تۇرىپ، سۋرەتكە تۇستىك»، دەپ اقتالىپتى. اقجالوۆتىڭ جارتى مينۋت تىنىس الماي تۇردىق دەگەنىنە سەنگەندەر دە، سەنبەگەندەر دە بار...

ال سەمەي قالالىق سانيتاريالىق-ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى بەرىك تىلەبالدين مۇنىڭ دۇرىس ەمەستىگىن ايتىپ وتىر.

«ىسپەن اينالىسىپ جاتىرمىز. ءماسليحات حاتشىسى جاۋاپ بەرۋى ءتيىس. ولار بەتپەردەنى تەز شەشىپ، تەز كيدىك دەپ وتىر. بۇل، ارينە، دۇرىس ەمەس. قازىر الەۋمەتتىك قاشىقتىقتى قاتاڭ ساقتاۋىمىز كەرەك. بارلىق جەردە بەتپەردە كيۋ رەجيمى»، - دەيدى ول.

كارانتين ەرەجەسىن بۇزعان دەپۋتاتتاردىڭ داۋى جايلى ايتارىمىز وسى. بۇل ىسكە بايلانىستى قانداي شەشىم شىعارى قازىرشە بەلگىسىز. ەل قاتارلى ايىپپۇل تولەي مە، الدە «قارعا قارعانىڭ كوزىن شۇقىمايدى»، دەپ سانيتارلىق مەكەمەدەگى ارىپتەستەرى ولارعا كەشىرىم بەرە مە الداعى ۋاقىتتا انىقتالادى.

شىعىستان شىققان دەپۋتاتتارعا قاتىستى ءبىزدى تولعاندىرعان تاعى ءبىر ءتۇيىن بار. شقو رەسەيمەن دە، قىتايمەن دە شەكارالاس جاتقان وبلىس. قازبا بايلىعى مول، تابيعاتى تاماشا ءوڭىر. حالىق سانى كوپ ەمەس، اسىرەسە شەكارا اۋدانداردا مۇلدە ادام قالماي بارادى دەگەن اقپارات بار. ونىڭ ۇستىنە وزگە ۇلت وكىلدەرى باسىم، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ اياسى تار. وبلىسپەن شەكتەسىپ جاتقان ەكى ەلدىڭ دە نيەتى بەلگىلى. جەرىمىزگە سۇقتانىپ، ەلىمىزگە ۇستىمدىك جۇرگىزگىسى كەلەدى.

دەمەك، شىعىس قازاقستان وبلىسىنداعى ورىستانعان ايماقتاردى جاپپاي قازاقىلاندىرۋ، شەكارا ءوڭىردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسىن جوعارىلاتۋ، پوليگون زارداپتارىن جويۋ سەكىلدى كەزەك كۇتتىرمەيتىن ماڭىزدى شارۋالار بار. مۇنداي ماڭىزدى ماسەلەلەر جەرگىلىكتى ءماسليحاتتا، ماجىلىستە، سەناتتا ءجيى كوتەرلىلىپ، قۇزىرلى ورگانداردىڭ نازارىنان تۇسپەۋ كەرەك.

ءبىر قىزىعى بۇل وڭىردەن ۇنەمى مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەيتىن ازاماتتار دەپۋتات بولادى. 2020 جىلى وتكەن سەنات سايلاۋىندا بۇل وبلىستا ءۇش كانديدات تىركەلدى. ولار - ولگا بۋلاۆكينا، يگور پانچەنكو جانە يۋري ستاروكوجەۆ. ءۇش كانديداتتىڭ بىردە-بەرۋى قازاق ۇلتىنان ەمەس. سوڭىندا ولگا بۋلاۆكينا سەنات دەپۋتاتى بولدى.

ال بيىلعى ءماجىلىس سايلاۋىنا «Nur Otan» پارتياسىنىڭ پرايمەريز قورىتىندىسى بويىنشا شقو-دان 6 ادام ءتۇستى: گلازينسكي الەكسەي، پانچەنكو يگور، كاماسوۆا زارينا، تۋماشينوۆ لۋكبەك، سارپەكوۆ ازات، بىكوۆا مارينا. بۇل تىزىمنەن دە وزگە ۇلت ازاماتتارىن كورىپ وتىرمىز. سەنات سايلاۋىندا ولگا بۋلاۆكيناعا ەسە جىبەرگەن يگور پانچەنكو اقىرى ءماجىلىس دەپۋتاتى اتاندى.

بۇعان دەيىن ريددەر قالالىق ءماسليحاتىنىڭ حاتشىسى بولعان يگور مىرزا مەملەكەتتىك تىلدە «ءماۋ» دەمەيتىندەر قاتارىنان بولسا كەرەك. ويتكەنى 15 قاڭتاردا وتكەن انت بەرۋ راسىمىندە دەپۋتات پانچەنكو ەش قىسىلماستان رەسەي تىلىندە سويلەدى. بار بولعانى 26 سوزدەن تۇراتىن انت ءماتىنىن قازاقشا جاتتاي الماعان پانچەنكونىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى مۇلدە بىلمەيتىنى ءسوزسىز عوي.

سونىمەن قاتار ماجىلىستە يرينا ۋنجاكوۆا دەگەن دەپۋتات بار. 1964 جىلى رەسەيدىڭ يركۋتسك وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن يرينا حانىم ءماجىلىستىڭ VI شاقىرىلىمىندا دا دەپۋتات بولعان. بۇل كىسى 1997 جىلى وسكەمەن قالاسى اكىمى اپپاراتىندا ءباسپاسوز حاتشىسى بولىپ جۇمىس ىستەگەن. سول ءۇشىن ونى ماجىلىستەگى تاعى ءبىر شقو وكىلى دەۋگە بولاتىن شىعار.

ءبىزدىڭ ايتپاعىمىز، مەملەكەتتىك ءتىلدى مۇلدە بىلمەيتىن پانچەنكو، رەسەيدە تۋعان (كسرو كەزىندە بولسا دا) ۋنجاكوۆا سەكىلدى دەپۋتاتتار بيىك مىنبەردەن شقو-نىڭ جوعىن جوقتاي الا ما؟ جوعارىدا ءبىز اتاعان بىرنەشە ماڭىزدى ماسەلەنى سول وڭىردە تۋىپ-وسكەن، مەملەكەتتىك ءتىل مەن مەملەكەتتىك مۇددەنى ءبىرىنشى ورىنعا قوياتىن ازاماتتار عانا ايتا الار ەدى. ۇلى اباي تۋعان وڭىردەن دەپۋتات بولىپ، حالىقتىڭ ءسوزىن سويلەيتىن ءبىر قازاق تابىلماعانى وكىنىشتى...

قۋانىش قاپپاس

Abai.kz