جاقىندا «رۋحاني جاڭعىرۋ» قوعامدىق سانانى جاڭعىرتۋ باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ باستالعانىنا ءتورت جىل ءوتتى. باعدارلاما نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ 2017 جىلدىڭ 12 ساۋىرىندە جاريالانعان «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» ماقالاسى نەگىزىندە ازىرلەندى. باعدارلامانىڭ نەگىزگى ۇستانىمدارىنىڭ ءبىرى - بولاشاققا باعىتتالعان، دامۋ مەن العا جىلجۋدى، سانانى جاڭعىرتۋدى ماقسات ەتەدى. سونىمەن قاتار ەكونوميكانى دامىتۋ ءۇشىن ارنايى ستيمۋلدار بولۋىن دا قالايدى. دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋدى دە ويلايدى. 

باعدارلامادا قويىلعان ماقساتتارعا جەتۋگە كومەكتەسەتىن بىرنەشە جوبالار قاراستىرىلعان. مۇنداي جوبالار ءۇشىن ءتورت جىل - بۇل تۇبەگەيلى وزگەرىستەر تۋرالى جانە جەتىستىكتەرمەن ماقتانۋ ءۇشىن ونشا كوپ ۋاقىت ەمەس ەكەنى تۇسىنىكتى. سوعان قاراماستان، جۇمىس ءجۇرىپ جاتىر، ال كەيبىر ناتيجەلەر قازىردىڭ وزىندە ايقىن كورىنۋدە.

«رۋحاني جاڭعىرۋ» بۇل ويىن-ساۋىق ءىس-شارالارى ەمەس، بۇل ستراتەگيالىق نەگىزدە سانانى جاڭعىرتى، رۋحاني وزگەرىستەر جاساۋ ارقىلى العا جىلجۋدى ماقسات ەتەدى.

سوڭعى ءتورت جىلدا وسى باعدارلامانىڭ ينستيتۋتسيونالدىق نەگىزدەرىن قۇرۋعا كوپ كوڭىل ءبولىندى. جانە وسى ۋاقىت ىشىندە ەلدە 93 مىڭ ءىس-شارا وتكىزىلىپ، وعان 12 ميلليوننان استام جەرلەستەرىمىز قاتىستى. 13 ارنايى جوبا جۇزەگە اسىرىلۋدا. بۇنىڭ ءبارى تەك قانا ساندار ەمەس، سونداي-اق، ۇلكەن كورسەتكىشتەر مەن شىنايى ناتيجەلەر. 12 ميلليون ادامنىڭ ساناسىنا بەرىلگەن جاڭا ساۋلە مەن رۋحتى سەرپىلتەر ناتيجەلەر.

2020 جىلدىڭ باسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى داۋرەن اباەۆ 122 تارماقتان تۇراتىن جاڭا جوسپار ۇسىندى. ولار ءۇش بلوكقا بولىنەدى:

1) تۇلعانى دامىتۋ - «پراگماتيزم»، «ءبىلىم كۋلتى»، «سانانىڭ اشىقتىعى» جانە «باسەكەگە قابىلەتتىلىك» قاسيەتتەرىن دامىتۋ.

2) ۇلتتى دامىتۋ جانە حالىقارالىق پوزيتسيالاۋ - «ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاۋ» جانە ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى: ات سپورتى; ۇلى دالانىڭ ەجەلگى مەتاللۋرگياسى; جانۋارلار ءستيلى; التىن ادام; تۇركى الەمىنىڭ بەسىگى; ۇلى جىبەك جولى; قازاقستان - الما مەن قىزعالداقتىڭ وتانى ەكەنىن بارىنشا ناسيحاتتاۋ.

3) مەملەكەتتىڭ، ازاماتتىق قوعامنىڭ جانە جەرگىلىكتى قاۋىمداستىقتىڭ دامۋى - «رەۆوليۋتسيالىق ەمەس، ەۆوليۋتسيالىق» جولمەن جۇرۋگە بارىن سالۋ.

ينستيتۋت مالىمەتىنشە، «قازاق تىلىندەگى 100 جاڭا وقۋلىق» ارنايى جوباسى اياسىندا گۋمانيتارلىق پاندەر بويىنشا 100 وقۋلىق اۋدارىلدى. 47-ءسى باسىلىپ شىعىپ، جوعارى وقۋ ورىندارىنا جىبەرىلدى. سونداي-اق، ەكى تىلدە 156 ۆيدەوكۋرستار مەن بەينە دارىستەر پايدا بولىپ، ارنايى پورتالدارعا ءىلىندى.

«تۋعان جەر» جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا 2,6 مىڭنان استام نىسان سالىندى. سونىمەن بىرگە 2 مىڭنان استام نىسان قايتا جاڭارتىلدى جانە جوندەلدى. بۇل بالاباقشالار مەن مەكتەپتەر، مەديتسينالىق مەكەمەلەر، سپورتتىق نىساندار سىندى ماڭىزدى قوعامدىق عيماراتتار ەكەنىن دە ەسكەرۋگە ءتيىسپىز.

«ساكرالدى قازاقستان» جوباسى اياسىندا جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. قاسيەتتى جەرلەردىڭ تىزىمدەرىنە 100 رەسپۋبليكالىق جانە بەس جۇزدەن استام ايماقتىق ماڭىزى بار نىساندار كىرەدى

سونداي-اق، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار 48 تاريحي-مادەني ەسكەرتكىش قالپىنا كەلتىرىلدى. وتىرار ەلدى مەكەنىندە قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر. كەلۋشى تۋريستەرگە ارناپ 3 كەلۋشىلەر ورتالىعى اشىلدى، ولار «ۇلىتاۋ»، «وتىرار»، تاڭبالى». وربۇلاق شايقاسىن تاريحي قالپىنا كەلتىرۋ، ۆيرتۋالدى 3D-تۋرلار: جەتىسۋ 360, قاراعاندى ​​وبلىسىندا «قىمىز fest» جانە باسقالارى ءوتتى.

باعدارلاما اياسىندا 2018 جىلى «قازىرگى زامانعى قازاق بەينەلەۋ ونەرىنىڭ انتولوگياسى» كاتالوگى قازاق، ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىندە جارىق كوردى. قازاق ادەبيەتىنىڭ پروزا مەن پوەزيا جانرىنداعى شىعارمالارى بۇۇ-نىڭ التى تىلىنە اۋدارىلدى.

قوعامدىق باستامالاردى قولداۋعا باعىتتالعان «وزگەرىستەردىڭ سارۋلارى» الەۋمەتتىك جوبالارىنىڭ اكسەلەراتورى ىسكە قوسىلدى. دامۋدىڭ التى باعىتى بويىنشا جۇزەگە اسىرىلاتىن جوبالاردى سۇيەمەلدەيتىن جانە دامىتۋعا كومەكتەسەتىن ساراپتامالىق توپ قۇرىلدى. ول توپتىڭ قىزمەتى كەلەسىدەي:
- ينكليۋزيۆتى قوعامدى دامىتۋ،
- بەيرەسمي ءبىلىم بەرۋ شەڭبەرىندە ءتيىستى قۇزىرەتتەر،
- اۋىلشارۋاشىلىق، ولكەتانۋ، ءبىلىم بەرۋ ءتۋريزمى،
- مادەنيەت، ونەر جانە حالىق شىعارماشىلىعى سالاسىنداعى جوبالاردى بىرىكتىرەتىن ارت-سايتتار،
- حالىقتىڭ ەكولوگيالىق مادەنيەتىy ارتتىرۋ
- سونىمەن قاتار جۇيەلىك ديزايندىق ويلاۋدى دامىتۋ، كوشباسشىلىق الەۋەتتى نىعايتۋ.
اكسەلەراتورعا ەنەتىن جوبالار اۋقىمدى كەڭەيتۋگە، اقپاراتتىق قولداۋ كورسەتۋگە، قارجىلاندىرۋ كوزدەرىن تابۋعا، بيزنەس-جوسپار قۇرۋعا، جاڭا سەرىكتەستەر مەن ۇيىمداردى تابۋعا مۇمكىندىك الۋدا.

ينستيتۋت پورتالىندا شىعىس قازاقستان وبلىسى «رۋحاني جاعىرۋ» جوبالىق كەڭسەسىنىڭ جەتەكشىسى مادەنيەت احمەتوۆا بىرنەشە مىسالدار تۋرالى ايتىپ بەردى. اتاپ ايتقاندا، «ساكرالدى قازاقستان» جوباسى اياسىندا 2023 جىلعا دەيىن «التايدىڭ ءىنجۋ-مارجانى» تۋريستىك كلاستەرىن قالىپتاستىرۋ جوسپارلانۋدا.

كلاستەردىڭ ورتالىعى وسكەمەن قالاسىندا بولادى. بارلىعى تۋريستىك قىزىعۋشىلىق تۋدىراتىن بىرنەشە نەگىزگى ورىندار انىقتالادى. بۇل بەرەل قورعانى، بۇقتىرما سۋ قويماسى، ەرتىس وزەنى، زايسان كولى، كاتونقاراعاي مەملەكەتتىك ۇلتتىق تابيعي پاركى، باتىس التاي قورىعى جانە باسقالارى.

الاكولگە جانە تۋريستىك ايماقتارعا ەرەكشە نازار اۋدارىلۋدا. كول قازاقستاننىڭ تۋريستىك كارتاسىنىڭ ەڭ جاقسى 10 وبەكتىسىنە كىردى. مۇندا جولدار جوندەلۋدە، جاعالاۋ ايماعى كەڭەيتىلۋدە.

شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ باسقا دا قاسيەتتى ورىندارى رەتكە كەلتىرىلۋدە، مىسالى، ىرعىزباي كەسەنەسى، قوڭىر-اۋليە ۇڭگىرى جانە ت.ب. بالالارعا ارنالعان «شىعىس قازاقستان اڭىزدارى مەن ەرتەگىلەرى» ەلەكتروندى كىتابى جارىق كوردى، ول باسقالارمەن قاتار قاسيەتتى جەرلەر مەن بايلانىستى اڭىزدار تۋرالى باياندايدى.

باعدارلاما اياسىندا سونىمەن قاتار "قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمى" جوباسى ىسكە اسىپ كەلەدى. جوباعا وسى ۋاقىتقا دەيىن ون مىڭنان استام ادام قاتىسقان. جەڭىمپازدار قوعامدا كەڭىنەن ناسيحاتتالىپ، جاساعان ەڭبەكتەرى باعالانۋدا.

"رۋحاني جاڭعىرۋ" اياسىندا ەلىمىزدە لاتىن ءالىپبيى نەگىزىندەگى جاڭا ءالىپبي قابىلدانباق. 2025 جىل وقۋعا باراتىن بالالار جاڭا الىپبيمەن ءبىلىم الادى. بۇل قازاق ءتىلىن دامىتىپ، ونى عىلىم تىلىنە اينالدىرۋ ءۇشىن جاسالاتىن قادامداردىڭ ءبىرى بولىپ وتىر. ءتىل دامۋ ءۇشىن ۇنەمى ترانسفورماتسيادا بولۋى قاجەت. سوندىقتان دا لاتىن ءالىپبيى نەگىزىندەگى جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. "رۋحاني جاڭعىرۋ" جالپى قوعامدى، حالىق ساناسى مەن مەملەكەتتىك ساياساتتى العى جىلجىتۋدا.

Abai.kz