وسى اپتادا «فەيسبۋك» الەۋمەتتىك جەلىسىندە «انتيفاشيستىك كوميتەت» اتتى قوعامداستىق قۇرىلعانى تۋرالى اقپارات تارادى. «ءبىز قازاقستانداعى قازاقتارعا نەمەسە باسقا دا ەتنيكالىق توپقا قارسى شىقپايمىز. ءبىز - ينتەر­ناتسيوناليستەرمىز. ءبىز - وتانىمىز قازاقستاندى - ۇلتتىق بەلگىسى بويىنشا شەكتەلمەيتىن پوليەتنيكالىق مەملەكەت رەتىندە سانايمىز»، - دەپ جازعان. ونى قازاقستاندىقتار قۇرعان. اكىمشىسى ميحايل پاك دەگەن جۋرناليست ەكەن. ال ءبىز وسى توپتىڭ قانداي ماقساتپەن قۇرىلعانىن، ولاردىڭ قانداي فاشيزمنەن ساقتانعىسى كەلەتىنىن بىلمەككە
تالپىندىق.

عالامتور جەلىسىندە «انتيفاشيستىك كوميتەتتىڭ» قۇرىلعانى جونىندەگى اقپاراتتا ونىڭ قۇرامىندا دانيار اشىمباەۆ، اندرەي چەبوتارەۆ سىندى بەلگىلى ساياساتتانۋشىلار بارا ەكەنى ايتىلىپتى. الدىمەن چەبوتارەۆ مىرزاعا حابارلاسقانىمىزدا، ول مۇنداي قوعامداستىققا مۇلدەم مۇشە بولماعانىن، ءوزىن الگى «كوميتەتتەگىلەر» سىرتىنان قوسىپ قويعانىن جەتكىزدى. «مەنى سىرتىمنان وسىنداي قوعامداستىقتاردىڭ تالايىنا مۇشە ەتىپ قويعان» دەيدى ول. «باقساق، باقا ەكەن» دەمەكشى، وعان ءتىپتى دانيار اشىمباەۆ تا مۇشە بولماي شىقتى. ول «مەنى الدىن الا ەسكەرتپەستەن قوسىپ قويىپتى. ودان سول كۇنى-اق شىعىپ كەتتىم. بىرىنشىدەن، مەن سونداي قوعامداستىقتارعا كىرگەندى ۇناتپايمىن. ءوزىنىڭ اتى دا ۇنامادى. ونداي قوعامداستىقتىڭ كۇنىنە ون شاقتىسى قۇرىلىپ جاتىر. ال مىنانى قارادىم دا، ۇناتا قويمادىم» - دەدى.

وسى اپتادا «فەيسبۋك» الەۋمەتتىك جەلىسىندە «انتيفاشيستىك كوميتەت» اتتى قوعامداستىق قۇرىلعانى تۋرالى اقپارات تارادى. «ءبىز قازاقستانداعى قازاقتارعا نەمەسە باسقا دا ەتنيكالىق توپقا قارسى شىقپايمىز. ءبىز - ينتەر­ناتسيوناليستەرمىز. ءبىز - وتانىمىز قازاقستاندى - ۇلتتىق بەلگىسى بويىنشا شەكتەلمەيتىن پوليەتنيكالىق مەملەكەت رەتىندە سانايمىز»، - دەپ جازعان. ونى قازاقستاندىقتار قۇرعان. اكىمشىسى ميحايل پاك دەگەن جۋرناليست ەكەن. ال ءبىز وسى توپتىڭ قانداي ماقساتپەن قۇرىلعانىن، ولاردىڭ قانداي فاشيزمنەن ساقتانعىسى كەلەتىنىن بىلمەككە
تالپىندىق.

عالامتور جەلىسىندە «انتيفاشيستىك كوميتەتتىڭ» قۇرىلعانى جونىندەگى اقپاراتتا ونىڭ قۇرامىندا دانيار اشىمباەۆ، اندرەي چەبوتارەۆ سىندى بەلگىلى ساياساتتانۋشىلار بارا ەكەنى ايتىلىپتى. الدىمەن چەبوتارەۆ مىرزاعا حابارلاسقانىمىزدا، ول مۇنداي قوعامداستىققا مۇلدەم مۇشە بولماعانىن، ءوزىن الگى «كوميتەتتەگىلەر» سىرتىنان قوسىپ قويعانىن جەتكىزدى. «مەنى سىرتىمنان وسىنداي قوعامداستىقتاردىڭ تالايىنا مۇشە ەتىپ قويعان» دەيدى ول. «باقساق، باقا ەكەن» دەمەكشى، وعان ءتىپتى دانيار اشىمباەۆ تا مۇشە بولماي شىقتى. ول «مەنى الدىن الا ەسكەرتپەستەن قوسىپ قويىپتى. ودان سول كۇنى-اق شىعىپ كەتتىم. بىرىنشىدەن، مەن سونداي قوعامداستىقتارعا كىرگەندى ۇناتپايمىن. ءوزىنىڭ اتى دا ۇنامادى. ونداي قوعامداستىقتىڭ كۇنىنە ون شاقتىسى قۇرىلىپ جاتىر. ال مىنانى قارادىم دا، ۇناتا قويمادىم» - دەدى.
بۇل قوعامداستىقتىڭ ءوزىن تاۋەلسىز جۋرناليست سانايتىن اندرەي ششەرباكوۆ دەگەن تاعى ءبىر اكىمشىسى بار ەكەن. ونىڭ ءوزى بۇل توپقا ورتا جولدان كەلىپ قوسىلىپتى. ياعني عالامتور جەلىسىندەگى «انتيفاشيستىك كوميتەتتى» و باستا كىم قۇرعانىن ەشكىم بىلمەيدى.
ا.ششەرباكوۆ «كىمنىڭ فاشيست، كىمنىڭ فاشيست ەمەستىگىن انىقتاپ بەرۋ باستى ماقساتىمىز ەمەس» دەيدى. «بىزدە سوندا فاشيستەر بار ما؟» دەگەن سۇراققا ول تىكەلەي جاۋاپ بەرە المادى. «بىزدە كەز كەلگەن كەزەڭدە جۇرتتى الاڭداتاتىن ەلەمەنتتەر مەن جاعدايلار بولادى. بۇل اقىر اياعىندا فاشيزمگە اكەلىپ تىرەۋى مۇمكىن. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز - وسىنىڭ الدىن الۋ. ءوز قوزقاراسىمىز بويىنشا وسى تۇرعىداعى ەل زاڭدارىنا قايشى كەلەتىن پىكىرلەردى سارالاپ، تالداپ وتىرامىز. زاڭدا ۇلتارالىق دۇردارازدىقتى ۋشىقتىرۋ ماسەلەسى ناقتى قارالعان. بۇل تۇرعىدا ەموتسيامەن ايتىلعان سوزدەردى قۇقىقتىق جاعىنان سارالايمىز. وسىدان كەيىن زاڭعا قايشى دەپ تابىلعاندارىن قۇقىق قورعاۋ ورىندارىنىڭ نازارىنا ۇسىنامىز» دەيدى تاۋەلسىز جۋرناليست.
وسىلايشا بۇلار ەلدە جوق فاشيزمنەن الدىن الا ساقتانۋدا. ال ۇلت ماسەلەسىن ءجيى كوتەرىپ جۇرگەن ارىپتەستەرىمىز، ۇلتشىل پاتريوتتارىمىز سولاردىڭ كورسەتۋىمەن 37-ءشى جىلعىداي بەرىسى يتجەككەنگە ايدالىپ، ارىسى اتىلماق پا؟ مىنالاردىڭ قادامىنان سونى بايقاپ شوشيسىز. ەندى ۇلتتىق ماسەلە كوتەرىپ جازعان ماقالاڭىز الدەبىر قۇقىق قورعاۋ ورنى قىزمەتكەرىنىڭ ۇستەلىنىڭ ۇستىندە جاتسا، تاڭ قالماڭىز. عالامتور جەلىسىندە بولسا دا، الگىندەي توپتىڭ قۇرىلۋى ءبىزدى وسىنداي ءسوز ساباقتاۋعا ماجبۇرلەپ وتىر. ويىمىزدى بەلگىلى ساياساتتانۋشى دوس كوشىمنىڭ پىكىرىمەن تۇيىندەگەندى ءجون كوردىك:
- ءوز باسىم مۇنى ەشبىر دايىندىقسىز جاسالعان ارانداتۋ شاراسىنا ۇقساتامىن. سەبەبى، ونىڭ ەشقانداي نەگىزدەمەسى جوق. مۇنداي جاعداي قازاق ەلىندە ءالى بولماعان. بولاتىن جاعداي دەپ ويلامايمىن دا. قانشاما جىلدان بەرى ۇلتشىلداردىڭ اراسىندا ءجۇرمىن. سوناۋ 90-شى جىلداردا «ازات» قۇرىلعاننان باستاپ ءبىر دە بىرەۋىنىڭ اۋزىنان فاشيستىك باعىتتاعى ءسوز شىققان ەمەس. وسى ماسەلە جەكە جاعدايدا دا، ۇيىمدىق دەڭگەيدە دە قاراستىرىلىپ كورگەن جوق. سوندىقتان جوق نارسەنى قولدان جاساۋ - وتە قاۋىپتى قادام. بۇل قوعامدى ەكىگە جارۋعا ارنالعان ءىس-ارەكەت دەپ ويلايمىن. وسىنداي قوعامداستىق قۇرۋعا سەبەپ بولاتىن جاعدايدى مەن كورە الماي تۇرمىن. وسى فاشيستىك باعىتتا بىرەۋگە ءىس قوزعالدى دەگەندى دە ەستىمەدىك. مەنىڭشە، ولاردىڭ ماقساتى - ۇلتتىق باعىتتاعى وي-پىكىرگە بۇعاۋ سالۋ. ۇلتتىق ماسەلەمىزگە باسقا ءبىر رەڭك بەرگىسى كەلەدى. ولار سول توپتى قۇرۋداعى ماقساتىن حالىققا دۇرىستاپ جەتكىزۋى كەرەك ەدى. بىراق ونداي جاعداي بايقالمايدى.

ەلدوس ومىرزاقۇلى

"جاس قازاق" گازەتى