جەمقورلىققا قارسى حالىقارالىق Transparency ۇيىمى قازاقستانداعى نارازىلىق شەرۋلەرىنىڭ نەگىزگى سەبەبى – جەمقورلىق ەكەنىن ايتىپ، رەسمي ۆەب-سايتىندا ماقالا جاريالاپتى.

«قازاقستانداعى نارازىلىق شەرۋلەرى: سىبايلاس جەمقورلىق، كىرىستىڭ تەڭ بولىنبەۋى، الماتىداعى قايعىلى وقيعالارعا جاۋاپكەرشىلىكتىڭ جوقتىعى»، - دەپ باستالاتىن ماقالادا «قاڭتار وقيعاسىنا» قاتىستى باعا بەرىلىپ، ەل ۇكىمەتىنە بىرنەشە ماسەلەنى شەشۋدى ۇسىنعان. سونىمەن Transparency نە دەيدى؟ قاراڭىز:

5 قاڭتاردا وتكەن قازاقستانداعى بەيبىت شەرۋلەر مەن الماتىداعى قايعىلى وقيعالار ادامداردىڭ ادىلدىك ءۇشىن كۇرەسىن عانا كورسەتىپ قويماي، سوعان قوسا ۇكىمەتتىڭ ەكونوميكالىق ساياساتتى جاساۋدا جىبەرگەن قاتەلىگىن كورسەتىپ بەردى.

اۋەل باستا سۇيىتىلعان گاز باعاسىنىڭ قىمباتتاۋىنا قارسىلىق رەتىندە باستالعان بۇل نارازىلىقتار جەر استى بايلىعىن پايدالانۋ مەن جەر قويناۋىنان شىققان پايدالى قازبالاردان تۇسكەن كىرىستى بولۋگە قاتىستى ماسەلەلەر قازاقستان قوعامى ءۇشىن وتە ماڭىزدى ءارى نازىك تاقىرىپ ەكەنىن كورسەتتى. حالىقتىڭ بەيبىت شەرۋى ۇكىمەتتىڭ ءىس-ارەكەتىنە جانە ەلدىڭ ساياسي-ەكونوميكالىق ىسىنە بۇرىنعى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن ونىڭ جاقتاستارىنىڭ نەگىزسىز، ۇزاق ۋاقىت بويى ارالاسۋىنا دەگەن شىنايى كوزقاراسىن كورسەتتى.

سىبايلاس جەمقورلىق پەن جەر بايلىعىن تەڭ بولىسپەۋ - شەرۋدىڭ نەگىزگى سەبەبىنىڭ ءبىرى بولعانى انىق.

قاندى قاقتىعىس، وكىنىشكە وراي، كوپتەگەن جىلدار بويى ءتوزىپ كەلگەن ادامداردىڭ وزگەرىسكە ۇمتىلعان بەيبىت شەرۋىنە وشپەس داق ءتۇسىردى.

قىلمىسكەرلەردى تاۋىپ، ولاردى جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ وتە ماڭىزدى بولعانىمەن، قازاقستان بيلىگى بارلىعىن «ۇكىمەتتى تارتىپ الۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلعان قاستاندىق» رەتىندە قاراستىرماۋى كەرەك. بيلىك وكىلدەرى وتكەن اپتادا ولىمگە اپارعان وقيعانى تەرگەۋ بارىسىندا قانداي دا ءبىر توپتارعا قاتىستى ديسكريميناتسياعا جول بەرمەي تەرگەۋ ءىسىنىڭ جۇرگىزىلۋىن قاداعالاۋ كەرەك.

Transparency Kazakhstan الداعى ۋاقىتتا مۇنداي جاعداي قايتالانباۋى ءۇشىن ۇكىمەتكە جانە مۇددەلى تاراپتارعا مىنالاردىڭ ماڭىزدى ەكەنىن جازادى:

1. مۇناي-گاز جانە قۇرىلىس سەكتورلارىنا نازار اۋدارا وتىرىپ، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەستى كۇشەيتۋ;

2. ادىلەتتى شەشىمدەردى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن سوت جۇيەسىن رەفورمالاۋ;

3. مۇناي، گاز جانە تاۋ-كەن ونەركاسىبىنىڭ باسقا سالالارىنداعى تابىستاردىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتەتىن الەمدىك ۇلگىدەگى باعدارلامانى ەنگىزۋ جوسپارىن ۇكىمەتتىڭ قانشالىقتى دەڭگەيدە اتقارىپ وتىرعانىنا ءمان بەرۋ;

4. پايدالى قازبالاردىڭ بارلىق كەن ورىندارى بويىنشا، ونىڭ ىشىندە «تەڭىز» كەن ورنىنىڭ جوباسى بويىنشا كەلىسىمشارتتاردىڭ ابسوليۋتتىك اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتۋ;

5. سىبايلاس جەمقورلىق ترانساكتسيالارى ناتيجەسىندە جوعالعان اكتيۆتەردى انىقتاۋ جانە قايتارۋ;

6. قازاقستانعا جەتكىزىلەتىن ۆاكتسينالاردىڭ كەلىسىم-شارتتارىن جاريالاۋ;

7. قازاقستانداعى قازىرگى زامانعى قۇلدىقتىڭ كەز كەلگەن نىساندارىن جويۋ جونىندە شارالار قابىلداۋى كەرەك.

ايجان تەمىرحان

Abai.kz