ەستەرىڭىزدە بولسا، 2018 جىلى بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورىنىڭ (بجزق) بۇرىنعى باسشىسى رۋسلان ەردەناەۆ 12 جىلعا سوتتالدى. ول «قور قارجىسىن تالان-تاراجعا سالدى جانە پارا الدى» دەپ ايىپتالعان. سوت شەشىمىمەن ەردەناەۆقا ءومىر بويى مەملەكەتتىك قىزمەتپەن اينالىسۋعا تىيىم سالعان.  وسى ىستە رۋسلان ەردەناەۆقا قورعاۋشى بولعان گۇلنار سماعۇلوۆا دا كەيىن، 2020 جىلى الماتى قالالىق مامانداندىرىلعان قىلمىستىق ىستەر جونىندەگى سوتىنىڭ شەشىمىمەن، 11 جىلعا سوتتالعان بولاتىن.

جۋىردا گۇلنار سماعۇلوۆاعا جاقىندارى مەن قورعاۋشىسى جوعارعى سوتقا شاعىم ءتۇسىرىپ، ادۆوكات سماعۇلوۆاعا اراشا سۇراپتى. قورعاۋشى مەيرام شايمەردەنوۆ ءوزىنىڭ ارىپتەسىنە شىققان ۇكىم زاڭسىز دەپ سانايدى. ونىڭ ايتۋىنشا، گ.سماعۇلوۆا بجزق-نىڭ بۇرىنعى توراعاسى رۋسلان ەردەناەۆتىڭ قورعاۋشىسى بولعان.

ەكس-توراعا 12 جىلعا سوتتالىپ كەتكەن سوڭ، ونىڭ تۋىستارى ۇقكد قىزمەتكەرلەرىنىڭ جانە ادۆوكاتتاردىڭ ۇستىنەن پارا الدى جانە بوپسالادى دەپ ارىزدانعان. ادۆوكات شايمەردەنوۆتىڭ سوزىنشە، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگى ەشقانداي دالەل بولماعاندىقتان، ءىستى قىسقارتىپ تاستاعان. الايدا، ارادا ءبىر جىل وتكەندە الماتى قالالىق پوليتسيا دەپارتامەنتى قوس اداۆوكاتتىڭ ۇستىنەن ءىس قوزعاپ، سوتقا جىبەرەدى.

ءبىز گۇلنار سماعۇلقىزىنىڭ قورعاۋشىسى مەيرام شايمەردەنوۆتەن پىكىر سۇراعان ەدىك...

مەيرام شايمەردەنوۆ، قورعاۋشى:

- مەن گۇلنار سماعۇلقىزىن سوتتا قورعاعانمىن. 2020 جىلى قىلمىستىق ءىسى بويىنشا الماتى قالاسىندا سوت وتىرىسى بولدى. ونىڭ زاڭسىز سوتتالعانى ايقىن كورىنىپ تۇر.

گۇلنار سماعۇلقىزى ءوزى ادۆوكات. گۇلنار سماعۇلقىزى الەكساندر بلوك اتتى ادۆوكاتپەن بىرگە الماتى زەينەتاقى قورىنىڭ بۇرىنعى توراعاسى، قازىر تۇرمەدە جازاسىن وتەپ جاتقان رۋسلان ەردەناەۆتىڭ قورعاۋشىسى بولادى. ەردەناەۆ قوردان 6 ميلليارد تەڭگە ۇرلاپ، بەلگىسىز ءبىر كومپانيا ارقىلى شەتەلگە شىعارادى. ول 12 جىلعا سوتتالدى. وسى ءىس بارىسىندا رۋسلان ەردەناەۆتىڭ اعاسى بولىپ كەلەتىن ەردەن ەردەناەۆ دەگەن كىسى گۇلنار سماعۇلقىزىنان كومەك سۇرايدى. ەردەن ەردەناەۆ پەن گۇلنار سماعۇلقىزى بۇرىننان جاقسى دوستىق قارىم-قاتىناستا بولعان، ارالاس-قۇرالاس ادامدار.

ەردەناەۆتىڭ ۇستىنەن الماتى وبلىسى دەپارتامەنتى ءىس قوزعايدى. تەرگەۋ كەزىندە ەردەناەۆقا «ەگەر قىلمىستى مويىنداسا، قىلمىسقا قاتىسى بار تۇلعالاردى اتاسا جانە كىم پارمەن بەرگەنىن ايتسا، جازاسىن جەڭەلدەتەمىز» دەگەن ۇسىنىس بولعان. بىراق ەردەناەۆ ۇسىنىستان باس تارتادى دا 12 جىلعا سوتتالىپ كەتەدى.

ەردەناەۆتىڭ اعاسى گۇلنار سماعۇلقىزىمەن سويلەسكەن بارلىق ءسوزىن اۋديوجازباعا جازىپ جۇرەدى. وسىلايشا ەردەناەۆ سوتتالىپ كەتكەن سوڭ، ونىڭ اعاسى گۇلنار سماعۇلقىزىنا «بەرگەن اقشامدى قايتار» دەيدى. مەنىڭ تۇسىنگەنىم بويىنشا، گۇلنار سماعۇلقىزى ەشقانداي پارا الماعان. ەردەناۆتىڭ اعاسى ايتقان اقشاعا قاتىسى جوق. ەردەن ەردەناەۆ پەن رۋسلان ەردەناەۆتىڭ ايەلى ەلەنا لي گۇلنار سماعۇلقىزى مەن الەكساندر بلوكتىڭ ۇسىنەن «پارا الدى» دەپ، باس پروكۋراتۋراعا شاعىم تۇسىرەدى.

بۇل ارىز بويىنشا الماتىنىڭ جەمقورلىققا قارسى كوميتەتى تەرگەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەدى، بىراق ءىستى قىسقارتادى. كەيبىر ماتەريالدى الىپ، الماتى پوليتسيا دەپارتامەنتىنە جىبەرەدى. ولار «الاياقتىق» بويىنشا ءىس قوزعايدى دا، سوتقا جىبەرەدى. سوت باستى دالەل رەتىندە ەردەن ەردەناۆتىڭ ءبىر جىل بۇرىن، ءىس قوزعالماي تۇرىپ جازىپ العان اۋديوجازباسىن «دالەل» رەتىندە قابىلداپ وتىر.

بىزدە 2006 جىلى 20 ساۋىردە شىعارعان سوتتىڭ قاۋلىسى بار. سول جەردە 21-ءشى باپتا كورسەتىلگەن، بەينەجازبا، اۋديوجازبانى زاڭسىز باسقا ادام جازىپ العان بولسا، ول دالەل بولىپ سانالمايدى. بىراق تەرگەۋ مەن سوت ونى دالەل رەتىندە قابىلداپ، گۇلنار سماعۇلقىزىن 11 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىردى.

بۇل زاڭسىز. الماتى اپەللياتسيالىق سوتىنىڭ ءوزى بۇل جاعدايدى كوزگە ىلمەگەن. كوپتەگەن كاسىبي ورەسكەل زاڭ بۇزۋشىلىقتار بولدى. بىرىنشىدەن، اۋديوجازبا – زاڭسىز. ەگەر تەرگەۋ بارىسىندا زاڭ قىزمەتكەرلەرى جاساعان جازبا بولسا، وندا ءسوزسىز زاڭدى بولار ەدى.

ەكىنشىدەن، جەمقورلىققا قارسى كۇرەس كوميتەتى تەرگەۋ جۇرگىزگەن كەزدە 2019 جىلعى 24 قىركۇيەكتە ءىستى قىسقارتادى. بىراق سوت ساراپتاماسى قاراشادا ءىس قىسقارتىلعاننان كەيىن جۇرگىزىلەدى. سوت ساراپتاماسىن تەرگەۋ كەزىندە جاساۋ كەرەك قوي. 24 قىركۇيەكتە ءىس قىسقارتىلادى، قاراشا ايىندا سوت ساراپتاما قورىتىندىسىن شىعارادى. سونى ىسكە تىگىپ، دالەل قىلىپ وتىر. ءبىرىنشى سوت كەزىندە دە، اپپەلياتسيالىق سوتتا دا ايتتىق. ەشكىم ءمان بەرمەدى.

ۇشىنشىدەن، تەرگەۋ ۋاقىتى. ءبىر سوزىپ، ءبىر توقتاتىپ بولدى. توقتاتۋ ءۇشىن بىرنەشە سەبەپ كەرەك، قىلمىسكەر انىقتالماعان، قاشىپ كەتكەن، شەتەلگە كەتكەن ت.س.س. جاعدايلاردا توقتاتۋعا بولادى.  ال بۇل جەردە ونداي جوق. تەۋگەۋدى توقتاتىپ قويىپ، سوت ساراپتاماسىن جۇرگىزە بەرگەن.

تورتىنشىدەن، بەينەتاسپا ديسكىگە جازىلعان بولاتىن. ءبىرىنشى رەت دالەل رەتىندە ەردەناەۆ پەن لي بەرگەن ديسكىلەر كەلەسى جولى جوق بولىپ كەتتى. ورنىنا باسقا ديسكىلەردى الىپ كەلدى. ءبىز تۇسىنبەدىك. سوتتا انىقتاپ، دالەلدەپ ايتتىق. ءبىر ديسكىدەن باسقا ديسكىگە جازىپ الىپ كەلگەن.

بەسىنشىدەن، قىلمىستىق كودەكستىڭ 367-ءشى بابى «پارا بەرۋ» بويىنشا الماتى پوليتسيا دەپارتامەنتى ءىس قوزعايدى جانە تەرگەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدى. پروكۋرور كەيىننەن ءوزىنىڭ قاۋلىسىمەن پوليتسيا دەپارتامەنتىنە جۇكتەيدى. پروكۋروردىڭ قاۋلىسى زاڭسىز. سەبەبى، مۇنداعى ايتىلعان پارا كولەمى  اۋىر قىلمىسقا جاتادى. ءىرى جازا 10-15 جىلعا دەيىن بەرىلەدى. مۇنى تەك جەمقورلىققا قارسى كۇرەس كوميتەتى عانا تەرگەپ، ءىس قوزعاۋعا قۇقىلى.  بىز مۇنى دا ايتتىق. ءبىزدىڭ ءوتىنىشتى قاراعان دا جوق. ۇكىمدە جازباعان. قالاي جازادى؟ زاڭ بۇزۋشىلىق ەكەنىن سوت ءبىلىپ وتىر. وسىنداي ورەسكەل زاڭسىزدىقتار بولىپ، گۇلنار سماعۇلقىزى 11 جىلعا جازىقسىز باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى. قىلمىستىق كودەكستىڭ 367-ءشى بابى «پارا بەرۋ» جانە 190-شى باپ «الاياقتىق» بويىنشا سوتتالىپ وتىر.

مەن پارانى كىم، قالاي، قايدا بەرگەنىن بىلمەيمىن. مۇندا تەك ەردەن ەردەناەۆتىڭ ءسوزى قاپەرگە الىنىپ وتىر. ونىڭ ءسوزىنىڭ راس-وتىرىگى تەكسەرىلۋى كەرەك. ول سوتتا: «الەكساندر بلوكقا 50 مىڭ دوللور بەردىم»،- دەدى. الدىندا «100 مىڭ دوللور بەردىم»،- دەدى. گۇلنار سماعۇلقىزى «الدىم»، دەپ مويىندامادى. گۇلنار سماعۇلقىزى: «بۇل اقشاعا ەشقانداي قاتىسىم جوق، قىزمەتىمە گونورار تولەدى، مەن جۇمىس ىستەدىم»، - دەدى.

ءبىز قازىر جوعارعى سوتقا ءىستى قايتا قاراۋعا ءوتىنىش بەردىك. جوعارعى سوت زاڭدى ءادىل شەشىم شىعارادى دەپ سەنەمىز. باسقا امال جوق. قازىرگى كۇنى وزگەرىستەر بولىپ جاتىر. بۇرىن زاڭسىز شىعارىلعان ۇكىمدەر كۇشىن جويىپ جاتىر. بىزدە سودان ءۇمىتتىمىز. گۇلنار سماعۇلقىزى قازىر 56 جاستا، زاڭسىز سوتتالىپ كەتتى. ۇيىندە كامەلەتكە جەتپەگەن ۇلى قالدى.

ۇكىمنىڭ كۇشى جويىلۋى كەرەك. گۇلنار سماعۇلقىزى اقتالۋى كەرەك. مەن الەكساندر بلوك تۋرالى ەشتەڭە ايتا المايمىن. مەن وعان قورعاۋشى بولعان جوقپىن، ونىڭ ءوزىنىڭ قورعاۋشىسى بار. جوعارعى سوت قاراپ، ءادىل شەشىم شىعارسا تەك قانا قۋانامىز.

مىناداي ءبىر مىسال بار، ەردەن ەردەناەۆ بەرگەن اۋديوجازبا سياقتى، تەرگەۋدەن تىس جازىلعان زاڭسىز جازبانىڭ كەسىرىنەن ەلوردادا 190-شى باپ بويىنشا ەكى ازاماتشا سوتتالادى. ولاردى 2018 جىلى 26 جەلتوقساندا اقتاپ شىعارادى. سوندا زاڭ نۇر-سۇلتاندا جۇمىس ىستەيدى دە، الماتىدا ىستەيمەي مە؟..

Abai.kz