رەسەيگە سالىنعان سانكتسيالار كۇشەيۋ ۇستىندە. باتىس اگرەسسوردى ەكونوميكالىق جانە ساياسي تۇرعىدان قىسپاققا الۋىن جالعاستىرۋدا. رەسەيدىڭ اسكەري شىعىنى وراسان، كەي دەرەكتەر بويىنشا ول 15 مىڭ ادامنان كوپ بولۋى مۇمكىن. سوعىستاعى شىعىنىن جاسىرۋ جانە ەل ىشىندەگى اقپاراتتىق باسىمدىققا يە بولۋ ءۇشىن رەسەي بيلىگى تانىمال الەۋمەتتىك جەلىلەرگە تىيىم سالىپ، بۇعاتتاپ جاتىر. Facebook پەن Instagam قازىردىڭ وزىندە رەسەيدە بۇعاتتالدى. وزگە دە الەۋمەتتىك جەلىلەردى جارتىلاي بۇعاتتاۋ، تىيىم سالۋ پروتسەسستەرى قاراستىرىلۋ ۇستىندە. 

باتىس تاراپى رەسەيدى ينتەرنەتتەن اجىراتۋ مۇمكىندىگىن دە جوققا شىعارمايدى. بۇل رەسەي ءۇشىن وتە اۋىر شەشىمنىڭ ءبىرى بولار ەدى. سەبەبى مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ باسىم بولىگى، كاسىپكەرلىك سالا مەن ونلاين ساۋدا، ءبىلىم بەرۋ مەن مەديتسينا، اسكەري سالانىڭ ءوزى ينتەرنەتپەن تىكەلەي بايلانىسقان. ساراپشىلار رەسەيدى ينتەرنەتتەن اجىراتۋ SWIFT جۇيەسىنەن اجىراتۋدان الدەقايدا كۇشتىرەك دەگەن پىكىردە.

رەسەي ۋكرايناعا باسىپ كىرگەننەن كەيىن، الەمگە تانىمال بىرقاتار كومپانيالار رەسەيمەن جۇمىس ىستەۋدەن باس تارتتى. ولاردىڭ ىشىندە Gogent پەن Lumen Tecnologies اتتى ينتەرنەت تاراتۋشى تانىمال كومپانيالار دا بار. Cogent اقشتاعى پروۆايدەرلىك ءىرى كومپانيا بولىپ سانالادى. ول سولتۇستىك امەريكا، وڭتۇستىك امەريكا، ەۋرازيا، اۋستراليا، افريكا قۇرلىقتارىنداعى ينتەرنەتكە قوسۋ جەلىلەرىن ورناتقان. جالپى كومپانيانىڭ 97 مىڭ شاقىرىم سىرتقى جانە 63 مىڭ شاقىرىم قالالىق جەلىلەرى بار. Lumen Technologies كومپانياسى دا ءىرى پروۆايدەرلىك كومپانيانىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى. ول الەم بويىنشا 800 مىڭ شاقىرىم ينتەرنەت جەلىسىنىڭ كابەلىنە جاۋاپ بەرەدى. مىنە، وسى ەكى گيگانت رەسەي نارىعىنان كەتتى.

رەسەيدەن وزگە دە كومپانيالار كەتۋى مۇمكىن. بۇل تۋرالى ولار رەسەي بيلىگىنىڭ شەشىمىنە بايلانىستى شەشىم قابىلدايتىنىن ايتىپ وتىر. ۋكرايناداعى سوعىس جالعاسىن تاپسا، ينتەرنەت جەتكىزۋشى كومپانيالار ەلدەن كەتەتىنىن ايتىپ وتىر. رەسەيدەن ءىرى كومپانيالار كەتە باستاعاندىقتان، ينتەرنەت باعاسىن وزگە كومپانيالار قىمباتتاتۋدا. قازىردىڭ وزىندە 30 پايىزعا قىمباتتاعان.

قازاقستان ينتەرنەت ترافيكتىڭ 95 پايىزىن رەسەي اۋماعى ارقىلى الادى. بۇل تۋرالى Internet Society Kazakhstan كومپانياسىنىڭ ديرەكتورى تالعات نۇرلىباەۆ مالىمدەدى.  «قازاقتەلەكوم» ەلىمىزدەگى ينتەرنەت جەتكىزۋ بويىنشا ءىرى كومپانيانىڭ ءبىرى. كومپانيانىڭ مالىمەتىنشە رەسەي اۋماعىنان بولەك، وزگە دە باعىتتار بار.

اقش-تاعى Kentik كومپانياسىنىڭ ينتەرنەت ءاناليزى ديرەكتورى داگ ءمادوريدىڭ ويىنشا قازاقستاننىڭ ينتەرنەتى رەسەيگە وتە تاۋەلدى. قازاقتەلەكومنىڭ ءوزى رەسەيلىك «روستەلەكوم»، «ترانستەلەكوم»، «مەگافون»، VEON جانە China Mobile (Russia) ارقىلى ينتەرنەتكە قول جەتكىزىپ وتىرعانىن ايتادى.

ساراپشىلار رەسەيدى ينتەرنەتتەن اجىراتسا، وندا قازاقستان قىتاي باعىتى ارقىلى ينتەرنەت الاتىنىن ايتادى. الايدا ول جاعدايدا ينتەرنەت جىلدامدىعى تومەندەيدى. ورتالىق ازياداعى قىرعىزستان، وزبەكستان جانە تاجىكستاننىڭ جاعدايى بۇل جاعدايدا قيىندايدى. سەبەبى ولار ينتەرنەتتىڭ باسىم بولىگىن ءبىز ارقىلى الادى دەيدى ساراپشىلار.

Abai.kz