رەسەي ساراپشىسى: «كەلەسىدە قازاقستاندى قۇتقارمايمىز»
قازاقستان رەسەيگە سالىنعان سانكتسيالاردى بۇزبايدى. بۇل تۋرالى مالىمدەمەنى تيمۋر سۇلەيمەنوۆ جاساعان ەدى. ول قازاقستان پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى رەتىندە بىلاي دەدى: «ءبىز سانكتسيالاردى ساقتايمىز. ءبىز قازاقستانعا قاتىستى اقش-تىڭ نەمەسە ەو-نىڭ قانداي دا ءبىر جاناما سانكتسيالارى سالىنعانىن قالامايمىز». بۇل تۋرالى ول Euractiv ارناسىنا بەرگەن سۇحباتىندا ايتقان بولاتىن.
ارينە، رەسەي بۇل مالىمدەمەگە قاتىستى ءوزىنىڭ پوزيتسياسىن كورسەتۋدە.
«قاڭتار ايىندا رەسەي ءوز بىتىمگەرلىك كۇشتەرىن قازاقستانعا كىرگىزبەگەندە، جاعداي مۇلدە قايعىلى بولار ەدى. الايدا رەسەي قازاقستانعا اسكەرىن كىرگىزىپ، تۇراقتىلىقتى قۇتقارىپ قالدى. ال قازىر كەي رەسمي تۇلعالار اقش سانكتسيا سالماۋ ءۇشىن، ۆاشينگتونمەن دوس بولايىق دەپ وتىر. ەندەشە ءسىز انىعىن ايتىڭىز. مۇمكىن ءسىز قاڭتاردا جاسالماق بولعاق ءتۇرىل-ءتۇستى رەۆوليۋتسيانى قالايتىن شىعارسىز؟ مۇمكىن ءسىز ءتىپتى ءتۇرلى-ءتۇستى توڭكەرىستەردى جاقتاۋشىسىز با؟ ەگەر ءسىز ءتۇرلى-ءتۇستى رەۆوليۋتسيانى جاقتاساڭىز، وندا سىزگە قىلمىستىق ءىس اشۋعا بولادى. ويتكەنى رەسەي قازاقستاندا توڭكەرىس جاساۋعا تالپىنعان جوق قوي», - دەيدى تمد ەلدەرى ينستيتۋتىنىڭ اسكەري ساراپشىسى ۆلاديمير ەۆسەەۆ.
ەۆسەەۆ ارتىنشا بىلاي دەيدى: «قازاقستاندا ءتۇرلى كوزقاراس بار. وندا رۋسوفوبتار وتە كوپ. جاعداي بىلاي. قاڭتارداعى وقيعانىڭ ءبىر نۇسقاسى رەتىندە اقش پەن ۇلىبريتانيا توڭكەرىس جاساماق بولدى دەيدى. ال ەندى رەسەي قۇتقارىپ قالعان قازاقستان بولسا، ء"بىز رەسەيگە كومەكتەسپەيمىز، ويتكەنى بىزگە سانكتسيا سالۋى مۇمكىن دەپ وتىر". ەگەر سەندەر وزدەرىڭە توڭكەرىس جاساماق بولعان ەلدىڭ سانكتسياسىنان قورقىپ وتىرساڭدار، وندا سونداي رەۆوليۋتسيانىڭ ەكىنشىسىن الۋلارىڭ مۇمكىن. بۇل بىرىنشىدەن. ەكىنشىدەن، قازىر قالىپتاسىپ جاتقان كوپپوليارلى الەمدە قازاقستاننىڭ ءوز ورنى بار ما؟ ەگەر ونىڭ ەش ورنى بولماسا، وندا ول ارينە ءبارىن دۇرىس جاساپ وتىر. ال ەگەر ول ءوزىنىڭ ورنى بار دەسە، وندا ونىڭ داۋىس بەرۋ قۇقىعى بار عوي. جاعداي تىم قاراپايىم.
رەسەي توقاەۆتى جانە قازاقستاندا قۇتقارىپ قالدى، تۇراقتىلىقتى قۇتقاردى. رەسەي قازىرگى بيلىكتى راديكالداردان قۇتقاردى. ارينە رەسەي قازاقستاننىڭ ىشىندە قانداي دا ءبىر ماسەلە تۋىنداتۋدى ويلامايدى. بىراق مەن ناقتى ايتقىم كەلەدى، قازاقستان نازارباەۆ داۋرىندەگىدەي كوپۆەكتورلىقتى جالعاستىرۋعا تىرىسسا، وندا ونىڭ ويىنى وسىلۋى مۇمكىن. نازارباەۆ كلانىنىڭ ادامدارى توقاەۆتى تاعى دا قۇلاتۋعا تىرىسۋى عاجاپ ەمەس».
رەسەيلىك ساراپشى قازاقستان ءوز تاڭداۋىن جاساۋى ءتيىس جانە كوپۆەكتورلىق دەگەن قازىرگى گەوساياسي ولشەمگە ساي كەلمەيدى دەيدى. سونىمەن قاتار ول «كەلەسى جولى رەسەي كومەككە كەلمەۋى مۇمكىن» ەكەنىن دە ايتىپتى.
Abai.kz