اتتەڭ، قاندى قاساپتىڭ قىلىشىنا تۋرالىپ، قىرشىن كەتتى شەتىنەن. ءبىر ەشالون ادامنان ءبىر ادام ءتىرى شىققان جوق.

- تاريحشىمىن دەدىڭ عوي، تىڭدا. تاريحقا جازىلماعان دا "تاريح" بار. 194.. جىلدىڭ قاراشاسى ەدى. يت جىعىس ءتۇسىپ جاتقان كەزىمىز. ورىسشا-قازاقشا ساۋاتىم بار، اديۋدانت ەدىم. ءبىر كۇنى كازارماعا شاقىرتتى. "بار، سەنىڭ قازاقتارىڭ كەلدى. شەتىنەن ءتىل بىلمەيتىن ماقاۋلار. اۋدارماشى كەرەك", - كەكەتە كۇلدى شەندىلەر.

بۇل كەلگەن تورعاي مەن ىرعىزدىڭ قازاقتارى ەكەن. ۇستەرىندە جالباعاي تون، اياقتارىندا جىپپەن شاندىعان بايپاق، باسىنا تۇلكى تىماق كيىپ، توننىڭ سىرتىنان بەلبەۋ بۋا سالعان. وڭكەي 18-19 جاستاعى وندىردەي جاستار. كوبىنىڭ ساۋاتى شامالى، ادرەس تولتىرا المايدى. انىعى قايدا كەلگەندەرىن بىلمەيدى. اسكەري دايارلىقتان ءوتىپ تە جارىتپاپتى. تۇنىمەيىن ولاردىڭ جازعان حاتتارىن تولتىردىم. مىڭعا تارتا ادام، ۇلگەرە الماي "ەرتەڭ كەلەم" دەپ رۇحسات سۇراپ كەتتىم. كەلەسى كۇنى كەلسەم، ءبارىن "ماڭىزدى تاپسىرماعا دايىنداۋعا اكەتتى", - دەپ كۇلەدى لەيتەنانتتار.

ءالى كەرزى ەتىك كيىپ ۇلگەرمەگەن اۋىل بالالارىنا قانداي ماڭىزدى اسكەري تاپسىرما جۇكتەلۋى مۇمكىن؟ ونى قارعىس اتقان سول ءتۇنى ءبىلدىم.

"بۇگىن فاشيستەردىڭ ۇياسىن انىقتايتىن بولامىز", - دەدى كومانديرىم. ارنايى ماماندار كارتاعا ءتۇسىرىپ وتىرادى. ءبارى انىقتالعان كەيىن اۋىر ارتەلەريا شابۋىلعا شىعادى. ءبىزدىڭ مىندەت قورقاقتار پايدا بولا قالسا، سولاردى "ساباسىنا ءتۇسىرۋ".

قويۋ قاراڭعىلىق ورنادى. ورمان شەتىندە تۇرمىز. الدىمىز اشىق الاڭقاي. سول ماڭدا جاۋدىڭ كۇشى ورنالاسقان دەگەن اقپار بار. بىراق تاپ قاي نۇكتەدە ەكەنىن بىلمەگەندىكتەن ءبىر اپتادان بەرى اڭدىسىپ جاتقانبىز.

كەنەت، شابۋىل بەلگىسى بەرىلدى دە، ورمان ىشىنەن تاعى ءبىر ورمان ءبولىنىپ شىققانداي جوڭكىلە جونەلدى. قۇلاعىما "العا", "ارۋاق" دەگەن تانىس داۋىستار ەستىلدى. فاشيستەر دە سونى كۇتىپ جاتقانداي جان-جاقتان پروجەكتورلارىمەن وسقىلاپ، وق جاۋدىرا جونەلدى. سارى تونى دالپىلداپ، تۇلكى تىماعى جالپىلداعان مىڭداعان "قىزىل اسكەر" باۋداي تۇسسە دە توقتايتىن ءتۇرى جوق، جاۋعان وققا تايسالماي سالىپ بارادى. ءبىر قىزىعى ءبىزدىڭ جاقتان مىلتىق داۋىسى شىقپايدى. تەك ايقاي مەن ۇران.

"جارايسىڭ، قازاقتارىم" دەپ كومانديرىم جاتىر ايىزى قانىپ. ءبىر ساعاتتان كەيىن "اتىس" توقتادى. جاۋ دزوتى ورنالاسقان نۇكتە ء"ساتتى انىقتالىپ", كوپ وتپەي بىزدىكىلەر اتقىلادى. بەكىنىس الىندى! سويتسە، جاۋدىڭ نەگىزگى كۇشىن انىقتاۋ ءۇشىن اكەلىنگەن بۇل جىگىتتەر...

كەلەسى كۇنى مايدان بولعان جەرگە باردىم. مىڭعا تارتا جىگىت قولىندا تاياق، قىرىلىپ قالىپتى. الدى جاۋ شەبىنە تاقاپ بارىپ ءجۇز قادام جەتپەي شاھيد بوپتى. بىرەۋى ءتىرى قالماپتى. قاۋدىرلاعان تونىن كەبىن قىلىپ، ءبىر كۇن بويى كومدىك", - دەپ ءسوزىن اياقتادى ارداگەر...

ابىلاي ماۋدانوۆ

Abai.kz