ءسابيت دوسانوۆ، جازۋشى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى:

-  «سالەمنىڭ دە ءساتى بار» دەگەن، اعا، سىيلىق العانىڭىزدى ەستىپ حابارلاسىپ جاتىرمىز، قۇتتى بولسىن! قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك سىيلىعىن ەندى الىپ جاتقانىڭىزبەن، ورىستار م.شولوحوۆ اتىنداعى سىيلىعىن سىزگە باياعىدا بەرىپ قويدى عوي. م.شولوحوۆ سىيلىعىنىڭ كەشەگى كەڭەستىك لەنيندىك سىيلىقتىڭ زاڭدى مۇراگەرى ەكەنىن ەسكەرسەك، بارلىق ۇپايىڭىزدى ەندى تۇگەندەپ بولعان سياقتىسىز. ءوز توپشىلاۋىڭىزشا، ەلىمىزدىڭ ەڭ مارتەبەلى سىيلىعىن ەرتە الدىڭىز با، كەش الدىڭىز با؟

ءسابيت دوسانوۆ، جازۋشى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى:

-  «سالەمنىڭ دە ءساتى بار» دەگەن، اعا، سىيلىق العانىڭىزدى ەستىپ حابارلاسىپ جاتىرمىز، قۇتتى بولسىن! قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك سىيلىعىن ەندى الىپ جاتقانىڭىزبەن، ورىستار م.شولوحوۆ اتىنداعى سىيلىعىن سىزگە باياعىدا بەرىپ قويدى عوي. م.شولوحوۆ سىيلىعىنىڭ كەشەگى كەڭەستىك لەنيندىك سىيلىقتىڭ زاڭدى مۇراگەرى ەكەنىن ەسكەرسەك، بارلىق ۇپايىڭىزدى ەندى تۇگەندەپ بولعان سياقتىسىز. ءوز توپشىلاۋىڭىزشا، ەلىمىزدىڭ ەڭ مارتەبەلى سىيلىعىن ەرتە الدىڭىز با، كەش الدىڭىز با؟
-  «يگىلىكتىڭ ەرتە-كەشى جوق». بەرىلمەي قالسا، قايتەر ەدىك؟ بەرگەنىنە راحمەت. ورىستار تەك م.شولوحوۆ سىيلىعىن عانا ەمەس، ۆ.پيكۋل اتىنداعى سىيلىعىن دا بەردى، ءبىر ەمەس، ەكى رەت اكادەميك ەتىپ سايلادى. رەسەيدە ناعاشىم دا، جيەنىم دە جوق، ايتسە دە شاقىرىپ الىپ شىعارماشىلىق كەشىمدى وتكىزىپ بەردى. ادام ماڭدايىنا جازىلعاندى كورەدى عوي، كەش السام دا، اللا تاعالا ءبىر قيناپ بارىپ، جاقسىلىعىن سىيلايدى دەيدى. بۇل سىيلىقتى كەش العانىم دۇرىس بولدى ما دەيمىن، جەكە ءبىر شىعارماعا الماي، «حح عاسىر» اتتى ەپوپەياعا الدىم. سىيلىقتى جەكە رومانعا العان ءبىر باسقا دا، ەپوپەياعا العان ءبىر بولەك. بۇل جونىندە: «م.اۋەزوۆتەن كەيىن تۇتاس ءبىر عاسىردى سۋرەتتەگەن ەپوپەيا جازىلعان جوق»، -  دەپ گازەتتەر جازىپ جاتتى. ەپوپەيانىڭ ەكى تومى ورىس تىلىندە ماسكەۋدە باسىلىپ شىقتى. ورىس ادەبيەتىنىڭ بەلگىلى سىنشىسى كۋزنەتسوۆ شىعارماعا كەڭ كولەمدى باعاسىن بەردى. ولار مۇمكىن، ارتىق تا ايتىپ جاتقان شىعار، بىراق نە دەگەنمەن، «حح عاسىر»  ەپوپەياسى -  مەنىڭ ون جىل بويعى ەڭبەگىم. وسى ەڭبەك ءۇشىن كوز مايىمدى تاۋىسىپ كوپ جىلدار مۇراعاتتاردا وتىردىم. «ەشتەن كەش جاقسى» دەيدى عوي، ەڭبەگىمنىڭ باعالانعانىنا راحمەت. ايتپەسە بۇل سىيلىققا مەنەن دە ۇلكەن تالانتتاردىڭ قولى جەتپەي قالعان. قازىرگى الا الماي جۇرگەن قالامگەرلەردىڭ ىشىندە دە مىقتى اقىندار، مىقتى جازۋشىلار بار. جالپى، قازاق ادەبيەتى دۇنيە ءجۇزى ادەبيەتىمەن يىقتاسىپ تۇرعان مىقتى ادەبيەت. «ادەبيەت جوق»، -  دەپ جىلانا بەرۋ ادەبيەتتى ورگە سۇيرەيتىن پيعىل ەمەس. ادەبيەت بار، بىراق ول حالىققا جەتپەي جاتىر. شەت ەل تۇگىلى، وزىمىزگە جەتپەيدى. ادەبيەتكە قامقورلىق كۇشەيسە، ادەبيەت تە كۇشەيەدى.
-  ءسىز وتە ءونىمدى جازاسىز. ءسابيت مۇقانوۆتان كەيىن ادەبيەتتىڭ بارلىق جانرىنا قالام تارتقان جازۋشى دەپ ءسىزدى اتايدى. كوپ تومدىعىڭىزدى شىعاراسىز با؟
-  مەن ءوزى ەڭبەككە جاراتىلعان اداممىن. وسى ۋاقىتقا دەيىن  جازعان تازا ادەبي شىعارمالارىم جيىرما تومعا جەتىپتى. بىراق ءوز باسىم كوپ تومدىق شىعارۋعا اۋەس ەمەسپىن. ويتكەنى جازعانىڭنىڭ ءبارى التىن ەمەس. كەرەگىن حالىق ءوزى ەكشەپ الىپ وقيدى. ءدال قازىرگى كەزدە بۇگىنگى كۇن تۋرالى جاڭا رومانىمدى جازۋعا كىرىسىپ كەتتىم. وسى زاماننىڭ قيىندىقتارىن، قايشىلىقتارىن، جەتىستىكتەرىن ءار ءتۇرلى مىنەزدەگى ادامداردىڭ وبرازدارى ارقىلى كورسەتپەكپىن.
-  سىيلىق جايىنا قايتا ورالساق. بۇل ءوزى نەشە جەردەن تالانتتى بولساڭ دا، الدىڭداعى اعالارىڭا، اقساقالدارعا جول بەرىپ، كەزەگىڭدى كۇتىپ بارىپ قانا الاتىن مارتەبەلى اتاق دەيدى عوي. وسى مارتەبەلى سىيلىققا قول جەتكىزۋ ءۇشىن قانداي وتكەلدەردەن ءوتتىڭىز؟
-  باسقانى بىلمەيمىن، ءوز باسىمنان وتكەن جايتتاردى اشىپ، تارقاتىپ ايتايىن. شىنداپ كەلگەندە، مەن الاتىن بولسام، د.قوناەۆتىڭ كەزىندە الىپ كەتەتىن ەدىم. ويتكەنى ەڭ العاش  سول كەزدە ۇسىنىلدىم. ول كەزدە سىيلىق ماسەلەسىن دىنمۇحاممەد احمەتۇلىنىڭ ءوزى شەشەتىن، ول كىسىمەن سىيلاستىعىم وتە جاقسى ەدى. سىيلىق قولىمدا تۇردى دا. سەبەبى ول ۋاقىتتا مەملەكەتتىك سىيلىق كوميسسياسى دەگەن فورمالدى ەدى. بىراق مەن تاپ سول جولى اقىن عافۋ قايىربەكوۆپەن قاتار ءتۇستىم. ال عافەكەڭ ءوزىمنىڭ اعام. «ءاي، بالا، سەن قايدا باراسىڭ؟»، -  دەدى ول كىسى اعالىعىنا سالىپ. ءسوزدىڭ شىنى كەرەك، جاس ەمەسپىن بە، «كوميسسيا وزدەرى شەشسىن»، -  دەپ ول كىسىنىڭ ايتقانىنا كونە قويمادىم. سول كەزدەگى تورعاي وبلىسىنىڭ باسشىسى ەركىن اۋەلبەكوۆ تەلەفون سوعىپ: «ساكە، مىنا اعاڭنان ۇيات بولادى»، - دەدى. بۇل از بولسا، سىرباي ماۋلەنوۆ شاقىرىپ الىپ ۇرىستى. ءسويتىپ «اعام تۇرعاندا مەن المايمىن»، -  دەپ «سامووتۆود» جازىپ بەردىم. سودان كەيىن م.اۋەزوۆ تەاترىندا كوپ جىلدار انشلاگپەن جۇرگەن «داۋىل» دەگەن درامامەن تاعى ءتۇستىم. بۇل جولى ساكەن ءجۇنىسوۆ اعاممەن قاتار شاباتىن بولعان سوڭ، تاعى دا «سامووتۆود»  قاعاز جازۋعا تۋرا كەلدى. تاعى ءبىر جولى سايىن مۇراتبەكوۆ  اعاممەن بىرگە تۇستىك. «مەن الماسام دا، سايىن السىن»، -  دەپ جۇگىردىم. ويتكەنى سايىن قازاق ادەبيەتىنىڭ ناعىز كلاسسيك جازۋشىسى. بىراق اعالارىما جول بەرگەنىمە ەشۋاقىتتا وكىنبەيمىن، كەرىسىنشە ىنىلىك ىزەت كورسەتىپ، سولاردىڭ ماڭدايى جارقىراعانىنا تىلەكتەس بولدىم. ولار الماي، مەن الىپ كەتسەم، ادىلەتسىزدىك بولار ەدى، ارىم مازالاپ، ءوز ۇياتىما ءوزىم كۇندە كۇيىپ جۇرەر ەدىم. ءسويتىپ كوپ ۋاقىت اعالارىما جول بەرۋمەن ءجۇردىم.
-  سونىمەن مەملەكەتتىك سىيلىققا نەشە رەت ءتۇستىڭىز؟ «جىعىلعان كۇرەسكە تويمايدىنىڭ» كەرى مە، كوپ ءتۇستىڭىز عوي...
-  مەن مەملەكەتتىك سىيلىق دوداسىنا وسىمەن جەتىنشى رەت ءتۇسىپ وتىرمىن. باستى-باستى جايتتاردى جوعارىدا ايتتىم، تاراتىڭقىراپ ايتسام، 2003 جىلى سوفى سماتاەۆپەن ءتۇستىم. كوميسسيا مۇشەلەرىنە: «سوفەكەڭنىڭ دەنساۋلىعى بولماي ءجۇر، ماعان بەرەتىن داۋىستارىڭدى سوفىعا بەرىڭدەرشى»، -  دەدىم. سودان كەيىنگى جىلدارى جەكەلەگەن روماندارىممەن ءتۇستىم، بىراق ءبىردى-ەكىلى داۋىستار جەتپەي ءجۇردى. ءسويتىپ التى رەت قۇلاپ بارىپ، جەتىنشىسىندە قولىم جەتىپ وتىر.
-  وسى جولى الاتىنىڭىزعا سەنىمدى بولدىڭىز با؟
-  ءجۇز پايىز سەنگەم جوق. تەك اللاعا سەندىم. ويتكەنى اياقاستىنان ادامنىڭ ويىنا كەلمەيتىن ءار ءتۇرلى جاعدايلار بولادى. جۇگىرگەنىم دە جوق،  ۇيىمداستىرعانىم دا جوق. جاسىرمايمىن، اناۋ ءبىر جىلدارى تۇسكەنىمدە، كوميسسيا مۇشەلىگىندەگى ءبىر-ەكەۋىنە تەلەفون سوعىپ كوردىم. سوندا كەيبىر جىگىتتەردىڭ بەتىمە «الاڭ بولما، مەنىڭ داۋىسىم قالتاڭدا» دەپ تۇرىپ، سىرتىمنان تىزىمنەن سىزىپ تاستاعانىن بىلەمىن. بىراق مەن ءبىر جىگىتكە ريزا بولدىم. ۇلىقبەك ەسداۋلەتكە تەلەفون شالعانىمدا: «اعا، مەن سىزگە داۋىس بەرمەيمىن، وكپەلەمەڭىز»، -  دەدى. «نەگە؟»، -  دەدىم. «ءسىزدىڭ اتاقتارىڭىز جەتەدى عوي، ەسەنعاليدا اتاق جوق، مەن ەسەنعالي راۋشانوۆقا بەرەمىن»، -  دەدى. «ءتاتتى وتىرىكتەن اششى شىندىق ارتىق»، الداۋسىراتپاي انىعىن ايتقان ۇلىقبەكتىڭ وسى مىنەزىنە ريزا بولدىم. سودان كەيىن تەلەفون سوعىپ داۋىس سۇراۋدى قويدىم. ءبارىن دە اللاعا تاپسىرىپ قويعانمىن. كىم ەكەنى قازىر ەسىمدە جوق، ءبىر دانىشپاننىڭ ايتقانى بار:«ۇزدىكسىز، ادال ەڭبەك ەتكەن ادامعا باقىت باسىن يمەي قويمايدى»، -  دەپ. ەگەر جاستارعا مەنىڭ ومىرىمنەن الاتىن ساباق بولسا، ول مەنىڭ جان بالاسىنا جاماندىق ويلاماي، كۇنى-ءتۇنى دامىلسىز ەڭبەكتەنگەنىم. جانىڭدى قيناپ جۇمىس ىستەي بەرسەڭ، ءتۇبى ءبىر ەڭبەگىڭ جانادى. اللا اسىقپايدى، جاقسىلىق اسىقپايدى، سابىرمەن كۇتسەڭ، جۇرەگىڭدى قۋانىشقا تولتىرماي قويمايدى.
-  جەتى رەت تۇسكەننەن كەيىن بولار، سىرت كوزگە ءسىز ەكى وكپەڭىزدى قولىڭىزعا الىپ سىيلىقتىڭ سوڭىندا جۇگىرىپ جۇرگەن جان سەكىلدى كورىنەتىنىڭىز بار. نەگە ويتەسىز؟ مىنەز بە الدە؟
-  اللا تاعالا كورىپ تۇر عوي: ءدال وسى جولى جۇگىرگەم جوق. كەيبىرەۋلەر «سۇراپ الىپتى»، «ادام سالىپ الىپتى» دەپ ايتادى. كىمنىڭ اۋزىنا قاقپاق بولا الامىن؟  اللاعا سەندىم، ەڭبەگىمە سەندىم، ادىلدىكتىڭ ءبىر كەلەرىنە سەندىم. سودان كەيىنگى ءبىر ايتارىم، «ماعان سىيلىق كەرەگى جوق» دەيتىندەرگە ءوز باسىم سەنبەيمىن، ول بوس اڭگىمە. جاسىراتىنى جوق، مەنىڭ سىيلىق العىم كەلدى. ويتكەنى سىيلىق دەگەن جازۋشىنىڭ ەڭبەگىنە ستيمۋل بولادى. جاقسى جاڭا شىعارما جازۋعا جەتەلەيدى. سودان كەيىن سەنەن جوعارى دا، تومەن دە الىپ جاتقان كەزدە، سونشاما ەڭبەكتەنىپ، ەلەنبەگەنىڭ كوڭىلىڭە دە كەلەدى، قالامىڭ كىبىرتىكتەيدى. ءبىر سۇحباتتارىمدا ايتقانمىن، بۇگىن بەرگەن سىيلىعى، ارقاعا قاققانى، ماقتاعانى، مۇنىڭ ءبارى ۋاقىتشا، ەڭ شەشۋشى نارسە - سەنىڭ شىعارماڭ. بۇل دۇنيەدەن كەتكەن كەزدە اتاعىڭ دا، ماراپاتىڭ دا ۇمىتىلادى، تەك شىعارماڭ عانا قالادى. كەشەگى قاسىم امانجولوۆ تا، مۇقاعالي ماقاتاەۆ تا، جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ تە كىمنەن كەم ەدى؟ سولار دا سىيلىق الا الماي كەتتى عوي. ەڭ باستىسى، بۇلاردىڭ اتىندا سىيلىق بار. قالامگەر ءۇشىن باستى نارسە، ايانباي ەڭبەكتەنۋ كەرەك جانە شىعارمالارىڭنىڭ سانى ەمەس، ساپاسى بولۋ كەرەك. جازعان شىعارماڭ حالىققا قىزمەت ەتۋى كەرەك.
-  ىلگەرىرەكتەگى ءبىر جىلدارى وسى سىيلىق مۇلدە بەرىلمەي قالدى. نە سەبەپتەن ەكەنىن بىلەسىز بە؟
-  ءبىز ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان قوعامدا ءبىر شەكتەن ەكىنشى شەككە ويلانباي اۋىسا سالاتىن ءبىر جامان ادەت بار. كەڭەس وداعى كەزىندە العاش بەرىلە باستاعاندا، وسى سىيلىق ءۇش ادامعا بەرىلىپ ءجۇردى. ال مارفۋعا ايتقوجينا اپالارىمىز الاتىن تۇستا التى ادام الدى، مىسالى. سودان كەيىن بەس ادامنان، ودان  ءۇش ادام، تاعى بىردە، ەكى ادامنان الىپ ءجۇردى. مەملەكەتتىك حاتشى كەلگەن جىلدارى ونسىز دا ەكى جىلدا ءبىر بەرىلەتىن سىيلىقتى ءبىر ادامعا عانا بەرەتىندەي جارلىق شىعارىپ قويدى. «ولگەندەرگە بەرمەيمىز» دەيتىن قاۋلى بار ەدى، 2010 جىلى سول قاۋلىنى بەلدەن باسىپ، قايتىس بولعاندارعا دا بەرەتىن بولىپ قالدى. سىيلىقتى الىپ العان سوڭ، پەندەشىلىكپەن ايتقانىم ەمەس، بىراق سىيلىقتى كوبەيتۋ كەرەك. ادەبيەتتە ەڭ بولماسا ءىرى-ءىرى ەكى سىيلىق بولۋى كەرەك. قازىر بىزدە سەگىز جۇزگە تارتا جازۋشى بار، قازاق ادەبيەتى - كەز كەلگەن وزىق ەلدىڭ ادەبيەتىمەن يىق تالاستىرا الاتىن ۇلكەن ادەبيەت. مىسالى، رەسەي ەڭ ۇلكەن ادەبي سىيلىعىن جىل سايىن بەرەدى جانە سىياقىسىنا 200 مىڭ دوللار تاعايىندالعان. ال بىزدە باستاپقى كەزدە ءۇش مىڭ دوللارمەن باستادى، سودان بەس مىڭ، ودان ون مىڭ دوللارعا جەتتى، ەڭ كوتەرگەندەگىسى  ەلۋ مىڭ دوللار بولدى. ونىڭ ءوزىن ءبولىپ-ءبولىپ بەرەدى. ماسەلە اقشادا ەمەس شىعار، بىراق قازاقستاندا سىيلىق سانىن دا، ساپاسىن دا كوتەرە ءتۇسۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. بىزدە ارنايى ادەبيەت ءۇشىن بەلگىلەنگەن قانداي سىيلىق بار؟ مەملەكەتتىك سىيلىقتان بولەك، «الاش» سىيلىعى بار، «تارلان» دەيتىن سىيلىق بار ەدى، ول دا، مەتسەناتتاردىڭ ءوزى دە قۇرىپ كەتتى. ال ادەبيەتتىڭ تۇتاس ءبىر التىن عاسىرىن جاساعان انگليا، فرانتسيا، رەسەي سياقتى ەلدەردە جۇزگە تارتا سىيلىقتار بار ەكەنىن ءبىلدىم. مەملەكەتتىك سىيلىقتى بەس ادام، ون ادامعا توپتاپ بەرمەسە دە، ءوزارا شەندەس، دارەجەلەس، ەڭ بولماسا، ەكى سىيلىق جاساۋ كەرەك ادەبيەتتە. وعان ءبىزدىڭ اقىن-جازۋشىلارىمىزدىڭ تالانتى مەن ادەبيەتىمىزدىڭ كوركەمدىگى كوتەرەدى.
-  قۇپيا بولماسا، سىيلىعىڭىزدىڭ اقشاسىن قالاي جاراتامىن دەپ وتىرسىز؟
-  بىرىنشىدەن، سىيلىعىمنىڭ اقشاسىنا تۋىستارىم مەن قالامداستارىمنىڭ باسىن قوسىپ، جاقسىلاپ تۇرىپ بانكەت جاسايمىن. مەيرامحاناعا قازىردەن باستاپ تاپسىرىس بەرىپ قويدىم. ەكىنشىدەن، توڭىرەگىمدەگى كەدەي-كەپشىكتەرگە تاراتامىن. شولوحوۆ سىيلىعىن العاندا دا تاراتىپ بەرگەنمىن. مەن ەشقاشان سىيلىقتارىمنىڭ اقشاسىن جەكە باسىمنىڭ قىزىعىنا جۇمساعان ەمەسپىن، ءتىپتى ول مەنىڭ بويىما جۇقپايدى دا. سىيلىق الماعاندا دا كۇنىمدى كوردىم، سوندىقتان اقشا دەگەن نارسەگە اسا ءبىر اربالعان ادام ەمەسپىن.
-  وزىڭىزدەن ارتىلىپ، اينالاڭىزدى اسىراۋعا جەتىپ جاتقانىنا قاراعاندا باي ادام بولدىڭىز عوي؟ جالپى، ءسىزدى وتە باقۋاتتى قالامگەرلەردىڭ قاتارىنا جاتقىزادى.
-  مەن رۋحاني جاعىنان باي اداممىن، بىراق ماتەريالدىق جاعىنان بىرەۋگە كۇنىم تۇسەتىندەي كەدەي دە ەمەسپىن. قاناعات دەيتىن جاقسى قاسيەت بولادى، سول ادامنىڭ بويىندا بار بولسا، قاي جەردە جۇرسە دە ءوزىن توق، باي سانايدى. اللا تاعالام دا قاناعاتشىل ادامدى سۇيەدى. 
-  تاڭەرتەڭ ورنىڭىزدان قازاقستان مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ يەگەرى بولىپ ويانعانىڭىزدا ءبىرىنشى بولىپ ءسىزدى كىم قۇتتىقتادى؟
-  جۇما كۇنى پرەزيدەنت جارلىققا قول قويعان ەكەن. دۇيسەنبى كۇنى، 5 قاراشادا ءالى بىردە-ءبىر اقپارات قۇرالى حابارلاماي  تۇرىپ، گازەتتەرگە شىقپاي جاتىپ ەڭ ءبىرىنشى بولىپ مەملەكەتتىك حاتشى مۇحتار قۇل-مۇحاممەد قۇتتىقتادى. سودان كەيىن: «سىيلىق تۋرالى اقپارات كەلىپ ءتۇسىپ جاتىر، توپ جارىپ شىعىپسىز»، -  دەپ گازەتتىڭ باسشىلارى قۇتتىقتاي باستادى. قىرىمبەك كوشەرباەۆ تەلەفون سوعىپ، لەبىزىن ءبىلدىردى. استانا قالاسىنىڭ اكىمى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ حابارلاسىپ، جۇرەكجاردى تىلەگىن ايتتى. باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى نۇرلان نوعاەۆ  قۇتتىقتادى. جالپى، قۇتتىقتاۋ جاعى مەن كۇتكەندەگىدەن دە ارتىق بولىپ جاتىر. قۇداي ماقتانعا جازباسىن، بۇلار ەل تانيتىن ازاماتتار بولعان سوڭ، ءوزىڭ سۇراعان سوڭ ايتىپ جاتىرمىن، جارلىق شىققالى بەرى شايىمدى دا شالا ىشەتىن بولدىم. تەلەفونمەن سويلەسۋدەن-اق قول تيمەيتىن بولدى. كەشە يگور روگوۆ قۇتتىقتاۋ جولداپتى. وزبەكستان جازۋشىلار وداعىنان، تاجىكستان جازۋشىلارىنان قۇتتىقتاۋ كەلدى. اللانىڭ ءار ادامنىڭ وزىنە عانا ارناپ بەرەتىن باقىتى بار عوي، مەنىڭ ءبىر باقىتىم، بۇلاردىڭ ءبارىنىڭ سىرتىندا قاراپايىم وقىرماندارىمنان دا تىلەكتەستىك پەيىل بايقادىم. ومىردە ەش ارالاس-قۇرالاستىعىم جوق، تەك اندا-مۇندا ادەبي كەشتەردەن كورىپ قالاتىن ءوزيفا جاتقانباەۆا دەگەن قۇرداسىم العاش سىيلىققا ۇسىنىلعان كۇننەن باستاپ: «ءسابيت، وسى جولى سەنىڭ بايگەدەن كەلۋىڭ ءۇشىن بار كۇشىمىزدى سالامىز، بىزدەن نەندەي كومەك كەرەك، ايت، سەن وتپەسەڭ قارسىلىق بىلدىرەمىز»، -  دەپ بىلەگىن سىبانا كىرىسىپ، ءتىپتى كەيبىر كوميسسيا مۇشەلەرىنە حابارلاسىپ، ءوز اياعى جەتەتىن جەرگە دەيىن جۇگىرىپتى. مۇنداي وقىرماندارىم ءۇشىن راحمەتتەن باسقا نە ايتامىن؟ مەن تەك ءبىر-اق مىسال ايتىپ وتىرمىن. وسى سىيلىقتى الۋ بارىسىندا ەكى نارسەگە قۋاندىم. بىرىنشىدەن، اتىن ايتپاي-اق قويايىن، ءبىر كەزدەرى كەيبىر قالامداستارىم مەملەكەتتىك سىيلىق الىپ جاتقاندا: «وسىنداي دا جازۋشى بار ەكەن عوي، مۇنىڭ قانداي شىعارماسى بار ەدى؟»، -  دەپ ، اتىن العاش رەت ەستىپ، تاڭىرقاپ قابىلداعان ادامدار بولدى. ال ماعان «دوسانوۆ دەگەن جازۋشى بار ەكەن عوي، قانداي شىعارماسى بار ەدى؟»، -  دەپ ەشكىم ايتپايدى دەپ سەنەمىن. ەكىنشى قۋانىشىم، سىيلىقتى مەملەكەت بەرىپ، كوميسسيا بەرىپ، حالىق قابىلداماي جاتسا، بۇل دا جامان. مەنىڭ قانشاما ءوزيفا سەكىلدى وقىرماندارىم بار، وعان كەزدەسۋلەردە، جۇرگەن جەرلەرىمدە كوز جەتكىزىپ، كۋا بولىپ ءجۇرمىن. بۇل جاعىنان مەن باقىتتى جازۋشىمىن دەپ ويلايمىن.
-  سىزبەن اڭگىمەلەسۋ بارىسىندا بايقايتىنىم، ءتىرى پەندە بالاسىن جاماندامايسىز. بىرەۋلەردى كەكەپ-مۇقاپ وتىرۋ، كەمشىلىگىن تەرىپ، قىجىرتىپ، ءىلىپ-شالىپ سويلەۋ جالپى قالامگەرلەردىڭ كوپشىلىگىنە ءتان مىنەز ەكەنىنە باياعىدا كوز جەتكىزدىك. بىراق ءسىزدى قابىلدامايتىندار دا جەتەرلىك. سولاردىڭ نەشە ءتۇرلى قيتۇرقى، كەرەعار پىكىرى مەن كوزقاراسىن كوتەرۋگە ىشكى كۇشتى قايدان تاباسىز؟
-  جامانداپ قايتەمىن. «جاقسىلىققا جاقسىلىق -  ءار ادامنىڭ ءىسى، جاماندىققا جاقسىلىق - ەر ادامنىڭ ءىسى»، -  دەيتىن قازاقپىن. جاماندىقتى كەز كەلگەن اقىماق جاسايدى. كوشەنىڭ تاساسىندا تۇرىپ الىپ، تاس اتادى دا، قان-جوساسىن شىعارىپ قاشىپ كەتەدى. قازاقتىڭ ماقالىنا قاتتى سۇيەنەتىن اداممىن. قازاق: «تاسپەن اتقاندى اسپەن ات»، -  دەيدى. اكە-شەشەمىز كىشكەنتايىمىزدان: «ەلدىڭ بارىنە جاقسىلىق جاسا، جاقسىلىق جاساساڭ ەسەپسىز جاسا، ەسەپپەن جاساساڭ ساۋدا بولىپ كەتەدى»، -  دەپ ۇيرەتەتىن. قولىمنان كەلگەنشە، الدىما كەلگەن كىسىگە ىزگى ءىس جاساۋعا ۇمتىلامىن. كەمشىلىكسىز ادام جوق، مەنىڭ دە كەمشىلىكتەرىم بار شىعار. ءبىز ومىرگە كەمشىلىكتەرىمىزبەن كۇرەسۋ ءۇشىن، تۇزەۋ ءۇشىن كەلەمىز ەمەس پە؟ ماعان دەپۋتاتتارعا دەيىن كومەك سۇراپ كەلەدى. جوعارعى جاققا شىعىپ، شارۋالارىنىڭ شەشىلۋىنە كومەكتەسەمىن. انا مينيسترگە، مىنا مينيسترگە تەلەفون سوعامىن، ايتەۋىر بەدەلىم بار، تىڭدايدى. ۋاقىتىمنىڭ كوبى كەيدە وسىنداي شارۋالارمەن كەتەدى. ءبىر مىسال ايتايىن. بىردە ءتۇس مەزگىلىندە دەم الىپ جاتسام، ۇيدەگى جەڭگەڭ: «ساعان ءبىر ادام كەلىپ تۇر»، -  دەپ وياتادى. قىستىڭ كەزى ەدى. الگى ادام الماتىدا قايتىس بولعان ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىس تۋىسقانىنىڭ جەرلەۋىنە تورعايدان كەلىپتى. «ارقالىققا جەتە الماي وتىرمىن، سوعان سىزدەن اقشا سۇراپ كەلىپ ەدىم» دەيدى. «ادام قايتاتىن اقشاسىن ەسەپتەپ الىپ كەلمەي مە؟»، -  دەسەم، «ەسەپتەپ الىپ كەلگەنمىن، بىراق تۇرمىسى ناشارلاۋ ەكەن، كۇندە نان اكەپ، ءسۇت تاسىپ اقشام تاۋسىلدى، ماعان كومەكتەسىڭىز»، -  دەيدى. بۇل توقسانىنشى جىلداردىڭ وقيعاسى، ول كەزدە ەلدە اقشا جوق، شاشىمىزدى دا ايەلىمىز قياتىن كەز. ۇيدە ايەل عانا جۇمىس ىستەيدى، ەلدەن قارىز الاتىن دا سول. ءسويتىپ ايەلىم ايتتى: «سەن انا ولجاستان ۇيرەن، ەلگە ەڭ سوڭعى تيىنىنا دەيىن بەرەدى عوي، مىنا جەرلەسىڭە كومەكتەس، ۇيدەگى اقشانى بەر»، -  دەپ، تاماققا دەپ قالدىرىپ قويعان ازىن-اۋلاق اقشانى بەرگىزدى.ءتىپتى تانىمايتىن ادامداردىڭ دا كەلەتىنى بار جاردەم سۇراپ. كەيبىرەۋلەرىن كابينەتىمە الىپ كىرىپ، اڭگىمەسىن تىڭدايمىن. كابينەتكە كىرىپ: «كىتاپتارىڭىز كوپ ەكەن، جازۋشىنىڭ كابينەتى دەگەن وسىنداي بولادى ەكەن عوي»، -  دەپ اۋزى اشىلىپ، جان-جاعىنا تاڭ-تاماشا بولىپ قارايدى. وندايدا ايەلىم: «بۇل جازۋشىنىڭ كابينەتى ەمەس، ەتو وبششەستۆەننىي پريەمنىي پري پرەزيدەنتە»، -  دەيدى. بۇل ايتقانىندا شىندىق بار ەندى.
ەشقاشان توپ قۇرمادىم، توپقا قوسىلمادىم. جازۋشى جولداستارىم قويعان «جاپانداعى جالعىز ءۇي» دەگەن اتىم بار. ءوز باسىم ەشكىمگە زيانىمدى تيگىزبەسەم دە، ماعان ناقاقتان-ناقاق جالا جاپقاندار دا بار. بىراق ارتىنان كەلىپ كەشىرىم سۇرايدى. ءتىپتى ءبىر جۋرناليست: «ماعان بىرەۋلەر اقشا بەرىپ جازعىزىپ ەدى، ءسىزدى قارالاعانىمنىڭ ءبارى وتىرىك ەكەن، ارىم تىنىشتىق تاپتىرماعان سوڭ بۇگىن مەشىتكە بارىپ، اللادان كەشىرىم سۇرادىم، ەندى سىزدەن كەشىرىم سۇراپ كەلىپ وتىرمىن»، -  دەپ الدىما دا كەلدى. مەنىڭ ءبىر ۇرانىم بار: «ادامداردى الداۋعا شاماڭ كەلەر، ايلاڭدى اسىرارسىڭ، بىراق اللا تاعالانى الداي دا، ايلاڭدى دا اسىرا  المايسىڭ»، -  دەگەن. سوسىن جاراتۋشى نە بەرسە دە، ادامنىڭ نيەتىنە، پەيىلىنە بەرەدى. مەنىڭ نيەتىم جامان ەمەس. ايتسام، تاعى دا ماقتانامىن-اۋ ەندى، مەنىڭ باعا جەتپەس تاعى ءبىر باقىتىم بار. مەنىڭ باقىتىم ءار ەلدىڭ ەڭ مىقتىلارىمەن -  ۆالەنتين راسپۋتينمەن، سەرگەي ميحالكوۆپەن، يۋري پولياكوۆپەن، شىڭعىس ايتماتوۆپەن، مۇستاي كارىممەن، راسۋل عامزاتوۆپەن دوستىعىم. ءار ەلدىڭ ەڭ وزىق ويلى ادامدارىمەن دوس بولدىم. بۇل -  باقىت. اللا تاعالا اركىمگە ارقالاي تاعدىر سىيلايدى. ءبىر ەمەس، بىرنەشە رەت اجال اۋزىنان امان قالدىق. اللاعا دا ريزامىن، ەلىمە  دە ريزامىن.
-  اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
سۇحباتتاسقان - ايگۇل احانبايقىزى

"حالىق ءسوزى" گازەتى