بۇل ءوزى كوپتەن بەرى ويدا جۇرگەن ماسەلە ەدى. جازۋدىڭ رەتى بۇگىن كەلدى. اللاعا سەنگەن يماندى جان ءۇشىن قاسيەتتى مەكەن مەككەگە جەتىپ، قاعبانى كوزبەن كورىپ قۇلشىلىق جاساۋ - ۇلى ارمان. بەس پارىزدىڭ ءبىرى قاجىلىققا شاماسى جەتكەن باراتىنى تاعى بار.

ەكى جىلدىق ۇزىلىستەن كەيىن بيىل ساۋد ارابياسى ۇلكەن قاجىلىققا رۇقسات بەرىپ، مۇمكىندىك جاساۋدا. قازاقستان ءۇشىن 3000-نان استام ورىن دا ءبولىندى. الايدا “قاجىلىق نەگە قىمبات” دەگەن ماسەلە جىل سايىن ءجيى ايتىلادى. ءتىپتى، جەر-جەردە “مۇفتيگە حات جولدايىق، قاجىلىق باعاسىن ارزانداتسىن” دەگەن باستامالار دا كوتەرىلىپ جاتىر. بيىل قاجىلىق باعاسى ورتاشا 6500$. تەڭگەمەن، 2,8-3 ملن تەڭگە. 2016 جىلى قمدب قاجىلىق ميسسياسى قۇرامىندا ۇلكەن ساپارعا بارىپ-قايتقان ادام رەتىندە، قاجىلىق كومپانيالارىنا حابارلاسۋ ارقىلى “نەگە قىمبات” دەگەندى ءتۇسىندىرىپ كورەيىن.

بىرىنشىدەن، قاجىلىق - تۋريزم ەمەس. اقىسىن تولەپ شەتەلگە بارىپ قايتاتىن جاي ساپار ەمەس. اللا شاقىرعان، قالاعان پەندەنىڭ عانا قاسيەتتى جەرگە تابانى تيەدى. ءدال وسى قاجىلىق ۋاقىتىندا ميلليونداعان مۇسىلماندى قابىلدايتىن ساۋد ارابياسى قىزمەتتەر مەن قوناق ءۇي، قاۋىپسىزدىك، اۋە رەيستەرى سياقتىلاردىڭ اقىسىن كوتەرەدى. بيىل ولار ققس 15% كوتەرىپ تاستادى. ادەتتە، 600-700 دوللار بولاتىن اۋە بيلەتتەر قاجىلىقتا 1600-1700$ بولادى. سەبەبى، بۇل - تابىس كوزى.

ەكىنشىدەن، ساۋديا قازاقستاندى ءال-اۋقاتى بار، داۋلەتتى، باقۋاتتى ەل سانايدى. سوندىقتان ەشقانداي جەڭىلدىك، قايىرىمدىلىق جاسالمايدى. ءتىپتى، قاجىلىق كۆوتاسى 3000 ەمەس، 5000-6000 سۇرالسا دا رۇقسات ەتەدى. بىراق ەلدەگى قاجىلىق كومپانيالار 3000 ادامدى عانا يگەرىپ ءجۇر. كوپشىلىك كورشىلەس وزبەكستان، قىرعىزستان، وزگە ازيا ەلدەرىمەن سالىستىرادى. اتالعان ەلدەر قازاقستاننان 1000-2000$ شاماسىندا ارزانعا بارادى قاجىلىققا. ونىڭ باستى سەبەبى، ساۋد ارابياسى ول ەلدەرگە ءتۇرلى جەڭىلدىكتەر قاراستىرعان. تۇرمىسى تومەندەۋ، ەكونوميكاسى اسا دامىماعان دەپ بىلەدى. ول ەلدەردەن باراتىن قاجىلار ءال-حارام مەشىتىنەن قاشىقتاۋ، قاراپايىم جاتاقحانا سياقتى باسپانالاردا تۇرادى. دەمەۋشىلەر اس بەرەدى.

ۇشىنشىدەن، قاجىلىق ۋاقىتىندا بارلىق قىزمەت اقىسى دوللارمەن نەمەسە جەرگىلىكتى ۆاليۋتا ريالمەن تولەنەدى. ال دوللار جازعى دەمالىس كەزىندە اسپاندايدى. ءبىر اپتا بۇرىن 430 تگ شاماسىندا بولعان اقش اقشاسى قازىر 450-دەن استى. بۇل جولداما اقىسىنا اسەر ەتەدى.

مىسالى، Tawaf Travel دەگەن كومپانيا باسشىسىمەن سويلەستىم. “قاجىلىق ساپارىن بيزنەسكە اينالدىردى، باعاسى تىم قىمبات، نەگە ءمۇفتيات تەگىن اپارمايدى” دەگەن كوپشىلىك كوكەيىندەگى ساۋالداردى قويدىم. سونداعى جاۋاپ: قاجىلىق ساپاردى ۇيىمداستىرۋ - بۇل بەلگىلى دەڭگەيدە بيزنەس. كومپانيادا بىرنەشە مەنەدجەر جۇمىس ىستەيدى. ساۋديادان قوناق ءۇي، كولىك، تاماق ماسەلەسىن ۇيىمداستىرۋ، قازاقستاندا جۇزدەگەن ادامعا قۇجاتتار راسىمدەۋ، كيىم تىكتىرىپ، ءتۇرلى وقۋ قۇرالدارى مەن باسپا ونىمدەرىن ازىرلەۋ، بيلەت الۋ سياقتى قىرۋار جۇمىس بار. ۆاليۋتا باعامى ويناپ تۇرعاندا ارتىق تولەم جاساپ، شىعىن بولاتىن كەزدەر دە بار. بىلىكتى يمامداردان گيد تاعايىنداۋ، ولاردى تەگىن الىپ بارۋ تاعى بار. سەبەبى ومىرىندە ءبىر رەت باراتىن ساپار ساپالى، دۇرىس، شاريعاتقا ساي بولۋ كەرەك. سوندا وسىنشا جۇمىستى ۇيىمداستىرۋ ناتيجەسىندە، ءبارى دۇرىس بولسا، ەشقانداي وقىس وقيعا بولماسا ءار ادامنان 200$ شاماسىندا پايدا كورەمىز دەيدى كومپانيا باسشىسى.
ەڭ ماڭىزدىسى، قاجىلىققا جاپپاي بارۋ، بارلىق قالاعان ادام بارۋ مۇمكىن ەمەس. مال-مۇلكى، دۇنيەسى جەتكەندەر، اللا ءناسىپ ەتكەندەر عانا بارادى. سوندىقتان قاجىلىق قايىرىمدىلىق ەمەس، جاۋاپتى ساپار. سوسىن، ەلدە كەيبىر داۋلەتتى جاندار اكەمدى جىبەرمەكشى ەدىم، شەشەم بارسا دەپ ەدىم دەپ قاجىلىق كومپانيالاردان بارىنشا جاعداي جاسالعان كومفورت جولداما سۇرايدى. قاعبانىڭ تۇبىندە بولسىن، بەس مەزگىل تاماق بولسىن، ارافاتتا كونديتسيونەرى بار شاتىردا بولسىن دەپ تالاپ ەتەدى. ونداي جولداما، ارينە، ارزان ەمەس. شامامەن، بيىل 10 مىڭ $. ال مۇنداي اقشا ولارعا ءسوز ەمەس. ولار 6500$ تۇراتىن جولدامانى مەنسىنبەيدى. وسىدان كەلىپ، قازاقتار اۋقاتتى، ولار قىمبات باعاعا دا كەلە بەرەدى دەپ ويلايدى ساۋديالىقتار. بيىل ءمۇفتيات ارنايى ساپارمەن ساۋد ارابياسىنا بارىپ اۋە بيلەتتەرىنىڭ باعاسىن 50$ ارزانداتىپ، وزگە دە قىزمەتتەرگە بارىنشا جەڭىلدىك سۇراپ قايتتى.

توقەتەرى، قاجىلىق باعاسىن ارزانداتۋ مۇفتياتتىق، قاجىلىق كومپانيالارىنىڭ نەمەسە مەملەكەتتىڭ قولىنان كەلەتىن شارۋا ەمەس. سونى ۇقتىم. دەمەك، باعانى ارزانداتىڭدار، نەگە تەگىن اپارمايسىڭدار دەپ داۋرىعۋدىڭ قاجەتى از. شاماڭىز جەتسە، بارىڭىز. جەتپەسە، نامازىڭىزدى وقىپ، ورازاڭىزدى ۇستاپ جۇرە بەرىڭىز! ال قاجىلىق ساپارعا نيەت ەتكەن بارشا جانعا ساپار ءساتتى بولىپ، قاجىلىق قابىل بولسىن دەيمىز. مەككەنى كورۋ وزگە مۇسىلماندارعا دا بۇيىرسىن. ءاۋمين!

UPD بىردەن ەسكەرتەيىن. جازبادا ەشقانداي مۇددە جوق. پوست ءۇشىن ءبىر تيىن تولەنبەگەن. سوسىن قاجىلىق باعاسى ارزانداسا قۋانامىن، ارزانداۋىنا ەش قارسىلىعىم دا جوق. بىرەۋدى كىنالاعىم دا كەلمەيدى.

پوستتا اتى اتالعان كومپانيامەن اكەمىزدى قاجىلىققا جىبەرۋ جوسپاردا بار. جۇرت قاتارلى ايتىلعان اقشانى تولەيمىز. نەگە قىمبات دەگەندى سىزدەر سياقتى كومپانيادان سۇرادىم. سونى پوست ەتىپ جازدىم. استار ىزدەپ اۋرە بولماڭىزدار.

جاراس نيازبەك

Abai.kz