كەشە ۋكراينادا «قىرىم پلاتفورماسى 2022» دەگەن اتپەن حالىقارالىق فورۋم ءوتتى. ەكىنشى مارتە ۇيىمداستىرىلىپ وتىرعان بۇل فورۋم شىن مانىندە عالامدىق سيپاتقا يە بولدى. ۋكراينا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ديمتري كۋلەبانىڭ ايتۋىنشا، «قىرىم پلاتفورماسىنا» 60 شاقتى مەملەكەتتىڭ وكىلى قاتىسقان. ولاردىڭ 40-قا جۋىعى پرەزيدەنت نەمەسە پرەمەر-مينيستر لاۋازىمىنداعى تۇلعالار بولعان.

اتالعان فورۋمداعى تالقىلانعان باستى تاقىرىپ – رەسەي اگرەسسياسى، كرەملدىڭ، كرەمل قوجايىنى ءپۋتيننىڭ ۋكرايناعا قارسى اشىق سوعىس باستاۋى.

ءبىز اتالعان فورۋمعا قاتىسقان الەم ليلدەرلەرىنىڭ ماڭىزدى دەگەن مالىمدەمەلەرىنە ءبىر شولۋ جاساعاندى ءجون سانادىق. سونىمەن:

ۆلاديمير زەلەنسكي، ۋكراينا پرەزيدەنتى:

«ۋكراينا رەسەيدى تىنىشتاندىرۋ ءۇشىن مايدان شەبىن توقتاتۋعا كەلىسپەيدى. ءبىز قاي ءتاسىلدى ءجون دەپ تاپساق، سول تاسىلمەن قىرىمدى قايتارامىز جانە ول ءۇشىن باسقا ەلدەرمەن كەلەسپەيمىز»، - دەدى.

انجەي دۋدا، پولشا پرەزيدەنتى:

«گدانسكى - پولشانىڭ، تسيتستسا - فرانتسيانىڭ، كەلن - گەرمانيانىڭ، روتتەردام - نيدەرلاندىنىڭ اجىراماس بولىگى سەكىلدى، قىرىم دا ۋكراينانىڭ اجىراماس بولىگى بولىپ قالادى! قىرىم ارقاشان ۋكراينانىڭ جەرى بولعان. سولاي بولىپ قالادى دا!

رەسەي ۋكرايناعا سوعىس اشىپ، قالالارىن وككۋپاتسيالاپ، حالىقارالىق دەڭگەيدە مويىندالعان تەرريتوريالارىن تارتىپ الىپ جاتقاندا رەسەيدىڭ بيزنەسىن ەمىن-ەركىن جۇرگىزۋىنە جول جوق! سوندىقتان، «سولتۇستىك اعىن 2» جوباسىن توقتاتۋ كەرەك»، - دەدى.

رەجەپ تايىپ ەردوعان، تۇركيا پرەزيدەنتى:

«تۇركيا اۋەل باستان قىرىم اننەكتسياسىنىڭ زاڭسىز ەكەنىن مالىمدەگەن. تۇركيا قىرىمدى رەسەيدىڭ بولىگى رەتىندە مويىندامايدى. بۇل مورالدىق جاعىنان دا، قۇقىقتىق جاعىنان دا دۇرىس پوزيتسيا. قىرىم ۋكرايناعا قايتارىلۋى ءتيىس! بۇل حالىقارالىق قۇقىقتىق ءتارتىپتىڭ تالابى»، - دەدى.

شارل ميشەل، ەۋروپالىق كەڭەس پرەزيدەنتى:

«قىرىم – بۇل ۋكراينا! ءبىتتى. مەن ءدال وسىنى بارشىلارىڭىزعا اشىق ايتقىم كەلەدى. ەو قىرىم اننەكتسياسىن مويىندامايدى. رەسەي اگرەسسياسى بيىل 24 اقپاندا باستالعان جوق. ول 2014 جىلى قىرىمنىڭ زاڭسىز اننەكتسيالانۋىنان كەيىن باستالدى»، - دەدى.

ولاف شولتس، گەرمانيا كانتسلەرى:

«حالىقارالىق قاۋىمداستىق ۇزىق جىلدارعا سوزىلاتىن ۋكراينانى قالپىنا كەلتىرۋى ىسىنە بەلسەندى ارالاسۋى كەرەك. اتقارىلار جۇمىستىڭ اۋقىمى زور ەكەنىن ەسكەرەتىن بولساق، ءبىز بۇل ىسكە دەرەۋ كىرىسىپ كەتۋىمىز كەرەك. مەن G7 توراعاسى رەتىندە ەۋروپالىق كوميسسيامەن بىرلەسە وتىرىپ، بيىل قازاندا بەرليندە ساراپشىلاردىڭ كونفەرەنتسياسىن وتكىزەمىن»، - دەدى.

ماريو دراگي، يتاليا پرەمەر-ءمينيسترى:

«قىرىم ءۇشىن سوعىس – ءبۇتىن ۋكراينانىڭ رەسەي باسقىنشىلىعىنان ازات ەتىلۋىنىڭ ماڭىزدى بولىگى سانالادى»، - دەدى.

بوريس جونسون، ۇلىبريتانيانىڭ قازىرگى پرەمەرى:

«پۋتيندىك رەجيمنىڭ باسقىنشىلىعىنا قارسى كۇرەستە ءبىز ۋكرايناعا ءارى قاراي دا اسكەري كومەك كورسەتۋدى ءۇزىلىسسىز جالعاستىرۋىمىز كەرەك. تەك قانا اسكەري كومەك ەمەس، گۋمانيتارلياق، ساياسي جانە ەكونوميكالىق كومەك كەرەك. بۇل كومەك رەسەي ۋكرايناعا قارسى سوعىستى تولىق دوعارعانعا دەيىن توقتاماۋى كەرەك. ۇلىبريتانيا قىرىمدى رەسەيدىڭ بولىگى رەتىندە مويىندامايدى. تەك قىرىمدى عانا ەمەس، رەسەي اۋىز سالعان ۋكراينانىڭ وزگە دە ايماقتارىن مويىندامايدى»، - دەدى.

ەممانۋەل ماكرون، فرانتسيا پرەزيدەنتى:

«رەسەي ۋكرايناعا قارسى اشقان سوعىستى توقتاتىپ، اسكەرىن الىپ شىعۋى كەرەك. بۇل باستى تالاپ. باتىس بۇل سوعىستى توقتاتۋ ءۇشىن بارلىق ساياسي پلاتفورمالاردى پايدالانۋى ءتيىس. بۇل مەملەكەتتەرىمىزدىڭ بولشاعى ءۇشىن ماڭىزدى»، - دەدى.

الار كاريس، ەستونيا پرەزيدەنتى:

«ءبىز رەسەيدىڭ اگرەسسياسى مەن سوعىسىن ايىپتايمىز! قىرىمنىڭ رەسەيگە قوسىلۋىن دا، باسقا تەرريتوريالاردىڭ پسەۆدو-رەفەرەندۋمدارىن مويىندامايمىز! ۋكراينانىڭ بارلىق تەرريتوريالارى قايتارىلۋى ءتيىس! سوعىس قىرىمنان باستالدى. قىرىمدا اياقتالادى!»، - دەدى.

ۆلاديمير زەلەنسكي، ۋكراينا پرەزيدەنتى:

«رەسەي وككۋپاتسيالاپ العان قىرىمنان وسى جارتى جىلدىڭ ىشىندە 750 زىمىران اتىلدى. رەسەي باسقىنشىلىعى قىرىمدى تارتىپ الۋدان باستالدى. قىرىمنىڭ بايىرعى حالقى – قىرىم تاتارلارىنا قارسى تەرروردان باستالدى. ءدىني سەنىمدەرىنە بايلانىستى رەپرەسسيالىق قۋدالاۋ جۇرگىزۋدەن باستالدى. بۇل قىرىم مۇسىلماندارىنا قارسى جيىرما ءبىرىنشى عاسىرداعى ەڭ اۋقىمدى رەپرەسسيا بولدى. «قىرىم – بۇل ۋكراينا» دەگەن كەز كەلگەن ادام قىرىمنان قۋىلدى. ادام ءولىمى، ازاپتاۋلار مەن مورودەرلىك ارەكەتتەر قىرىمدا ءالى جالعاسىپ جاتىر. بۇل باسسىزدىقتار قىرىم اننەكتسيالانعان العاشقى اپتالاردا باستالعان.

ءبىز بۇىكىل ۋكراينا تەرريتوريالارىن باسقىنشىلاردان ازات ەتۋىمىز كەرەك. سوعىس قىرىمنان باستالدى، قىرىمدا اياقتالادى»، - دەدى.

مۇستافا جەميلەۆ، قىرىم تاتارلارىنىڭ ليدەرى:

«قىرىمدى بەيبىت جولمەن قايتارۋ مۇمكىن بولماي تۇرعانىن بۇكىل الەم كورىپ وتىر. ارينە، اگرەسسور جەڭىلىس تابادى. بىراق، ول ءۇشىن ۋكراينا ارمياسىنا قولداۋ كەرەك. قاجەتتى مولشەردە قارۋ-جاراق كەرەك. وكىنىشكە وراي، بۇل سوعىس ۇزاققا سوزىلادى جانە ادام شىعىنى دا از بولمايىن دەپ تۇر»، - دەدى.

كانادا مەن گەرمانيا ۋكرايناعى اسكەري كومەك پاكەتىن جاريالادى. گەرمانيانىڭ اسكەري كومەك پاكەتى 500 ملن ەۋرونى قۇرايدى. ال اقش بۇگىن ۋكرايناعا جالپى سوماسى 3 ملرد دوللاردى قۇرايتىن اسكەر كومەك پاكەتىن جاريالاپ جاتىر.

ايتپاقشى، «قىرىم پلاتفورماسى» ءوتىپ جاتقان وسى كۇنى حاكەرلەر رەسەيدىڭ مەملەكەتتىك تەلەارنالارىنا شابۋىل جاساپ، پرەزيدەنت زەلەنسكيدىڭ بايانداماسىن قويدىى. شابۋىل جاسالعان ارنالاردىڭ قاتارىندا «پەرۆىي كانال روسسي»، «نتۆ»، «روسسيا 24»، «روسسيا كۋلتۋرا» ت.ب. ارنالار بولعان.

دايىنداعان نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz