ۇلى اباي بابامىزدىڭ ەسكەرتكىشى ەلىمىزدىڭ ءاربىر وبلىس ورتالىعىندا، ءتىپتى، ءىرى دەگەن ءاربىر قالامىزدا قويىلعانى بەلگىلى. سەبەبى حالقىمىزدىڭ رۋحاني ۇستازى بولىپ تابىلاتىن بۇنداي ءىرى تۇلعا قاي ايماقتى بولسا دا ءوزىنىڭ قاسيەتتى شاپاعاتىن بەرىپ، كوركەيتىپ تۇرادى. سوندىقتان ابايعا ەسكەركىش قويۋعا ەلىمىزىڭ قاي بۇرىشىندا بولسا دا كەدەرگى بولماۋى كەرەك ەدى. بىراق، وكىنىشكە قاراي، ومىردە وسىنداي تابيعي قۇبىلىسقا قارسى، ءتىپتى ادام ويىنا تۇسىنىكسىز جاعدايلار بولادى ەكەن. سونداي جاعدايدىڭ ءبىر كورىنىسى جەتىسۋ وبلىسىنىڭ ورتالىعى تالدىقورعاندا بولىپ وتىر. ونىڭ دالەلى رەتىندە جەتىسۋ وبلىسىنىڭ جۇرتشىلىعىنىڭ جانايقايىن بىلدىرەتىن قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ رەسپۋبليكا، ونان قالسا وبلىس باسشىلارىنا ارناپ جازعان ۇندەۋ حاتى بولىپ تابىلادى.

ەندى وسى ماڭىزدى ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن كومەك سۇراعان وبلىس جۇرتشىلىعىنىڭ  لەبىزىنە كوڭىل ءبولىپ كورەلىك. ولار بىلاي دەپ جازادى.

تالدىقورعاندا اباي ەسكەرتكىشىنىڭ قويىلماۋ سەبەبى نەدە؟

بۇگىندە ەسىمى كۇللى الەمگە ايان ۇلى اباي قۇنانبايۇلىن ەسكەرۋسىز قالدىرۋ ءبىر وبلىستىڭ اتقامىنەر ازاماتتارىنا عانا ەمەس، ءيسى قازاق بالاسىنا سىن.

جەتىسۋ جۇرتى تالدىقورعان قالاسىنان بوي كوتەرۋگە ءتيىس حاكىم ابايعا ارنالعان ەسكەرتكىشتىڭ ءالى كۇنگە تۇرعىزىلماي جاتقانىنا قاپالى. ناقتىراك ايتساق، 2019 جىلى ايماقتاعى قوعامدىق كەڭەستىڭ، ارداگەرلەر ۇيىمىنىڭ تاعى باسكا دا بىرلەستىككە جاۋاپتىلاردىڭ باستاماسىمەن دانا ابايدىڭ 175 جىلدىعىنا ارنالعان ەڭسەلى ەسكەرتكىش تۇرعىزۋعا شەشىم قابىلدانعان بولاتىن. وسىدان كوپ وتپەي قاجەتتى قۇجاتتار دايىندالىپ، ازاماتتاردىڭ ۇسىنىستارىنا ساي تالدىقورعانداعى جاڭا سالىنعان دراما تەاتر عيماراتىنىڭ الدىنان ورىن بەلگىلەنىپ، 100 ميلليون تەڭگە قاراجات تا بولىنگەن.

الايدا، نەگە ەكەنى بەلگىسىز، 2020 جىلى تۇرعىزىلادى دەپ جوسپارلانعان ەسكەرتكىشكە بولىنگەن قارجى ءتىپتى، قۇرىلىس جۇمىستارى باستالماي-اق، يگەرىلمەي كەرى قايتارىلعان. سونىمەن، بۇكىل الەم حالىقتارى قۇرمەتتەگەن، ءتىپتى، ەلىمىزدىڭ ءار ايماعىنان ەڭسەلى ەسكەرتكىشتەر ورناتىلعان ۇلى تۇلعاعا جەتىسۋدىڭ باس قالاسى تالدىقورعاننان ويماقتاي ورىن بۇيىرماپتى.

وسى ماسەلەنى كوتەرىپ ايماقتاعى ۇلتجاندى ازاماتتار مەن زيالى قاۋىم وكىلدەرى بۇرىنعى الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆ پەن تالدىقورعان قالاسىنىڭ اكىمى ەرجان جاسىباەۆقا جەتكىزگەن.

سونىڭ ناتيجەسىندە، ايماق باسشىلارى اباي ەسكەرتكىشىن تۇرعىزۋدى 2022 جىلدىڭ جۇمىس جوسپارىنا ەنگىزىپ، تاعى دا 154 ميلليون تەڭگە قاراجات بولگەن. ءتىپتى، اتالعان ەسكەرتكىش تۋرالى ماسەلە ايماقتاعى تاريحي جانە مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ، سونداي-اق، مونۋمەنتتىك ونەر كۇرىلىسىن ورناتۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ وتىرىسىندا قارالىپ، جوبا اۆتورلارى دا بەكىتىلگەن. تالدىقورعان قالاسى اكىمشىلىگىنەن ەسكەرتكىشتى تۇرعىزۋعا قاتىستى 2022 جىلى تولىق جۇزەگە اسىرىلاتىنى تۋرالى ارنايى جاۋاپ حات تا كەلگەن.

وسىدان كەيىن وبلىسكا اكىم بولىپ كەلگەن قانات بوزىمباەۆقا دا بۇل جۇمىستىڭ جاي-جاپسارى ءتۇسىندىرىلىپ، ول جۇمىستى جالعاستىرۋعا ءوزىنىڭ كەلىسىمىن بەرگەن.

وسىنداي ماڭىزدى كەلىسىمدەر، ءىرى شارالار قابىلدانعانىمەن، وكىنىشكە وراي، بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ءبىر جىل وتسە دە، ءالى ەشقانداي قۇرىلىس جۇمىسى باستالعان جوق. بولىنگەن قاراجاتتىڭ دا قايدا ەكەنى بەلگىسىز. وبلىستاعى اك جاعالىلار بولسا ءبىرى-بىرىنە سىلتەپ، جاۋاپ بەرۋدەن جالتارىپ، ەسكەرتكىش تۇرعىزۋعا ورىن تابىلماي جاتقانىن العا تارتادى. بۇكىل دۇنيەجۇزىندەگى جۇرت قاستەرلەگەن قازاقتىڭ ءبىرتۋار تۇلعاسىنا ءوز ەلىندەگى قاي قالانىڭ تورىنەن ورىن بەرىلسە دە ارتىق ەمەس قوي. ەسكەرتكىش قالاداعى جاڭادان سالىنعان دراما تەاتر عيماراتىنىڭ الدىنا قويىلادى دەپ بەكىتىلگەن شەشىمدى وزگەرتكەن كىم ەكەنى بەلگىسىز. ال، جەرگىلىكتى بيلىكتەگى ادامداردىڭ وسىنداي جاۋاپسىزدىعىنان ابدەن شارشاعان بەلسەندىلەر مەن قوعامدىق ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى ۇلى اباي ەسكەرتكىشىن تۇرعىزۋعا كىمنىڭ قارسى ەكەنىن ءالى كۇنگە انىقتاي الماي كەلەدى.

بۇل باستامانى كوتەرۋشىلەر ماسەلەنىڭ ماڭىزدىلىعىن تالدىقورعان قالاسىنىڭ باسشىسى اسەت ماساباەۆ پەن جەتىسۋ وبلىسىنىڭ اكىمى بەيبىت يساباەۆقا دا جەتكىزگەن. بىراك ماسەلەنىڭ شەشىمى تابىلار ەمەس. بارلىق ۇمىتىنەن ايىرىلعان وبلىس جۇرتشىلىعى ەندى بۇل ماسەلەنىڭ شەشىمىن پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنەن كۇتەدى.

وماروۆ دوسىم - پروفەسسور، تەولوگ، فيلوسوف، ابايتانۋشى،

احمەجانوۆ م. - تالدىقورعان قالاسىنداعى اۋعانستان سوعىس ارداگەرلەر ۇيىمىنىڭ توراعاسى،

دانابەكوۆ ت.س. – الماتى وبلىستىق «سەمەي پوليگون» مۇگەدەكتەر جانە ارداگەرلەر قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ كەڭەس توراعاسى، تالدىقورعان قالاسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى،

وماروۆ س.ن. – الماتى وبلىسى تاۋلى كاراباح ۇرىس قيمىلدارىنىڭ ارداگەرلەر قوعامىدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى،

اقجولتاەۆ ر. – تالدىقورعان قالاسى بويىنشا «چەرنوبىل ارداگەرلەرى جانە مۇگەدەكتەرى» قوعامىدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى.

ءسوز سوڭىندا، وقىرمانداردان زامانىمىزدىڭ ءبىر كورىنىسى بولىپ تابىلاتىن، وسى ماسەلەنى تالقىلاپ، ءوز ويلارىڭىزدى بىلدىرۋلەرىڭىزدى سۇرايمىز.

دوسىم وماروۆ

Abai.kz