***

 

جاراسقان اسپانىنا اسقاق ەلدىڭ

اتىڭدى تاۋعا جازدىم، تاسقا دا ءوردىم.

اتالار ارمانىنىڭ بالاسى ەدىڭ

ات جالىن تارتىپ مىنەر جاسقا كەلدىڭ.

 

جولداردىڭ قيىنىمەن ءجۇرىپ كوردىڭ،

سوڭىڭنان ەرگەن ەلگە ءۇمىت بولدىڭ.

جارقىراپ كۇنمەن بىرگە شىعىپ ەدىڭ،

ءوزىڭ دە كۇنگە اينالعان جىگىت بولدىڭ.

 

جازىلدى اتىڭ  اپپاق  ارىپتەرمەن -

جاعىلىپ، جان-جاعىنا جارىق بەرگەن.

جيىرما جىل جيىرما جىرعا اينالدى

قالاممەن قانات تاعىپ، حالىق بەرگەن.

 

بولارى انىق ەرتەڭ الەم سىزدىك،

كەۋدەمدى كەرىپ تۇرعان اۋەن سىزدىك.

جىل دا ەمەس، عاسىر دا ەمەس، ماڭگىلىك بول،

جيىرما جاسقا كەلگەن تاۋەلسىزدىك!

 

***

 

ءان دارىعان دالادا شىڭعا  اينالعان استانام،

توبەسىندە جارقىراپ، كۇن بايلانعان استانام!

 

جۇلدىزدارى جامىراپ، اي كەتپەيتىن استانام،

قىس تا قيىپ كەتە الماي، جاي كوكتەيتىن استانام...

 

اقتارىلىپ اۋاسى، اعىلاتىن استانام،

بارماسام دا، بارسام دا ساعىناتىن استانام.

 

جادىراتىپ جانىمدى مۇڭ-قايعى العان، استانام،

ەرتەگىمسىڭ سەن مەنىڭ شىنعا اينالعان استانام!

 

كوكتى سۇيگەن كوركىمەن تاڭداندىرعان استانام،

كوڭىلىندە كورگەننىڭ ءان قالدىرعان استانام.

 

ەركەلەگەن ەسىلدىڭ اعاسىنداي استانام،

***

 

جاراسقان اسپانىنا اسقاق ەلدىڭ

اتىڭدى تاۋعا جازدىم، تاسقا دا ءوردىم.

اتالار ارمانىنىڭ بالاسى ەدىڭ

ات جالىن تارتىپ مىنەر جاسقا كەلدىڭ.

 

جولداردىڭ قيىنىمەن ءجۇرىپ كوردىڭ،

سوڭىڭنان ەرگەن ەلگە ءۇمىت بولدىڭ.

جارقىراپ كۇنمەن بىرگە شىعىپ ەدىڭ،

ءوزىڭ دە كۇنگە اينالعان جىگىت بولدىڭ.

 

جازىلدى اتىڭ  اپپاق  ارىپتەرمەن -

جاعىلىپ، جان-جاعىنا جارىق بەرگەن.

جيىرما جىل جيىرما جىرعا اينالدى

قالاممەن قانات تاعىپ، حالىق بەرگەن.

 

بولارى انىق ەرتەڭ الەم سىزدىك،

كەۋدەمدى كەرىپ تۇرعان اۋەن سىزدىك.

جىل دا ەمەس، عاسىر دا ەمەس، ماڭگىلىك بول،

جيىرما جاسقا كەلگەن تاۋەلسىزدىك!

 

***

 

ءان دارىعان دالادا شىڭعا  اينالعان استانام،

توبەسىندە جارقىراپ، كۇن بايلانعان استانام!

 

جۇلدىزدارى جامىراپ، اي كەتپەيتىن استانام،

قىس تا قيىپ كەتە الماي، جاي كوكتەيتىن استانام...

 

اقتارىلىپ اۋاسى، اعىلاتىن استانام،

بارماسام دا، بارسام دا ساعىناتىن استانام.

 

جادىراتىپ جانىمدى مۇڭ-قايعى العان، استانام،

ەرتەگىمسىڭ سەن مەنىڭ شىنعا اينالعان استانام!

 

كوكتى سۇيگەن كوركىمەن تاڭداندىرعان استانام،

كوڭىلىندە كورگەننىڭ ءان قالدىرعان استانام.

 

ەركەلەگەن ەسىلدىڭ اعاسىنداي استانام،

ازاتتىقتىڭ اقجولتاي بالاسىنداي استانام.

 

كوزىن اشىپ، تۇرعانشا كۇن بەسىكتەن، استانام،

ءبىر جەڭە الماي جارىعىن، ءتۇن كەشىككەن، استانام...

 

 

مەن قايتەر ەم ءتۇس بولىپ، ءوڭ بولماساڭ، استانام؟!

مەن قايتەر ەم جاھاندا سەن بولماساڭ، استانام؟..

 

***

 

كوشپەلى ەلدىڭ كوركى ەدىڭ سەن، ازاتتىق،

ەن دالادا ەركە ەدىڭ سەن، ازاتتىق.

ۇمىتىلماس، ۇلى ارمانعا اينالىپ،

سان جۇرەكتى ورتەدىڭ سەن، ازاتتىق...

 

ساعىنىشتى سالتىم ەدىڭ، ازاتتىق،

قولعا تۇسپەس التىن ەدىڭ،  ازاتتىق.

قاناتىڭا قارا تەمىر بايلانىپ،

تالاي ازاپ تارتىپ ەدىڭ، ازاتتىق.

 

 

التىن كۇننىڭ شۋاعى سەن - ازاتتىق!

ءور رۋحىمنىڭ قىرانى سەن - ازاتتىق!

الاشىمنىڭ ۇرانى سەن - ازاتتىق!

قيالىمنىڭ پىراعى سەن - ازاتتىق!

 

 

اسپانىمدى ەنشىلەدىڭ،  ازاتتىق،

ماڭگى ەلىمە ءتونشى مەنىڭ، ازاتتىق!

اعىل-تەگىل تاسقىنى بوپ اۋانىڭ

جۇرەگىمە ەنشى مەنىڭ، ازاتتىق!

 

ازات ەلدىڭ  ەرتەڭىنە  سەندىرە،

كوك بايراعىم، تولقىندانىپ، جەلبىرە!

اتالارىم ارمان ەتكەن ازاتتىق،

كوك اسپانداي توبەمىزدەن مولدىرە!

 

***

«سولنتسە - موە، يا ەگو نيكومۋ نە وتدام...»

م. تسۆەتاەۆا

 

كۇن - مەنىكى،

مەنىڭ جارىق جانىمدا!

كەتە المايدى ول دۇنيەدە بارىمدا.

كۇن - مەنىكى، سۋىعاندى بىلمەيتىن

كەۋدەمدەگى ىستىق-ىستىق اعىندا.

 

كۇن - مەنىكى، جوعارىدا، تومەندە

ەشكىم ونى تىعا المايدى تەرەڭگە!

كۇن - كوزىندە ەلجىرەگەن ەلىمنىڭ،

وت تىلىندە وي ايتاتىن ولەڭدە.

 

كۇن - مەنىكى، ماڭگى مەنىڭ قاسىمدا،

بابالارىم تاڭبالاعان تاسىمدا.

تەرەزەمدى قارا بۇلت جاپقاندا

كوزدەرىمنەن اققان ىستىق جاسىمدا.

 

كۇن قۋانىپ، شالقىپ-تاسقان كەزىمدە،

ءدوپ-دوڭگەلەك كەلبەتىمدە، سوزىمدە.

كۇن - توبەمدە،

كوك اسپاننىڭ ۇزىگى -

كوك تۋىمدا، ومىرىمدە، وزىمدە!

 

*        *        *

 

قار...

ءتۇرى جوق تولاستار...

سول ەم سياقتى.

اللانىڭ شيمايىنداي اعاشتار

ولەڭ سياقتى.

 

جاسىما.

ۇلى كوكتىڭ ۇلپىلدەگەن جاسىنا

جەڭ شىلارمىن.

بالكىم قونىپ، ەرىپ جاتقان باسىڭا

مەن شىعارمىن.

 

بۇگىن قارلىمىن، جارلىمىن،

ءۇنسىز، سۇراقسىز...

قار سياقتى سەنىڭ دە بارلىعىڭ،

تۇراقسىز.

 

قار...

ءتۇرى جوق باسىلار،

كەل، ۇشا الساڭ.

باسقان ءىزىم باسقا جاقتا شاشىرار،

جەرگە تۇسە السام.

 

*        *        *

 

كوشە بويى ءوزىمدى ۇلەستىرىپ،

شاشتىم.

تەلەفوننان باقىتتىڭ ءۇنى ەستىلىپ،

ماسپىن.

 

ونسىز ءومىر - وتىرىك،

جەتىم كورىك.

ءبىلدىم.

قىسسىز قىستا قۇسسىز جاز سەكىلدەنىپ،

كۇلدىم.

 

كولەڭكەنىڭ كوزىندەي

كورىنبەيدى ەشكىم.

جۇرەگىمنىڭ سوڭىنان ىلەستىم...

 

*        *        *

 

بۇگىن دە ەشتەڭە جاۋمايدى،

بوستىقتى قۋىپ.

قارعالار ورتەنگەن ولەڭنەن اۋمايدى،

اسپاندا تۋىپ.

 

بۇگىن دە كوشەلەر تاسيدى،

باعدارشامدارعا باعىنىپ،

كولەمسىز كوڭىل جاسيدى

جوقتى ساعىنىپ.

 

بۇگىن دە بارلىعىم بەلگىسىز،

ءومىر ونبەيدى.

قايدان تاباسىز ەندى ءسىز

مەندەيدى؟

 

*        *        *

 

قۇس بولسام عوي،

ۇشار ەدىم، ۇشار ەم...

قالار ەدى قيالىمنان تىس الەم.

 

قالار ەدى قىبىرلاعان تىرشىلىك،

اسپانىما السام بولدى ءبىر شىعىپ.

 

سول اسپاندا ويلانار ەم،

تۇرار ەم،

بيىكتەردە  بىر سالتانات قۇرار ەم.

 

سودان كەيىن قالتىرار ەم، توڭار ەم،

سودان كەيىن جەرگە قايتا قونار ەم...

 

پەنەلوپا ەكەۋمىز

 

ارمانى ولمەس، ازعانانىڭ ءبىرىمىز،

ايدىڭ جارىق،

كۇننىڭ ىستىق ءتۇرىمىز.

بىرەۋلەرگە ولىدەن دە ءولىمىز،

بىرەۋلەرگە تىرىدەن دە ءتىرىمىز -

پەنەلوپا ەكەۋمىز.

 

باتىر بىتكەن قان مايداندا قىرقىسىپ،

جان بەرىسەر تاۋ جاستانىپ، بۇلت ءىشىپ.

ءبىز كۇتەمىز -

جەل اياماي جۇلقىعان

كۇزگى، سوڭعى جاپىراقتاي تىرتىسىپ -

پەنەلوپا ەكەۋمىز.

 

جۇرەك قانا مەكەن ەتەر سارايمىز،

ءھام باقىتتى بولۋعا دا جارايمىز.

وكىنبەيمىز ورمەك توقىپ وتىرىپ،

وزگەگە ەمەس، تەرەزەگە قارايمىز -

پەنەلوپا ەكەۋمىز.

 

*        *        *

 

كوزىمدى كوككە شەگەلەدى،

ءسوزىمدى سۇيرەپ جول اپپاق.

كوڭىلدىڭ كوزسىز كوبەلەگى

گۇلگە ەمەس، كۇلگە قوناقتاپ.

 

كۇلدەگى ءومىر كۇلدىرمەدى،

جىلاۋعا دا تۇرمادى.

باقىتتىلىعىن بىلدىرمەدى

جۇرەكتىڭ ادال قۇربانى.

 

كادىمگىلىككە قيا المادى

جولسىزبەن ءجۇرۋ عاجابىن.

اداسۋدان دا ۇيالمادى

تامسانا جۇتىپ ازابىن.

 

كوزىم كوكتە، ءوزىم جەردە،

ەكى جاققا ءبولىنىپ.

ەڭ ءبىر قىزىق سەزىمدەرگە

جۇرەمىز ءبىز جولىعىپ.

 

*        *        *

 

كوك تە ساعان بولا المادى-اۋ ماڭگى جاي،

قاسىما كەل،

جاسىما، كەل جالعىز اي.

جالعىز-جالعىز جۇلدىزدارعا قارالىق،

جالتىلداعان، اعۋ ءۇشىن جارالىپ.

 

كەل، جالعىز اي،

كىمگە كەرەك كۇرەسىڭ؟

جەر دە جالعىز، شەر دە جالعىز،

بىلەسىڭ...

توبىر كۇلسە، توپاستىعى بولار دا،

جالعىزدىعىن تانىتايىق ولارعا.

 

مەنەن قايعى، سەنەن قارا بۇلت قاشىپ،

كەتەر ءبىر كۇن اششى جاستان ۇرتتاسىپ.

سەن كۇنىڭە جەتە المايسىڭ، ول انىق.

مەن دە قالعام جارتى جولدا تونالىپ.

 

*        *        *

 

جاڭبىرلى تۇندە جان جىلار،

جانىڭنان ارتىق قايدا بار؟

كوشەدە كوڭىل قاڭعىرار،

ارماننىڭ ءىزىن ايمالار.

 

قۋانىش، قايعى تابىسار،

جۇرەكتىڭ كوزى جاساۋراپ.

باسىڭمەن سوسىن الىسار

باسقادان قاشقان اساۋ باق.

 

جاڭبىرلى تۇندە جان جىلار،

جان بار ما باسۋ ايتاتىن؟

ءسان قۇرار اعاش سالبىرار -

جاپىراعى جوق بايىتاتىن.

 

كەتكەندەي جەرلىك داۋ ۇركىپ،

تامشىدان بەيبىت كۇي كەلەر.

كەۋدەنى ءتاتتى اۋىرتىپ،

كەرەمەت مۇڭعا سۇيرەلەر.

 

...جەڭىلدى سىزدەن اقىلىم،

جەتەر مە ەدى داۋىسىم...

جاڭبىرلى تۇندەي جاقىنىم،

جاڭبىرلى تۇندەي الىسىم...

(جالعاسى بار)

Abai.kz