التاي – تۇركى الەمىنىڭ التىن بەسىگى
23-24 تامىزدا وبلىسىمىزدا «التاي – تۇركى الەمىنىڭ التىن بەسىگى» اتتى ءىى حالىقارالىق ەتنوگرافيالىق فورۋم وتەدى. وتاندىق جانە شەتەلدىك ايگىلى تۇركىتانۋشى-عالىمدار بيىل تاعى دا شىعىستا باس قوسادى.
سوڭعى عىلىمي زەرتتەۋلەر، اتاپ ايتساق، بەرەل قورعاندارىنداعى قازبا جۇمىستارى وسى جەردە، ياعني، ەۋرازيانىڭ كىندىگىندە ادامزات وركەنيەتىنىڭ ەڭ ەجەلگى وشاقتارى ورنالاسقان دەگەن بولجامدى تاعى ءبىر مارتە راستاپ وتىر. شىعىس ازيانىڭ جانە ءسىبىردىڭ كوپتەگەن ۇلتتارى مەن ۇلىستارى وسى التاي تاۋىنان تاراعان. وسىلايشا، شىعىس قازاقستان تۇركى مادەنيەتى پايدا بولعان تاريحي اۋماق رەتىندە سانالىپ وتىر.
وسى رەتتە ايماق باسشىسى بەردىبەك ساپارباەۆتىڭ باستاماسىمەن حالىقارالىق ەتنوگرافيالىق فورۋم سىندى بىرەگەي جوبا قولعا الىنعان-دى. ونىڭ ماقساتى قاسيەتتى التايدان باستاۋ العان مادەنيەتتەردى قايتا تۇلەتۋ، ءبىر-بىرىنە جاقىنداستىرۋ، ۇلى رۋحاني مۇرانى ساقتاپ، ارى قاراي دامىتۋ.
بۇل جوبا ءبىر جاعىنان «مادەني مۇرا» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ مىندەتتەرىنىڭ ۇدەسىنەن شىقسا، ەكىنشى جاعىنان شىعىستىڭ بەدەلىن بيىكتەتىپ، ونىڭ تۋريستىك مۇمكىندىكتەرىنە الەم نازارىن اۋدارتادى.
23-24 تامىزدا وبلىسىمىزدا «التاي – تۇركى الەمىنىڭ التىن بەسىگى» اتتى ءىى حالىقارالىق ەتنوگرافيالىق فورۋم وتەدى. وتاندىق جانە شەتەلدىك ايگىلى تۇركىتانۋشى-عالىمدار بيىل تاعى دا شىعىستا باس قوسادى.
سوڭعى عىلىمي زەرتتەۋلەر، اتاپ ايتساق، بەرەل قورعاندارىنداعى قازبا جۇمىستارى وسى جەردە، ياعني، ەۋرازيانىڭ كىندىگىندە ادامزات وركەنيەتىنىڭ ەڭ ەجەلگى وشاقتارى ورنالاسقان دەگەن بولجامدى تاعى ءبىر مارتە راستاپ وتىر. شىعىس ازيانىڭ جانە ءسىبىردىڭ كوپتەگەن ۇلتتارى مەن ۇلىستارى وسى التاي تاۋىنان تاراعان. وسىلايشا، شىعىس قازاقستان تۇركى مادەنيەتى پايدا بولعان تاريحي اۋماق رەتىندە سانالىپ وتىر.
وسى رەتتە ايماق باسشىسى بەردىبەك ساپارباەۆتىڭ باستاماسىمەن حالىقارالىق ەتنوگرافيالىق فورۋم سىندى بىرەگەي جوبا قولعا الىنعان-دى. ونىڭ ماقساتى قاسيەتتى التايدان باستاۋ العان مادەنيەتتەردى قايتا تۇلەتۋ، ءبىر-بىرىنە جاقىنداستىرۋ، ۇلى رۋحاني مۇرانى ساقتاپ، ارى قاراي دامىتۋ.
بۇل جوبا ءبىر جاعىنان «مادەني مۇرا» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ مىندەتتەرىنىڭ ۇدەسىنەن شىقسا، ەكىنشى جاعىنان شىعىستىڭ بەدەلىن بيىكتەتىپ، ونىڭ تۋريستىك مۇمكىندىكتەرىنە الەم نازارىن اۋدارتادى.
العاشقى حالىقارالىق باسقوسۋ وسىدان ەكى جىل بۇرىن وتكەن بولاتىن. الەمنىڭ ون ەكى ەلىنەن وكىلدەر كەلگەن اتالمىش كەلەلى جيىن ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ دا، فورۋم قوناقتارىنىڭ دا ءۇمىتىن اقتاپ، جوبانىڭ ماڭىزى مەن قاجەتتىلىگىن راستاي ءتۇستى. بۇل فورۋم ادامزات وركەنيەتى مەن مادەنيەتىندەگى التايدىڭ الار ورنىن زەردەلەۋ باعىتىندا عالىمداردىڭ كۇش بىرىكتىرۋىن، تاجىريبە الماسۋىن ماقسات ەتتى. كەزدەسۋگە قاتىسۋشىلار عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيانى داستۇرگە اينالدىرىپ، ونى ەكى جىلدا ءبىر رەت وتكىزىپ تۇرۋ تۋرالى ۋاعدالاستى.
مىنە، كەزەكتى كەزدەسۋدىڭ ۋاقىتى دا تاياپ قالدى. «التاي – تۇركى الەمىنىڭ التىن بەسىگى» ءىى حالىقارالىق فورۋمىنا قاتىسۋعا 15 ەلدىڭ تانىمال تۇركىتانۋشى-عالىمدارى نيەت ءبىلدىرىپ وتىر. شاقىرىلعان قۇرمەتتى قوناقتار تىزىمىندە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ جەنەۆاداعى بولىمشەسىنىڭ باس ديرەكتورى قاسىمجومارت توقاەۆ، يۋنەسكو جانىنداعى قازاقستاننىڭ تۇراقتى وكىلى ولجاس سۇلەيمەنوۆ، «تۇركسوي» حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى دۇيسەن قاسەيىنوۆ، مۇحتار اۋەزوۆ قوعامدىق قورىنىڭ پرەزيدەنتى مۇرات اۋەزوۆ جانە بىرقاتار مينيسترلەر، سەنات پەن ءماجىلىس دەپۋتاتتارى، ەلشىلىكتەردىڭ وكىلدەرى مەن عالىمدار بار.
وبلىستىق مادەنيەت باسقارماسى باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ايدىن قيقىموۆ فورۋمنىڭ بۇرىنعى فورماتى ساقتالاتىنىن جەتكىزدى. مۇنىمەن قوسا، حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ەكىنشى كەزدەسۋ كەزىندە سارسەن امانجولوۆ اتىنداعى شقمۋ بازاسىندا التايتانۋ عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعى اشىلماق.
– عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيانىڭ جۇمىسى اياسىندا وسكەمەندە تۇركى حالىقتارى مۋزىكالىق اسپاپتارىنىڭ كورمەسى وتەدى. ال اباي اتىنداعى وبلىستىق امبەباپ كىتاپحانا قىزىلوردالىق ارىپتەستەرىمەن بىرلەسە وتىرىپ، سيرەك كىتاپتاردىڭ ەكسپوزيتسياسىن ۇيىمداستىراتىن بولادى، – دەيدى ايدىن قيقىموۆ.
ەتنوگرافيالىق مەرەكە ودان ءارى كاتونقاراعاي اۋدانىندا جالعاسادى. بەرەل قورعاندارى ماڭىندا كيىز ۇيلەر تىگىلىپ، ءتۇرلى سپورتتىق سايىستار، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ جانە قولونەر بۇيىمدارىنىڭ جارمەڭكەسى وتكىزىلەدى. بۇل جولى وعان وبلىستىڭ ون ءوڭىرى قاتىسادى، اتاپ ايتساق، جارما، زىريان، تارباعاتاي، گلۋبوكوە، كاتونقاراعاي، كوكپەكتى، شەمونايحا، كۇرشىم، زايسان اۋداندارى مەن ريددەر قالاسى.
وسى جەردە ورىن تەبەتىن باستى ساحنادا تۇركىتىلدەس حالىقتار ءداستۇرلى مۋزىكاسىنىڭ حالىقارالىق فەستيۆالى وتەدى. وزدەرىنىڭ كونتسەرتتىك نومىرلەرىن وزبەكستاننان، قىرعىزستاننان، تۇركيادان، رەسەيدەگى ساحا ەلى مەن تاتارستاننان كەلگەن ارتىستەر ۇسىنادى دەپ كۇتىلۋدە.
Abai.kz
