بيىلعى شىلدە ايىندا وسكەمەندە وتكەن الماتى، شىعىس قازاقستان، پاۆلودار، قاراعاندى وبلىستارىنىڭ وڭىرارالىق ينتەگراتسيا اياسىنداعى ىنتىماقتاستىق فورۋمى بارىسىندا ءتورت وبلىستىڭ ءىرى كاسىپورىندارى مەن جەرگىلىكتى ءونىم وندىرۋشىلەرى اراسىندا 16 ملرد. تەڭگەنىڭ 40 قۇجاتىنا قول قويىلعان بولاتىن.

ءوزارا ىنتىماقتاستىق جونىندە 20 مەموراندۋم، 7 ۇيعارىم حاتتاماسى، 8 ۇيعارىم كەلىسىمى، الەۋمەتتىك كاسىپكەرلىك كورپوراتسيالارى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق جونىندە ءۇش مەموراندۋم قابىلدانعان بولسا، سول قول قويىلعان 40 كەلىسىمنىڭ 24-ءى ءبىزدىڭ كاسىپورىندار بويىنشا جاسالىندى.

– رەسپۋبليكادا العاش رەت ءبىزدىڭ وبلىستا ۇيىمداستىرىلعان بۇل يگى شارانىڭ ناتيجەسىن كورۋگە ءالى ەرتە دەگەنىمىزبەن العاشقى قادام-دار جاسالىپ، ءوزارا ىقپالداستىق ارتا تۇسۋدە. «تورتەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى» دەمەكشى، قازاقستاننىڭ قۋاتتى وڭىرلەرى سانالاتىن ءتورت ايماقتىڭ الىس-بەرىسىنىڭ، ءتۇرلى باعىتتاعى بايلانىسىنىڭ ارتۋى ەل ەكونوميكاسىنىڭ ناقتى سەكتورىنا دا ەداۋىر سەرپىن بەرەدىدەيدى ونەركاسىپ جانە كاسىپكەرلىك سالاسىنىڭ ماماندارى.

ساتۋ، ساتىپ الۋدىڭ ءبىسمىللاسى كورمە مەن جارمەڭكەدەن باستالادى. تامىز ايىندا «كەمونت»، «سەمەي ينجەنيرينگ»، «ازيا اۆتو»، «وسكەمەن كوندەنساتور زاۋىتى» كاسىپورىندارى سياقتى وبلىستىڭ بىرنەشە ءىرى ءوندىرىس ورىندارى وزدەرىنىڭ شىعارىپ وتىرعان ونىمدەرىمەن قاراعاندىدا وتكەن «قازاقستاننىڭ ۇزدىك تاۋارلارى» كورمەسىنە قاتىسىپ قايتتى. وسى فو-رۋم – كورمە اياسىندا «ارسەلور ميتالل تەمىر-

بيىلعى شىلدە ايىندا وسكەمەندە وتكەن الماتى، شىعىس قازاقستان، پاۆلودار، قاراعاندى وبلىستارىنىڭ وڭىرارالىق ينتەگراتسيا اياسىنداعى ىنتىماقتاستىق فورۋمى بارىسىندا ءتورت وبلىستىڭ ءىرى كاسىپورىندارى مەن جەرگىلىكتى ءونىم وندىرۋشىلەرى اراسىندا 16 ملرد. تەڭگەنىڭ 40 قۇجاتىنا قول قويىلعان بولاتىن.

ءوزارا ىنتىماقتاستىق جونىندە 20 مەموراندۋم، 7 ۇيعارىم حاتتاماسى، 8 ۇيعارىم كەلىسىمى، الەۋمەتتىك كاسىپكەرلىك كورپوراتسيالارى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق جونىندە ءۇش مەموراندۋم قابىلدانعان بولسا، سول قول قويىلعان 40 كەلىسىمنىڭ 24-ءى ءبىزدىڭ كاسىپورىندار بويىنشا جاسالىندى.

– رەسپۋبليكادا العاش رەت ءبىزدىڭ وبلىستا ۇيىمداستىرىلعان بۇل يگى شارانىڭ ناتيجەسىن كورۋگە ءالى ەرتە دەگەنىمىزبەن العاشقى قادام-دار جاسالىپ، ءوزارا ىقپالداستىق ارتا تۇسۋدە. «تورتەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى» دەمەكشى، قازاقستاننىڭ قۋاتتى وڭىرلەرى سانالاتىن ءتورت ايماقتىڭ الىس-بەرىسىنىڭ، ءتۇرلى باعىتتاعى بايلانىسىنىڭ ارتۋى ەل ەكونوميكاسىنىڭ ناقتى سەكتورىنا دا ەداۋىر سەرپىن بەرەدىدەيدى ونەركاسىپ جانە كاسىپكەرلىك سالاسىنىڭ ماماندارى.

ساتۋ، ساتىپ الۋدىڭ ءبىسمىللاسى كورمە مەن جارمەڭكەدەن باستالادى. تامىز ايىندا «كەمونت»، «سەمەي ينجەنيرينگ»، «ازيا اۆتو»، «وسكەمەن كوندەنساتور زاۋىتى» كاسىپورىندارى سياقتى وبلىستىڭ بىرنەشە ءىرى ءوندىرىس ورىندارى وزدەرىنىڭ شىعارىپ وتىرعان ونىمدەرىمەن قاراعاندىدا وتكەن «قازاقستاننىڭ ۇزدىك تاۋارلارى» كورمەسىنە قاتىسىپ قايتتى. وسى فو-رۋم – كورمە اياسىندا «ارسەلور ميتالل تەمىر-
تاۋ» اق-نىڭ جەرگىلىكتى قۇرامدى دامىتۋ قىز-مەتىمەن شەتتەن ساتىپ الىنعان ونىمدەرىن ءبىزدىڭ ايماقتا ءوندىرىلىپ جاتقان تاۋارلارمەن الماستىرۋ جونىندە كەزدەسۋ وتكىزىلىپ، شىعىس-تاعى شاعىن جانە ورتا بيزنەس نىساندارىنىڭ ونىمدەرىن وتكىزۋ باعىتىندا ەلىمىزدەگى ەڭ ءىرى الەۋەتتى تۇتىنۋشىمەن ءوزارا بەرىك بايلانىس ورناتىلدى.

ەندى پاۆلودار قالاسىنداعى ەNRS كومپانياسى وكىلدەرىمەن وبلىستاعى ونەركاسىپ تا-ۋارلارىن اتالعان وڭىرگە جەتكىزۋ تۋرالى كەزدەسۋ وتكىزىلمەك.

– قازىرگى كۇنى 2009 جىلى ءبىزدىڭ وبلىستا جاسالعان، كاسىپورىندار شىعاراتىن ونىمدەر بالانسى ۇلگىسىندە ءتورت وبلىس كاسىپورىندارى-نىڭ وندىرەتىن ونىمدەر بالانسى مەن ولاردىڭ تۇتىنۋ بولجامى جاسالىپ جاتىر، – دەيدى وبلىستىق كاسىپكەرلىك جانە يندۋستريالدىق-يننوۆاتسيالىق دامۋ باسقارماسى قازاقستاندىق قۇرام جونىندەگى ءبولىمىنىڭ جەتەكشىسى جانات تۇرسيانوۆا. – ۇلگى وڭىرارالىق ينتەگراتسيا بويىنشا قۇرىلعان جۇمىس توبىنىڭ الداعى وتىرىسىندا كەلىسىلەدى. ونىمدەردى شىعارۋ مەن جەتكىزۋ بالانسىنا تالداۋ جۇرگىزۋ بىزدە 40 كاسىپورىن بويىنشا جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى. وتكەن جىلى بۇل كاسىپورىندار شىعارىپ وتىرعان ءونىم كولەمى 211,2 ملرد. تەڭگەنى قۇراپ، الدىڭعى جىلمەن سالىستىرعاندا 34,6 پايىزعا ءوستى. قازىر – قۇرىلىس قارقىن العان ۋاقىت. بىزدە قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ بارلىعى دەرلىك شىعارىلادى. تەك توبە جابىندىلارى مەن اعاش ونىمدەرى عانا جەتىسپەيدى.
قازىر ولار رەسەي مەن قىتايدان ساتىلىپ الىنۋدا. سونىمەن بىرگە ارماتۋرا، شىنى ماتەريالدارى ءبىراز مولشەردە قاراعاندى مەن رەسەيدەن كەلۋدە. فورۋمعا قاتىسقان وبلىس اكىمدىكتەرىنە قۇرىلىس بويىنشا وزىمىزدە قان-داي ماتەريالدار شىعارىلاتىنىن جانە قانداي ماتەريالداردىڭ قاجەتتىلىگىن كورسەتىپ، ءتىزىمىن جىبەردىك. جالپى، ايماقتاردىڭ ىقپال-داستىعىن كەڭەيتۋ ماقساتىندا 9-10 قازاندا «ينۆەستيتسيالار – ايماقتاردى ينتەگراتسيالاۋدىڭ نەگىزگى تەتىگى» اتتى حالىقارالىق فورۋم وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. فورۋمنىڭ تۇجىرىمداماسى جاسالدى. ديپلوماتيالىق كورپۋسقا، دامۋ ينستيتۋتتارى مەن اتقارۋشى بيلىكتەرگە، ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەرگە، وزگەدە تۇلعالارعا شاقىرۋ جىبەرىلدى.

ونەركاسىپ سالاسىنداعى بايلانىس پەن ىن-تىماقتاستىق تەك ساۋدا-ساتتىقپەن شەكتەلمەي-ءدى، بولاشاقتى بىرگە باعدارلاپ، جاڭا جوبالار جاساۋدىڭ مۇمكىندىكتەرىن ىزدەستىرۋ – يندۋستريا-لاندىرۋعا بەت العان زاماننىڭ باستى تالابى. بۇگىنگى كۇنى ءۇش وبلىسپەن ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى بىرلەسە اتقارۋدىڭ جولدارى دا قا-راستىرىلىپ جاتىر. قازىردىڭ وزىندە يننوۆا-تسيالىق، ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا الماتى وبلىسىمەن ءبىرشاما بايلانىستار ورناتىلعان. الماتىداعى ماشينا قۇراستىرۋ زاۋىتىندا س.امانجولوۆ اتىن-داعى شقمۋ-دىڭ ءتورت بىردەي يننوۆاتسيالىق جوباسىن وندىرىسكە ەنگىزۋدى جەتىلدىرۋ جوسپارلانىپ وتىر.

ەلباسىنىڭ ۇنەمى العا قويىپ وتىرعانىنداي، قازاقستاندا يننوۆاتسيانى دامىتۋعا، يننوۆاتسيالىق جوبالاردى ىنتالاندىرۋعا ۇلكەن ءمان بەرىلۋى ءتيىس. 2011 جىلى شىعىس قازاقستان بويىنشا جولدانعان ءاربىر ءتورتىن-ءشى تاپسىرىس ۇلتتىق يننوۆاتسيالىق قور ارقىلى قارجىلاندىرىلىپ وتىرعان ەكەن. «يندۋستريالىق-يننوۆاتسيالىق قىزمەتتى مەملەكەتتىك قولداۋ تۋرالى» زاڭ قابىلدانىپ، سوعان سايكەس مەملەكەتتىك قولداۋ كورسەتۋدىڭ ءبىرتۇتاس وپەراتورى – «تەحنولوگيالىق دامۋدى وركەندەتۋدىڭ ۇلتتىق اگەنتتىگى» اق بولىپ بەكىتىلگەننەن بەرى وبلىس بويىنشا بىردە-ءبىر جوبا قارجىلاندىرىلماپتى. 2012 جىلى رەسپۋبليكا كولەمىندە بار-جوعى ءۇش جوبا قارجىلاندىرىلعان. وسىلايشا ۇلتتىق اگەنتتىك تاراپىنان جەرگىلىكتى وڭىرلەردەگى يننوۆاتسيا-لىق تۋىندىلارعا تيىسىنشە قولداۋ كورسەتىلمەي وتىرۋىنا وراي ءتورت وبلىس ۇكىمەتكە حات جول-داپ، وسى ماسەلەنى كوتەرۋ باعىتىندا كۇش بىرىك-ءتىرىپ، ونى بىرلەسە شەشۋدى ويلاستىرۋدا.

ءتورت وبلىستىڭ ءىرى كاسىپورىندارىنىڭ العاشقى جارتىجىلدىقتاعى تاۋارلار مەن قىزمەتتەردى، جۇمىستاردى ساتىپ الۋ كولەمى 188,6 ملرد. تەڭگەنى، ونىڭ ىشىندە جەرگىلىكتى قۇرامنىڭ مولشەرى 109 ملرد. تەڭگەنى قۇراعان. الداعى ۋاقىتتا ءوزارا ساۋدا-ساتتىقتى نىعاي-تىپ، ينتەگراتسيانىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ماسەلەلەرىن تولىق حاباردار ەتە الاتىنداي ءتورت وبلىستىڭ ءبىرتۇتاس وڭىرارالىق سايتى اشىلماق.

اباي-اقپارات