تۇرسىنبەك كاكىش اقساقالدىڭ ابىلاي حاننىڭ اسىندا ايتقانى
...ءسوزدىڭ قىسقاسى، ابىلايدىڭ تويى استانادا ءوتۋى كەرەك ەدى. ءبىر جىل بويى «ابىلايدىڭ جىلى» دەپ اتاپ، سودان كەيىن بيىككە كوتەرىپ سويلەيتىن بولساق، حان بابامىزدىڭ رۋحى ءوزىنىڭ ۇلتتىعىن ۇمىتىپ بارا جاتقان ۇرپاعىمىزعا ءسىڭىستى بولار ەدى. ارينە، ولارعا «ابىلاي كىم؟ ول قانداي زاماننىڭ تۇلعاسى بولدى؟» دەگەندى ورىسشا دا، اعىلشىنشا دا، شۇرشىتشە دە ءتۇسىندىرىپ ايتا بەرۋىمىز كەرەك. الايدا، بىراق، قالاي بولعاندا دا، وسىنداي حالىقتىق ءمانى بار، ۇلتتىق ءمانى بار ۇلكەن تويلار استانادا ءوتۋى ءتيىس-ءتى.
مەن بۇل ارادا كوكشەتاۋدى مەنسىنبەي تۇرعان جوقپىن. كوكشەتاۋ ءوزىمنىڭ تۋعان جەرىم. بىراق قالاي بولعاندا دا وسىنداي تويلاردى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە جارقىراتىپ جاساۋ كەرەك ەدى. وسى استانانىڭ نەمەنەسى ەدى، الگى، تۋعان كۇنىن ۋلاپ-شۋلاپ وتكىزەسىڭدەر عوي. مارات، مەملەكەتتىك حاتشىسىڭ عوي (مەمەحاتشى مارات ءتاجين.-رەد), اناۋ قولىڭداعى قالاممەن تالايلاردى ۇلتتىق ماقساتقا قىزمەت ەتكىز. مىناۋ مينيسترلەرىڭنىڭ كوبى قازاقشانى دا دۇرىس بىلمەيدى.
قۇداي ساقتاسىن، ەندى تاۋەلسىزدىكتەن ايىرىلمايتىن شىعارمىز. ويتكەنى جان-جاعىمىز دۇرىستالىپ قالدى. وسى جاعىنان العاندا قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق نامىسىن ايگىلەپ، قازىر «مەن ەلمىن، مەن ەشكىمنەن كەم ەمەسپىن» دەپ جۇرەتىن دارەجەگە جەتۋىمىز كەرەك. سوندىقتان ۇكىمەت باسشىلارىنا ءوتىنىش - ەلدىگىمىزدى كۇشەيتەيىك، اعايىندار!
...ءسوزدىڭ قىسقاسى، ابىلايدىڭ تويى استانادا ءوتۋى كەرەك ەدى. ءبىر جىل بويى «ابىلايدىڭ جىلى» دەپ اتاپ، سودان كەيىن بيىككە كوتەرىپ سويلەيتىن بولساق، حان بابامىزدىڭ رۋحى ءوزىنىڭ ۇلتتىعىن ۇمىتىپ بارا جاتقان ۇرپاعىمىزعا ءسىڭىستى بولار ەدى. ارينە، ولارعا «ابىلاي كىم؟ ول قانداي زاماننىڭ تۇلعاسى بولدى؟» دەگەندى ورىسشا دا، اعىلشىنشا دا، شۇرشىتشە دە ءتۇسىندىرىپ ايتا بەرۋىمىز كەرەك. الايدا، بىراق، قالاي بولعاندا دا، وسىنداي حالىقتىق ءمانى بار، ۇلتتىق ءمانى بار ۇلكەن تويلار استانادا ءوتۋى ءتيىس-ءتى.
مەن بۇل ارادا كوكشەتاۋدى مەنسىنبەي تۇرعان جوقپىن. كوكشەتاۋ ءوزىمنىڭ تۋعان جەرىم. بىراق قالاي بولعاندا دا وسىنداي تويلاردى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە جارقىراتىپ جاساۋ كەرەك ەدى. وسى استانانىڭ نەمەنەسى ەدى، الگى، تۋعان كۇنىن ۋلاپ-شۋلاپ وتكىزەسىڭدەر عوي. مارات، مەملەكەتتىك حاتشىسىڭ عوي (مەمەحاتشى مارات ءتاجين.-رەد), اناۋ قولىڭداعى قالاممەن تالايلاردى ۇلتتىق ماقساتقا قىزمەت ەتكىز. مىناۋ مينيسترلەرىڭنىڭ كوبى قازاقشانى دا دۇرىس بىلمەيدى.
قۇداي ساقتاسىن، ەندى تاۋەلسىزدىكتەن ايىرىلمايتىن شىعارمىز. ويتكەنى جان-جاعىمىز دۇرىستالىپ قالدى. وسى جاعىنان العاندا قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق نامىسىن ايگىلەپ، قازىر «مەن ەلمىن، مەن ەشكىمنەن كەم ەمەسپىن» دەپ جۇرەتىن دارەجەگە جەتۋىمىز كەرەك. سوندىقتان ۇكىمەت باسشىلارىنا ءوتىنىش - ەلدىگىمىزدى كۇشەيتەيىك، اعايىندار!
تاڭەرتەڭنەن كەشكە دەيىن «قازاق الەمدى اۋزىنا قاراتىپ جاتىر» دەگەننەن ەشتەڭە شىقپايدى. ودان دا ەلدىگىمىزدى كۇشەيتىپ، نامىسىمىزدى قايرايىق. اناۋ كاۆكازدىڭ گرۋزيندەرى يا بولماسا، ارمياندارى مەن ازەربايجاندارىنىڭ قاسىنا بارعان كەزدە بىزدەر سۇمىرەيىپ تۇرامىز. ولاي بولماسىن!
سوندىقتان باستارىڭدى كوتەرىپ، يىقتارىڭدى تىك ۇستاپ، ەل جۇرتتىڭ ورتاسىندا «ءبىز دە حالىقپىز، ءبىز دە ەلمىز»، - دەپ تىرشىلىك ەتەيىك!
بەيبىتگۇل يساەۆانىڭ فەيسپاراعىنان.
Abai.kz
