قاجىمۇقان عابدوللا. قوقىس باسقان "كۇلتوبە"
اكىم-قارارلار مەن جۋانقارىن ۋازىرلەر ەسىلدىڭ سول جاعالاۋىندا تاعى توعىستى...
ەسەپ بەرگەن بولدى، ەسكەرگەن سىڭاي تانىتتى، اقىرى، ەسىنەپ-ەسىنەپ ۇيلەرىنە قايتتتى...
سويتسەك، قازاق ەلىنىڭ ەركىندىك العانىنا 22 جىلدان اسسا دا، اكىمدەر مەن مينيسترلەر ءوز مىندەتتەرىن بولىسە الماي، «سەن سالار دا، مەن سالار – قويعا ءشوپتى كىم سالار» دەپ، تەكەتىرەسىپ، يتجىعىسپەن ءجۇر ەكەن...
جاۋاپتى تۇلعالارعا اكىمدەردىڭ قۇزىرىنا نە كىرىپ، نە كىرمەيتىنىن ءبىر ايدىڭ ىشىندە شەشۋ تاپسىرىلدى... قايدام، 22 جىلدا شەشىلمەگەن نارسە – 1 ايدا شەشىلە قويماس...
مەملەكەتتىڭ قارجىسى دا ءتيىمدى يگەرىلمەي كەلەدى. مۇنى قازىر 3-ءىنشى سىنىپتىڭ وقۋشىسى دا بىلەدى. تاعى دا بيۋدجەت جوباسى اكىمدەرمەن كەلىسىلمەگەندىكتەن، يگەرىلمەگەن شىعىستار كولەمى 150 ميلليارد تەڭگەگە جەتكەن.
ال، اكىمدەر مەن مينيسترلەردىڭ مايشەلپەگى، مەمتەندەرلەردىڭ قىمباتتاۋ كولەمى 2012 جىلى 40 ميلليارد تەڭگەگە، بيىل 60 ميلليارد تەڭگەگە جەتىپ-شىعىلعان.
اكىم-قارارلار مەن جۋانقارىن ۋازىرلەر ەسىلدىڭ سول جاعالاۋىندا تاعى توعىستى...
ەسەپ بەرگەن بولدى، ەسكەرگەن سىڭاي تانىتتى، اقىرى، ەسىنەپ-ەسىنەپ ۇيلەرىنە قايتتتى...
سويتسەك، قازاق ەلىنىڭ ەركىندىك العانىنا 22 جىلدان اسسا دا، اكىمدەر مەن مينيسترلەر ءوز مىندەتتەرىن بولىسە الماي، «سەن سالار دا، مەن سالار – قويعا ءشوپتى كىم سالار» دەپ، تەكەتىرەسىپ، يتجىعىسپەن ءجۇر ەكەن...
جاۋاپتى تۇلعالارعا اكىمدەردىڭ قۇزىرىنا نە كىرىپ، نە كىرمەيتىنىن ءبىر ايدىڭ ىشىندە شەشۋ تاپسىرىلدى... قايدام، 22 جىلدا شەشىلمەگەن نارسە – 1 ايدا شەشىلە قويماس...
مەملەكەتتىڭ قارجىسى دا ءتيىمدى يگەرىلمەي كەلەدى. مۇنى قازىر 3-ءىنشى سىنىپتىڭ وقۋشىسى دا بىلەدى. تاعى دا بيۋدجەت جوباسى اكىمدەرمەن كەلىسىلمەگەندىكتەن، يگەرىلمەگەن شىعىستار كولەمى 150 ميلليارد تەڭگەگە جەتكەن.
ال، اكىمدەر مەن مينيسترلەردىڭ مايشەلپەگى، مەمتەندەرلەردىڭ قىمباتتاۋ كولەمى 2012 جىلى 40 ميلليارد تەڭگەگە، بيىل 60 ميلليارد تەڭگەگە جەتىپ-شىعىلعان.
بۇل تاماشا تەندەر-ويىندار قازاقتىڭ اكىمدەرى مەن مينيسترلەرىن وليگارحتار قاتارىنا قوستى. ويتكەنى، ولار تەندەرلەر وتكىزۋدە بەيتاراپتىلىق ۇستانعان بولىپ، وزدەرىن قاتىسسىز ادامداي كورسەتىپ، شىن مانىسىندە، مايلى قايماقتى قالقىپ الىپ وتىر. ەندى «تەندەرلىك كوميسسيالاردى اكىمدەر مەن ورتالىق مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ باسشىلارىنىڭ وزدەرى باسقارىپ، ولاردىڭ اۋقىمدى كولەمدەگى مەملەكەت قاراجاتىن شىعىنداۋعا بايلانىستى جۇمىستارى ءۇشىن تولىقتاي جاۋاپكەرشىلىك الۋى كەرەك»-تىگى ايتىلدى. ارينە، بۇلاي بولا قويماس. قايماققا دانىككەن ادام سىلدىر سۋ سوراپتاۋعا وڭاي كەلىسپەس. ءسىرا، جان الىپ، جان بەرىسەر تارتىس الدا كۇتىپ تۇر...
...ايتىلا-ايتىلا توزىعى جەتىپ، ءتۇبى تەسىلگەن «كاسىپكەرلىكتى قولداۋ» جايىنداعى اڭگىمە – مەنىڭ قۇلاعىما «كاسىپكەرلىكتى قورلاۋ» بولىپ ەستىلەدى...
ال، الكوگول اينالىمىن باقىلاۋدى كۇشەيتۋگە باعىتتالعان زاڭ جوباسىنىڭ 2015 جىلعا ىسىرىلۋى دا بەلگىلى ءجايت. اراق-شاراپ شونجارلارى ۇرىلاردىڭ ۇرتىن اياۋسىز مايلاپ تاستاعان...
«يندۋستريالاندىرۋدىڭ ءبىرىنشى «بەسجىلدىعى» وڭ ناتيجە بەردى» دەپ قالىندى. سويتە تۇرا، ازىرگە دەيىن ءجونى ءتۇزۋ شۇلىق شىعارا الماي وتىرمىز. قاراعاندىدا «فەرمەر» ۇشاعىن قۇراستىراتىن زاۋىت اشىلىپ، 1 اەروپلان شىعارعان ەدى، ونىڭ ءوزى ۇشپاي، بۇزىلىپ تۇر...
«جاسىل ەكونوميكا» دەگەندى ويلاپ تاۋىپ، ەنەرگيا ۇنەمدەۋگە تالپىنىپ جاتىرمىز. بىراق، ناتيجەسىندە، وسى ەنەرگيا ۇنەمدەۋىمىز – ەنەرگيا ەسەپتەۋمەن ءتامامدالاتىن شىعار. ياعني، تاعى دا حالىقتىڭ قالتاسىنا ءتۇسىپ، تيىنىن قاعىپ الۋ ءتاسىلى سەكىلدى. ال، بىلدەي ساياسي پارتيانىڭ بارماقتاي ءبىرىنشى ورىنباسارى نەمىس جەرىنەن لاس سۋعا ون مارتە قايتالاپ شومىلۋ ءادىسىن ۇيرەنىپ قايتسا، الدىمەن، ءوز پارتيالاستارىنان باستاسىن، باياندى باستاماسىن...
قازاق – ەتكە ەتەنە. بىراق، ەت ەكسپورتىن 2016 جىلعا قاراي 60 مىڭ تونناعا دەيىن جەتكىزۋ مىندەتتەپ قويىپپىز. بيىلعى جىلدىڭ 7 ايىندا كەدەن وداعىنان سىرتقا شىعارىلاتىن ەت ەكسپورتى نولگە تەڭەسىپتى. ماسقارا بولعاندا، كەڭ دالا، بايتاق جەرىمىزدە مال باعا الماي، ەتتى سىرتتان، بەلارۋستان يمپورتتاپ جاتىرمىز. وسىنداي نولدىك دەڭگەيگە تۇسكەن ويران جاعداي شۇجىق، ءسۇت، قانت جانە ماي ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتىنا قاتىستى بولىپ وتىر. ولاي بولسا، قازاقتىڭ ءال-اۋقاتىن كەمىتىپ، كەرى كەتىرگەن كەدەن وداعىنىڭ بىزگە نە كەرەگى بار؟..
مەملەكەت ءبىلىم بەرۋدى قارجىلاندىرۋ 1,7 ەسەدەن استام مولشەرگە ۇلعايسا دا، بالاباقشالاردا جارتى ميلليونعا جۋىق بالا كەزەكتە تۇر، جاتاقحانالار جەتىسپەيدى، بىلىكتى مامان-وقىتۋشىلار تاپشى، جوعارى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى تۇرالاعان. ياكي، «ونەر-ءبىلىم جوق جۇرتتار»-عا اينالىپ كەلەمىز...
قازاقتىڭ دەنساۋلىعى دا دىمكاس: ءبىز جۇرەك-قان تامىرلارى اۋرۋلارىنان بولعان ءولىم جونىنەن الەمدە №1, ال، جول-كولىك وقيعالارىنان بولعان ءولىم جونىنەن №2 دەڭگەيگە جەتتىك. قازاق توپىراعىندا وتكەن جىلى جول بويىندا 2145 ادام، بيىلدىڭ وزىندە 2273 ادام قازا تاپتى. مۇنىڭ ءوزىن حالىق دەنساۋلىعى مەن ءومىرىن قورعاۋداعى «اپاتتىق كورسەتكىش» دەپ اتاۋعا بولادى.
اۋىز اشساڭ «اھ» ۇراسىڭ: «قولجەتىمدى باسپانا-2020» باعدارلاماسى – «قولجەتىمسىز باسپانا»-عا اينالدى، ەندى «جۇمىسسىز ادام الەۋمەتتىك كومەكتى كەيىن قايتارۋ شارتىمەن الۋعا ءتيىس» دەيتىن ءتاسىل الەمنىڭ بىردە-ءبىر ەلىندە جوق، ياعني، ەگەر ءسىز ۋاقىتشا جۇمىسسىز قالساڭىز، مەملەكەتتىك جاردەم الاسىز دا، جۇمىسقا تۇرعان سوڭ، قارىزىڭىزدى قايتاراسىز. باسقاشا ايتقاندا، اياق-قولىڭىز بالعاداي، دەنى-باسىڭىز ساۋ ءسىزدى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتە الماعان مەملەكەت ۋاقىتشا قارىز قارجى بەرەدى دە، ءسىز ءويتىپ-ءبۇيتىپ جۇمىس تاپساڭىز، اقشاسىن قايتارىپ بەرۋدى تالاپ ەتەدى. مۇنىڭ تۋرا اتى – مەملەكەتتىك رەكەت...
ەڭ قيىنى ءارى قاۋىپتىسى: ءبىز «ىشكى نارىقتىڭ كولەمى شەكتەۋلى بولعاندىقتان، ەكونوميكانىڭ بۇدان ارعى ءوسىمى ءۇشىن نارىق كەڭىستىگىن كەڭەيتۋ قاجەت» دەگەن سىلتاۋمەن تاعى دا ءوز باسىمىزدى ءوزىمىز قىل ارقانعا سالىپ وتىرمىز. ايتپەسە: «ىقپالداستىق – ءبىز ءۇشىن ءومىر تالابى. سول سەبەپتى ءبىز قازىر ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتى قۇرۋ جانە دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا كىرۋ تۋرالى ايتۋدامىز» دەيتىن ءبىزدىڭ بولاشاعىمىزدىڭ تامىرىنا بالتا شاباتىن بەركەسىز دە دايەكسىز سوزدەر ايتىلماس ەدى...
...قوقىس باسقان كۇلتوبە...
Abai.kz
