وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىققا قارسى زاڭ قاتاڭداتىلادى
8 قاڭتار كۇنى استانادا قر بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل د.ب. زاكيەۆانىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل ا.ە. لاستاەۆتىڭ، سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ، قر پرەزيدەنتى جانىنداعى ايەلدەر ىستەرى جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيا وكىلدەرىنىڭ، پروفەسسورلار ي.ش. بورچاشۆيلي، م.ش. قوعاموۆتىڭ، پارلامەنتاريزم ينستيتۋتى، ساراپشىلار، ادۆوكاتتار، كورنەكتى قوعام قايراتكەرلەرى جانە وڭىرلىك بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىلدەردىڭ قاتىسۋىمەن «زاڭنامالىق وزگەرىستەر جانە قوعامدا زورلىق-زومبىلىققا جول بەرمەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ» دوڭگەلەك ۇستەلى ءوتتى.
دوڭگەلەك ۇستەل اياسىندا بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل دينارا زاكيەۆا قاتىسۋشىلاردى مەملەكەت باسشىسىنىڭ جولداۋىن ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا اماNات پارتياسى فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتارىمەن، مەملەكەتتىك ورگاندارمەن بىرلەسىپ ازىرلەنگەن ايەلدەر قۇقىقتارى مەن بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى زاڭ جوباسىنىڭ نەگىزگى نورمالارىمەن تانىستىردى.
«پرەزيدەنت ق.ك. توقاەۆ «Egemen Qazaqstan» گازەتىنە جاقىندا بەرگەن سۇحباتىندا «زاڭ جانە ءتارتىپ» قاعيداتىن نىعايتۋ قاجەتتىگىنە باسا نازار اۋداردى. پرەزيدەنت وتباسىلىق-تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق ءۇشىن جازانى ودان ءارى قاتاڭداتۋ بويىنشا وڭ ۇستانىمىن اتاپ ءوتتى.
«بۇل وتباسىلىق-تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا جول بەرمەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن وتە ماڭىزدى. جازاسىزدىق كوبىنەسە اۋىر زارداپتارعا اكەلىپ جاتادى. وتكەن جىلى وتباسىلىق-تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق سالدارىنان 69 ايەل، 7 بالا كوز جۇمدى. زورلىق-زومبىلىق ءۇشىن قاتاڭ جازا قاراستىرىلعانىن ءبارى ءبىلۋى كەرەك. وسىعان بايلانىستى، زاڭ جوباسىندا ءبىز زورلىق-زومبىلىقتى كريميناليزاتسيالاۋدى، ياعني ۇرىپ-سوعۋ، دەنساۋلىققا جەڭىل زيان كەلتىرۋ ءۇشىن قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىكتى (بۇرىن ولار اكىمشىلىك كودەكستە بولعان) جانە بالالارعا قاتىستى زورلىق-زومبىلىقتىڭ بارلىق ءتۇرى ءۇشىن، اتاپ ايتقاندا ۇرىپ-سوعۋ، ازاپتاۋ، قاتىگەزدىك، دەنساۋلىققا جەڭىل، ورتاشا، اۋىر زيان كەلتىرۋ جانە ولاردىڭ جىنىستىق قول سۇعىلماۋشىلىعىنا قارسى قىلمىستار ءۇشىن جازانى قاتاڭداتۋدى قاراستىردىق. ارينە، زورلىق-زومبىلىقتىڭ الدىن الۋ كەشەندى شارالاردى تالاپ ەتەدى جانە بۇل ءۇشىن بارلىق قاجەتتى نورما كوزدەلگەن، ونىڭ ىشىندە وتباسىلارعا، بالالارعا كومەك كورسەتۋ ينفراقۇرىلىمىن قۇرۋ (وتباسىن قولداۋ ورتالىقتارىن، بالالاردى پسيحولوگيالىق قولداۋ ورتالىقتارىن اشۋ); اگرەسسورمەن پسيحولوگيالىق جۇمىس; اگرەسسوردى پاتەردەن شىعارۋ جانە ت.ب.»، – دەدى قر بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل د. زاكيەۆا.
ايتا كەتۋ كەرەك، زاڭ جوباسى قازىر ۇكىمەتتىڭ قورىتىندىسىندا جانە وسى ايدىڭ سوڭىندا جۇمىس توبىندا تالقىلانۋ ءۇشىن ماجىلىسكە ءتۇسۋى ءتيىس.
جيىنعا قاتىسۋشىلار، سونداي-اق، ايەلدەر مەن بالالاردى قورعاۋ جونىندەگى شارالاردى ىسكە اسىرۋعا جاۋاپتى قىزمەتتەردىڭ كادرلىق قامتاماسىز ەتىلۋىن نىعايتۋعا بايلانىستى ماسەلەلەردى شەشۋدى; قولايسىز تۇرمىس، لۋدومانياعا ىقپال ەتەتىن پروبلەمالاردى شەشۋدى; 111 مەملەكەتتىك سەنىم تەلەفونى تۋرالى اقپاراتتى تاراتۋ قاجەتتىلىگىن تالقىعا سالدى.
قاتىسۋشىلار زورلىق-زومبىلىققا جول بەرمەۋ يدەولوگياسىن قالىپتاستىرۋعا ءار ادامنىڭ قاتىسۋىنىڭ ماڭىزدىلىعىنا ەرەكشە نازار اۋداردى.
دوڭگەلەك ۇستەلدى دينارا زاكيەۆا:
«پرەزيدەنت اتاپ وتكەندەي، «قوعامدا اگرەسسيا مەن زورلىق-زومبىلىقتىڭ كەز-كەلگەن تۇرىنەن تولىق باس تارتۋ، وعان «نولدىك توزىمدىلىك» بولماسا، كەز-كەلگەن زاڭنامالىق وزگەرىس ءتيىمدى بولمايدى. زاڭسىزدىق پەن قاتىگەزدىككە ءبىراۋىزدان قارسى تۇرۋ كەرەك». بۇل احۋالدى ءبىز تەك تاقىرىپقا ارالاسۋ، كۇش-جىگەردى بىرىكتىرۋ ارقىلى عانا وزگەرتە الامىز،» – دەپ قورىتىندىلادى.
Abai.kz