«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە ەڭبەك كوشى-قونى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ جوباسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ قاراۋىنا ەنگىزىلىپ، ەش ءبىر تالاس-تارتىس، داۋ-دامايسىز-اق سەناتقا جول تارتقانى ەل-جۇرتتىڭ ەرەكشە تاڭدانىسىن، اشۋ-ىزاسى مەن نارازىلىعىن تۋدىرعاندىعى شىندىق. ەگەر اتالعان زاڭ جوباسى قابىلدانار بولسا، ەڭ الدىمەن ەلباسىمىزدىڭ 22 جىل بويى تاباندى جۇرگىزىپ كەلگەن كوشى- قون ساياساتىن تۇبىرىمەن تەرىسكە شىعاراتىن جانە قازاق كوشىن ءبىر جولاتا قۇردىمعا كەتىرەتىن ەدى. سول سەبەپتى دە، مۇنداي قادامعا ەشقاشان جول بەرۋگە بولمايدى. وزگەرتۋگە ۇسىنىلىپ وتىرعان زاڭنامالىق اكتىلەردىڭ ىشىندە «قر ازاماتتىق تۋرالى» زاڭىنىڭ 16 بابىنا مىناداي رەداكتسيا جاساۋ ۇسىنىلىپتى: «قر اۋماعىندا زاڭدى تۇردە كەمىندە 5 جىل تۇراقتى تۇرعان، نەمەسە قر ازامتتارىمەن كەمىندە 3 جىل نەكەدە تۇرعان ورالماندار.» ەگەر اتالعان وزگەرتۋلەر شىنىمەن قولدانىسقا ەنەتىن بولسا، ەلگە ورالعان قانداستارىمىز تابانى كۇرەكتەي بەس جىل بويىنا ءوز وتانىندا ەكىنشى سورتتى ادامىنىڭ كۇيىن كەشىپ، رۋحاني جانە ەكونوميكالىك شەكتەۋلەرگە ۇشىرايتىن بولادى. اتاپ ايتقاندا، ولاردىڭ مەنشىگىندە ەگىستىك جەر، ءورىس-قونىس جانە باۋ-باقشالى تۇرار ءجاي بولمايدى. مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ ەسىگى جابىق، شەتەل تولقۇجاتىمەن جۇرگەندەردى ەڭبەك ۇجىمدارى دا تۇراقتى جۇمىسقا الۋعا قۇلىقتى بولمايدى.

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە ەڭبەك كوشى-قونى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ جوباسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ قاراۋىنا ەنگىزىلىپ، ەش ءبىر تالاس-تارتىس، داۋ-دامايسىز-اق سەناتقا جول تارتقانى ەل-جۇرتتىڭ ەرەكشە تاڭدانىسىن، اشۋ-ىزاسى مەن نارازىلىعىن تۋدىرعاندىعى شىندىق. ەگەر اتالعان زاڭ جوباسى قابىلدانار بولسا، ەڭ الدىمەن ەلباسىمىزدىڭ 22 جىل بويى تاباندى جۇرگىزىپ كەلگەن كوشى- قون ساياساتىن تۇبىرىمەن تەرىسكە شىعاراتىن جانە قازاق كوشىن ءبىر جولاتا قۇردىمعا كەتىرەتىن ەدى. سول سەبەپتى دە، مۇنداي قادامعا ەشقاشان جول بەرۋگە بولمايدى. وزگەرتۋگە ۇسىنىلىپ وتىرعان زاڭنامالىق اكتىلەردىڭ ىشىندە «قر ازاماتتىق تۋرالى» زاڭىنىڭ 16 بابىنا مىناداي رەداكتسيا جاساۋ ۇسىنىلىپتى: «قر اۋماعىندا زاڭدى تۇردە كەمىندە 5 جىل تۇراقتى تۇرعان، نەمەسە قر ازامتتارىمەن كەمىندە 3 جىل نەكەدە تۇرعان ورالماندار.» ەگەر اتالعان وزگەرتۋلەر شىنىمەن قولدانىسقا ەنەتىن بولسا، ەلگە ورالعان قانداستارىمىز تابانى كۇرەكتەي بەس جىل بويىنا ءوز وتانىندا ەكىنشى سورتتى ادامىنىڭ كۇيىن كەشىپ، رۋحاني جانە ەكونوميكالىك شەكتەۋلەرگە ۇشىرايتىن بولادى. اتاپ ايتقاندا، ولاردىڭ مەنشىگىندە ەگىستىك جەر، ءورىس-قونىس جانە باۋ-باقشالى تۇرار ءجاي بولمايدى. مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ ەسىگى جابىق، شەتەل تولقۇجاتىمەن جۇرگەندەردى ەڭبەك ۇجىمدارى دا تۇراقتى جۇمىسقا الۋعا قۇلىقتى بولمايدى. ءتىپتى، ولاردىڭ كىناسىز بۇلدىرشىندەرى دە اتاجۋرتىندا وزدەرىن جات جۇرتتىق كەلىمسەكتەردەي سەزىنەدى. ال، «قر حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭىنىڭ 23 بابىنداعى رەداكتسياعا سايكەس: «قر ۇكىمەتى وراملاندارعا قولايلى دەپ بەلگىلەپ بەرگەن ايماقتارعا قونىستانعان ەتنيكالىق قازاقتار قر-دا تۇراقتى تۇرۋعا رۇقسات الاردا تولەم قابىلەتىن راستاۋدان بوساتىلادى»-دەلىنگەن. مۇنداي وزگەرتۋدەن شىعاتىن قورتىندى بۇدان بىلاي ەلگە ورالعان قانداستارىمىز قر ۇكىمەتى وراملاندارعا قولايلى دەپ بەلگىلەپ بەرگەن ايماقتارعا قونىستانباعان جاعدايدا، ولار تولەم قابىلەتىن راستاۋدان بوساتىلمايدى دەگەن ءسوز. مىسالى، ەلىمىزگە وتە قاجەتتى، شەتەلدەردە ءجۇرىپ-اق ەرەكشە تانىلمال بولعان ءبىر عالىم نەمەسە ونەر، ادەبيەت، سپورت مايتالمانى كوشىپ كەلدى دەلىك، زاڭ بويىنشا ولار دا استانا نەمەسە الماتىعا قونىستانا المايدى. سەبەبى، زاڭ الدىندا بارلىق ادام بىردەي. بۇدان مەملەكەتىمىزدىڭ ۇتارى قايسى؟! جانە بۇل ادام قۇقىقتارىنىڭ حالىقارالىق پاكتىلەرىنە دە قايشى كەلەتىنى ءوز الدىنا بولەك اڭگىمە. بۇدان تىس اتالعان زاڭنىڭ 49 بابىنداعى وزگەرىستەرگە سايكەس تۇراقتى تۇرۋعا رۇقسات العاننان كەيىن قر اۋماعىندا 1 جىل ىشىندە 6 ايدان كەم تۇرسا، كوشىپ كەلۋشىلەرگە قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراقتى تۇرۋعا ارنالعان رۇقساتتى بەرۋدەن باس تارتۋعا نە ونىڭ كۇشىن جويۋ ءۇشىن نەگiز بولادى ەكەن. بۇل جەردە مىناداي ءبىر سۇراق تۋىندايدى. تۇگەل وتباسى ەمەس، ونىڭ جەكەلەگەن مۇشەسى بەلگىلى سەبەپتەردەن قر اۋماعىندا 1 جىل ىشىندە 6 ايدان كەم تۇردى دەلىك. سوندا الگى وتباسى مۇشەسىن زاڭداعى اتالعان وزگەرىسكە سايكەس قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراقتى تۇرۋعا ارنالعان رۇقساتتى بەرۋدەن باس تارتساق، نە ونىڭ كۇشىن جويساق، حالىقارالىق ادام قۇقىقتارىنا بايلانىستى پاكتىلەردىڭ ۆەنا، حەلسينكي جانە جەنەۆا دەكلاراتسيالارىندا كورسەتiلگەن تاعدىر تالكەگiمەن ءبولiنiپ كەتكەن وتباسىلاردىڭ تاعدىرىن شەشۋ ەمەس، مۇنداي تراگەديالاردى ءوز قولىمىزبەن جاساعان بولمايمىز با؟!

وسىنداي كەسىرلى زاڭ جوباسىنىڭ اۆتورى كىم دەيسىزدەر عوي؟ قر ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتى جوسپارلاۋ ءمينيسترى ەربولات دوساەۆ. بۇل جىگىت وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن ءدال وسىنداي سالعىرتتىعى مەن بىلىكسىزدىگىنىڭ سالدارىنان ۆيچ ىندەتىن جۇقتىرعان 220 بالانىڭ 11-ءى كوز جۇمىپ، بۇكىل ەلدى شۋلاتقان بولاتىن. ەستەرىڭىزدە بولسا، سول كەزدە ەلباسى ن.نازارباەۆ «ماسقارا قىلدىڭ عوي!» دەپ، قىزمەتىنەن دە العان. اراعا ءبىراز جىل سالىپ، قر ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتى جوسپارلاۋ ءمينيسترى بولىپ قايتا تاعايىندالعان سول ەربولات دوساەۆ شەتەلدەن كوشىپ كەلەتىن قانداستارىمىزدىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىعىن الۋىن بەس جىلعا كەشىكتىرمەك بولىپ جانىن سالدى. سونداعى ءۋاجى – ««كەلۋگە مۇمكىندىكتى قالدىرىپ وتىرمىز. كەلەتىن اعايىن تۋىسقان كەلە بەرەدى. ورالمان اعايىنمەن پروبلەمالار جەتىپ جاتىر. جۇمىسپەن قامتۋ، بالالارىن وقىتۋ 4 جىلعا كەلىسىپ وتىرعانىمىز. سودان 4 جىلدا كورەمىز قالاي ولار پروبلەمالارىن شەشەدى» ەكەن.

وتىرىك پەن وسەكتى جۇندەي ساباعان مۇنداي مينيستر سىماقتان نە ءۇمىت، نە قايىر؟! سوندا ەربولات دوساەۆ قانشا ورالمان اعايىننىڭ جۇمىسسىزدار قاتارىندا تىركەۋدە تۇرعانىن، ولاردىڭ بالالارىنىڭ وقۋ قاراجاتى ءۇشىن قانشا قاراجات جۇمسالىپ جاتقانىن ءوزى بىلە مە ەكەن دەشى!

اتى شۋلى زاڭ جوباسىنا بايلانىستى وتكەن سەناتتىڭ ەكىنشى وقىلىمىندا نۇرلان ورازالين، قۋانىش ايتاحانوۆ، سۆەتلانا جالماعامبەتوۆا باستاعان دەپۋتاتتار بەتىن قايتارماعاندا ەربولات دوساەۆ پرەزيدەنت نۇرسۇلتان ءابىشۇلىن بۇكىل الەم الدىندا ەكىنشى مارتە جەرگە قاراتاتىن ەدى.

مىناۋ،21-عاسىر جاھاندانۋ زامانىندا ، جات جۇرتتا،جۇتلىپ كەتۋدىڭ از-اق الدىندا تۇرعان 5ميليوننان استام قانداسىمىزدى
ەلگە ورالتپاۋدىڭ قامىن جاساپ،ۇلتكا قارسى زاڭ-جوباسىن ۇسنىپ وتىرعان دوساەۆ مىرزانىڭ قازاق ەلىندە بيلىك تىزگىنىن ۇستاۋعا قانداي مورالدىق قاقىسى بار؟!
شاتاسپاڭىز، دوساەۆ مىرزا! ەلگە ورالعان ميليوننان اساتىن قانداسىمىزدى سەن اسىراپ وتىرعان جوقسىڭ، ەلگە ورالعان اعايىن جۇمىسسىز ەمەس، قايتا ءبىراز حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋشى بولىپ وتىر!
سوندىقتان ءبىز قوعامدىق ۇيىمدار ەربولات دوساەۆتىڭ قر ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتى جوسپارلاۋ ءمينيسترى قىمەتىنەن ءوز ەركىمەن كەتۋىن قاتاڭ تالاپ ەتەمىز!

1.قر «جەبەۋ» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ اتقارۋشى ديروكتورى: راحىم ايىپ.
2.قر «قازاقتانۋ» ەتنوگرافيالىق قوعامدىق قورى
ديرەكتورى: يبراھيم قوشقاري
3.قر «وتانداس-ەل» قوعامدىق بىرلەستىگى.باس حاتشىسى: قايرات بايتوللا.
4.قر «كەنەسارىحان» قوعامدىق قورىنىڭ توراعاسى: مۇحتارحان اباعان.
5.قر «قاراجورعا» ۇلتتىق ونەردى قولداۋ قورى.
ديروكتورى: جامالي ديحان
6.قر الماتى وبلسى قاراساي اۋدانى «باركول باۋ-باقشا» سەرىكتەستىگى تۇتىۋ كووپەراتيبى توراعاسى: ماقسۇتحان دالەي.
7.قر «جەزبۇيدا»جاستار قوعامدىق بىرلەستىگى توراعاسى: تالاپبەك تىنىسبەك.
8.قر «ۇلت بىرلىگى»قوعامدىق كورى توراعاسى: باۋىرجان شاھاربەك
Abai.kz