ءبىز كوبىنە ۇيقىنىڭ ماڭىزدىلىعىن تومەن باعالايمىز، ونى كۇندەردىڭ اراسىنداعى قاجەت ءۇزىلىس رەتىندە قابىلدايمىز. الايدا ساپالى ۇيقى — بۇل جاي عانا دەمالىس ەمەس. ول تىكەلەي ءبىزدىڭ ونىمدىلىگىمىزگە، كوڭىل-كۇيىمىزگە جانە جالپى دەنساۋلىعىمىزعا اسەر ەتەدى. قازىرگى زاماندا، ءومىر ىرعاعى جىلدامداپ، اقپارات كولەمى ارتقان سايىن، جاقسى ۇيقى تابىسقا جەتۋدىڭ نەگىزگى فاكتورلارىنىڭ بىرىنە اينالدى. قىزىعى سول، ءتىپتى pin up پلاتفورماسىنداعى قۇمار ويىندار سياقتى سالالاردا دا، دەمالىس پەن ۇيقىعا جەتكىلىكتى كوڭىل بولەتىن ويىنشىلار تۇراقتى ناتيجە كورسەتەدى. سەبەبى تولىققاندى دەمالعان مي تالداۋدى، شەشىم قابىلداۋدى جانە سترەستىڭ الدىن الۋدى جاقسى اتقارادى — بۇل قاسيەتتەر ويىنداردا دا، كۇندەلىكتى ومىردە دە قاجەت.

نەلىكتەن ساپالى ۇيقى ماڭىزدى؟

ۇيقى — بۇل تەك قاراپايىم دەمالىس ەمەس، كۇردەلى ءارى ماڭىزدى بيولوگيالىق پروتسەسس. وسى پروتسەسس بارىسىندا ءبىزدىڭ ورگانيزم تولىق قالپىنا كەلەدى، يممۋندىق جۇيە كۇشەيىپ، اعزا سىرتتان كەلەتىن زياندى اسەرلەرگە توتەپ بەرە الاتىن كۇيگە وتەدى. سونىمەن قاتار، ۇيقى كەزىندە مي كۇن بويى جيناقتالعان اقپاراتتى بەلسەندى تۇردە وڭدەپ، رەتتەپ، كونسوليدتسيالايدى — ياعني ەستەلىكتەردى تۇراقتى جادىعا اينالدىرادى. بۇل پروتسەسس جاڭا نەيروندىق بايلانىستاردىڭ قۇرىلۋىمەن جانە ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنىڭ نىعايۋىمەن تىعىز بايلانىستى. سوندىقتان ۇيقى كەزىندە مي جاي عانا دەمالىپ قانا قويمايدى، ول بەلسەندى تۇردە جۇمىس ىستەيدى، بۇل ءبىزدىڭ وقۋعا، ۇيرەنۋگە جانە كۇندەلىكتى ومىردەگى اقپاراتتاردى تەز ءارى ءتيىمدى قابىلداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

تولىققاندى ۇيقىنىڭ بولماۋى نەمەسە ونىڭ ساپاسىنىڭ تومەندىگى كوگنيتيۆتىك فۋنكتسيالاردىڭ ايتارلىقتاي ناشارلاۋىنا اكەلەدى: ادامنىڭ نازارىن شوعىرلاندىرۋ قابىلەتى تومەندەيدى، ويلاۋ مەن ەستە ساقتاۋدىڭ جىلدامدىعى باسەڭدەيدى، رەاكتسيا ۋاقىتى ۇزارتادى. سونىمەن قاتار، ۇيقىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى ەموتسيالىق تۇراقسىزدىقتى تۋعىزادى، ادام تەز شارشاپ، كۇيزەلۋگە بەيىم بولادى.

ۇيقىنىڭ ساپاسى بىرنەشە ماڭىزدى فاكتورلارعا بايلانىستى. بىرىنشىدەن، بۇل ۇيقىنىڭ ۇزاقتىعى — كەم دەگەندە 7-9 ساعاتتىق تولىق تسيكل قاجەت. ەكىنشىدەن، ۇيقى تسيكلدەرى، اسىرەسە تەرەڭ ۇيقى مەن REM-فازا، ميدىڭ قالپىنا كەلۋىندە شەشۋشى ءرول اتقارادى. ۇشىنشىدەن7شش، ۇيىقتايتىن ورتانىڭ جاعدايى ماڭىزدى: بولمەنىڭ تىنىشتىعى، قاراڭعىلىعى، تەمپەراتۋراسى ۇيقىنىڭ ساپاسىنا اسەر ەتەدى.

ۇيقى بۇزىلىستارى، سوزىلمالى شارشاۋ جانە ۇيقىسىزدىق — بۇل تەك جاي عانا شارشاۋ ەمەس، بۇل ورگانيزمنىڭ ونىمدىلىگى مەن جالپى دەنساۋلىعىنا كەرى اسەر ەتەتىن اسا ماڭىزدى پروبلەمالار. ۇيقىنىڭ بۇزىلۋى ۇزاق ۋاقىت بويى سوزىلسا، ول سوزىلمالى سترەسس تۋدىرىپ، كوڭىل-كۇيدىڭ ناشارلاۋىنا، پسيحولوگيالىق كۇيزەلىستەرگە جانە ءارتۇرلى سوماتيكالىق اۋرۋلاردىڭ پايدا بولۋىنا اكەلۋى مۇمكىن. سوندىقتان ساپالى ۇيقىنى قامتاماسىز ەتۋ — بۇل ءبىزدىڭ فيزيكالىق جانە پسيحيكالىق دەنساۋلىعىمىزدى ساقتاۋ ءۇشىن وتە ماڭىزدى مىندەتتەردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.

ۇيقى مەن ونىمدىلىك: قالاي بايلانىستى؟

ادام جەتكىلىكتى جانە جاقسى ۇيىقتاعاندا، ول سەرگەك، ەنەرگيالى بولىپ، كۇردەلى تاپسىرمالاردى شەشۋگە دايىن بولادى. كەرىسىنشە، ۇيقى جەتىسپەۋشىلىگى نازار اۋدارۋعا، لوگيكالىق ويلاۋعا جانە شىعارماشىلىققا كەرى اسەر ەتەدى. زەرتتەۋلەر تۇراقتى تۇردە ۇيقى جەتىسپەيتىن ادامدار قاتەلىككە بەيىم، اقپاراتتى باياۋ وڭدەپ، شەشىم قابىلداۋدا سالماقتى بولمايتىنىن كورسەتەدى.

ونىمدىلىك تەك جۇمىس تاپسىرمالارىن ورىنداۋمەن شەكتەلمەيدى. بۇل — بۇكىل كۇن بويى جوعارى جۇمىس قابىلەتىن ساقتاۋ، ورگانيزم رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋ جانە جۇمىس پەن دەمالىس اراسىنداعى تەپە-تەڭدىكتى قولداۋ قابىلەتى. ۇيقى بىزگە ءدال وسىدا كومەكتەسەدى — كۇشىمىزدى قالپىنا كەلتىرىپ، ميدى جاڭا جەتىستىكتەرگە دايىندايدى.

ۇيقىنىڭ ساپاسىن قالاي جاقسارتۋعا بولادى؟

كۇننىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن ۇيقى شىنىمەن دە كومەكتەسۋى ءۇشىن دۇرىس جاعداي جاساۋ جانە رەجيمدى ساقتاۋ ماڭىزدى. بىرنەشە اسپەكتىلەرگە كوڭىل اۋدارعان ءجون:

• دەمالىس كۇندەرى دە ءبىر ۋاقىتتا ۇيىقتاپ، ءبىر ۋاقىتتا تۇرىڭىز. مۇنداي رەجيم ىشكى بيولوگيالىق ساعاتتى تۇراقتاندىرۋعا كومەكتەسەدى.
• ۇيىقتايتىن بولمە قاراڭعى، تىنىش جانە سالقىن بولۋى كەرەك. ۇيىقتاردان ءبىر ساعات بۇرىن گادجەتتەردى ازايتىڭىز، بۇل ۇيقى گورمونى — مەلاتونيننىڭ بولىنۋىنە كەدەرگى جاساماۋ ءۇشىن قاجەت.
• ستيمۋلياتورلاردان اۋلاق بولىڭىز. كوفەين مەن نيكوتين ۇيقى ساپاسىنا، اسىرەسە كۇننىڭ ەكىنشى جارتىسىندا قولدانعاندا، اسەر ەتەدى.
• رەلاكساتسيا ريتۋالدارىنا كوڭىل ءبولىڭىز. مەديتاتسيا، كىتاپ وقۋ نەمەسە جىلى ۆاننا ميىڭىزدى تىنىشتاندىرىپ، دەنەڭىزدى دەمالۋعا دايىندايدى.

ۇيقىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى ەموتسيونالدىق جاعدايعا قالاي اسەر ەتەدى؟

ۇيقىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى تەك ونىمدىلىكتى تومەندەتىپ قانا قويماي، ەموتسيالىق جاعدايعا دا اۋىر اسەر ەتەدى. ۇيقىسىزدىقپەن نەمەسە ءۇزىلىستى ۇيقىمەن كۇرەسەتىن ادامدار ءجيى اشۋلانشاقتىق، مازاسىزدىق جانە دەپرەسسيانى سەزىنەدى. جاقسى ۇيقى سترەسس گورموندارىنىڭ دەڭگەيىن رەتتەۋگە، كوڭىل-كۇيدى جاقسارتۋعا جانە ەموتسيالىق جۇكتەمەگە توزىمدىلىكتى ارتتىرۋعا كومەكتەسەدى.

سونىمەن قاتار، ۇيقى جۇرەك-قان تامىرلارى جۇيەسىنىڭ، زات الماسۋ مەن يممۋنيتەتتىڭ ساقتالۋىندا ماڭىزدى ءرول اتقارادى. ول سەمىزدىك، ديابەت، گيپەرتونيا جانە باسقا سوزىلمالى اۋرۋلاردىڭ دامۋ قاۋپىن تومەندەتەدى.

ۇيقىنىڭ ساپاسى جانە مي جۇمىسى

تەرەڭ ۇيقى كەزىندە نەرۆ ءتىنىنىڭ قالپىنا كەلۋ پروتسەستەرى بەلسەندىرىلەدى، ال REM فازاسىندا — ەموتسيالىق تاجىريبەنى وڭدەۋ جانە ەستە ساقتاۋدى بەكىتۋ جۇرەدى. بۇل ساپالى ۇيىقتاعان ادامدار اقپاراتتى جاقسى ەستە ساقتاپ، تەزىرەك ۇيرەنىپ، العان ءبىلىمىن ءتيىمدى قولداناتىنىن تۇسىندىرەدى.

مىسالى، Pin-Up كازينو سياقتى ينتەللەكتۋالدى ويىندار مەن كۇردەلى ستراتەگيالاردا تابىستىڭ تىكەلەي بايلانىستى جىلدام ويلاۋ، تالداۋ قابىلەتى جانە جىلدام شەشىم قابىلداۋ. دەمالعان مي بۇل مىندەتتەردى الدەقايدا ءتيىمدى ورىندايدى.

ساپالى ۇيقى — كۇندەلىكتى تيىمدىلىكتى ارتتىرۋ جانە دەنساۋلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن قۋاتتى قۇرال. ول تەك كۇشتى قالپىنا كەلتىرىپ قانا قويماي، ميدىڭ جۇمىسىنا بەلسەندى قاتىسىپ، ەموتسيالىق تەپە-تەڭدىكتى قالىپتاستىرادى جانە كۇندەلىكتى سترەسسكە توتەپ بەرۋگە كومەكتەسەدى. ۋاقىت — ەڭ باستى رەسۋرس بولعان الەمدە جاقسى ۇيىقتاۋدى ءبىلۋ ستراتەگيالىق ارتىقشىلىققا اينالادى. ەگەر ءونىمدى، ەنەرگيالى بولىپ، جاقسى كوڭىل-كۇيدى ساقتاعىڭىز كەلسە، ۇيقىڭىزعا قامقورلىق جاساۋدان باستاڭىز. ساپالى دەمالىس — بۇل ءسان-سالتانات ەمەس، ومىردەگى تابىس پەن ۇيلەسىمدىلىككە جەتۋدىڭ قاجەتتى شارتى ەكەنىن ۇمىتپاڭىز.

Abai.kz