ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدە عانا ەمەس، ورتالىق ازيا كەڭىستىگىندەگى جەتەكشى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىرى رەتىندە بۇۇ-نىڭ تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىن (تدم) جۇيەلى تۇردە ىسكە اسىرىپ كەلە جاتقان ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ الدىڭعى قاتارىندا تۇر.

ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ستراتەگيالىق دامۋ باعىتى جاھاندىق سىن-قاتەرلەرگە جاۋاپ بەرۋگە، قوعام مەن مەملەكەت ءۇشىن ماڭىزدى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جانە ەكولوگيالىق ماسەلەلەردى شەشۋگە باعىتتالعان. قازۇۋ-دىڭ ينستيتۋتسيونالدىق ساياساتى ءبىلىم بەرۋ، عىلىم، قوعامدىق جاۋاپكەرشىلىك پەن ەكولوگيالىق تۇراقتىلىق قاعيداتتارىن ءبىرتۇتاس جۇيە رەتىندە قاراستىرادى.

وقۋ وردامىزدا تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىن جۇزەگە اسىرۋ ەڭ الدىمەن ءبىلىم بەرۋ ۇدەرىسىنەن باستاۋ الادى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ وقۋ باعدارلامالارىنا ساپالى ءبىلىم، كەدەيلىكتى ازايتۋ، اشتىقتى جويۋ، لايىقتى ەڭبەك، الەۋمەتتىك تەڭدىك، ادام قۇقىقتارى، ەكولوگيا جانە كليماتتىڭ وزگەرۋى سەكىلدى باعىتتار كەڭىنەن ەنگىزىلگەن. ستۋدەنتتەر بۇل ماسەلەلەردى تەك تەوريالىق دەڭگەيدە عانا ەمەس، ناقتى ومىرلىك جاعدايلارمەن، تاجىريبەلىك تاپسىرمالارمەن جانە كەيستىك تالداۋلار ارقىلى مەڭگەرەدى. مۇنداي ءتاسىل بولاشاق مامانداردىڭ كاسىبي قۇزىرەتتىلىگىن ارتتىرىپ قانا قويماي، ولاردىڭ جاھاندىق ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرادى. ۋنيۆەرسيتەت تۇلەگى قوعام الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىن سەزىنەتىن، تۇراقتى دامۋعا ۇلەس قوسا الاتىن ازامات رەتىندە قالىپتاسادى.

عىلىمي-زەرتتەۋ قىزمەتى تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىن ىسكە اسىرۋداعى ماڭىزدى قۇرالداردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ۋنيۆەرسيتەت عالىمدارى كليماتتىڭ وزگەرۋى، ەكولوگيالىق قاۋىپسىزدىك، سۋ جانە ازىق-تۇلىك رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋ، الەۋمەتتىك تەڭسىزدىك، ۋربانيزاتسيا جانە تسيفرلىق ترانسفورماتسيا سالالارىندا كەشەندى زەرتتەۋلەر جۇرگىزىپ كەلەدى. بۇل عىلىمي ەڭبەكتەردىڭ ناتيجەلەرى اكادەميالىق ورتادا عانا ەمەس، مەملەكەتتىك باعدارلامالار مەن قوعامدىق باستامالاردى ازىرلەۋدە دە قولدانىس تابۋدا. وسى ارقىلى قازۇۋ عىلىمدى قوعامنىڭ ناقتى قاجەتتىلىكتەرىمەن ۇشتاستىرىپ، تۇراقتى دامۋعا پراكتيكالىق ۇلەس قوسۋدا.

ستۋدەنتتىك ورتادا تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىن ناسيحاتتاۋ مەن ىسكە اسىرۋعا ەرەكشە كوڭىل بولىنەدى. قارا شاڭىراق ستۋدەنتتەرى ەرىكتىلىك قوزعالىستارىنا، الەۋمەتتىك جوبالارعا، ەكولوگيالىق اكتسيالارعا، قۇقىقتىق جانە اعارتۋشىلىق ءىس-شارالارعا بەلسەندى قاتىسادى. كەدەيلىك پەن اشتىقتى ازايتۋ، ساپالى بىلىمگە قولجەتىمدىلىكتى كەڭەيتۋ، ينكليۋزيۆتى قوعام قالىپتاستىرۋ باعىتىنداعى باستامالار ستۋدەنتتەردىڭ ازاماتتىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرىپ، ولاردى الەۋمەتتىك وزگەرىستەردىڭ تىكەلەي قاتىسۋشىسىنا اينالدىرادى. بۇل تاجىريبە جاستاردىڭ بەيجايلىقتان ارىلىپ، قوعام الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىن تەرەڭ سەزىنۋىنە ىقپال ەتەدى.

ەكولوگيالىق تۇراقتىلىق ۋنيۆەرسيتەتتىڭ دامۋ ساياساتىنىڭ اجىراماس بولىگى سانالادى. ۋنيۆەرسيتەت اۋماعىندا جاسىل كامپۋس قاعيداتتارىن ەنگىزۋ، رەسۋرستاردى ءتيىمدى پايدالانۋ، قالدىقتاردى ازايتۋ جانە ەكولوگيالىق مادەنيەتتى قالىپتاستىرۋ باعىتىندا جۇيەلى جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. ەكولوگيالىق اكتسيالار مەن اقپاراتتىق كامپانيالار ستۋدەنتتەر مەن وقىتۋشىلاردىڭ قورشاعان ورتاعا دەگەن جاۋاپتى كوزقاراسىن نىعايتادى. بۇل باستامالار تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنىڭ ەكولوگياعا قاتىستى باعىتتارىن ىسكە اسىرۋدىڭ ناقتى كورىنىسى بولىپ تابىلادى.

قازۇۋ حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق ارقىلى دا تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىن ىلگەرىلەتۋدە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. ۋنيۆەرسيتەت شەتەلدىك جوعارى وقۋ ورىندارىمەن، حالىقارالىق ۇيىمدارمەن جانە عىلىمي ورتالىقتارمەن بىرلەسكەن جوبالاردى جۇزەگە اسىرادى. حالىقارالىق كونفەرەنتسيالار، فورۋمدار مەن اكادەميالىق الماسۋ باعدارلامالارى ارقىلى ستۋدەنتتەر مەن وقىتۋشىلار جاھاندىق تاجىريبەنى مەڭگەرىپ، ۇزدىك حالىقارالىق پراكتيكالاردى ەلىمىزدىڭ جاعدايىنا بەيىمدەۋگە مۇمكىندىك الادى.

قورىتىندىلاي كەلە، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە تۇراقتى دامۋ ماقساتتارىنىڭ ىسكە اسۋى كەشەندى، جۇيەلى جانە ۇزاقمەرزىمدى سيپاتقا يە. ءبىلىم بەرۋ، عىلىم، ستۋدەنتتىك بەلسەندىلىك، ەكولوگيالىق جاۋاپكەرشىلىك پەن حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ ءوزارا ساباقتاستىعى قازۇۋ-دى تۇراقتى دامۋدى ىلگەرىلەتەتىن جەتەكشى ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ بىرىنە اينالدىرىپ وتىر. ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىندا قالىپتاسقان بۇل قۇندىلىقتار تۇلەكتەردىڭ كاسىبي جانە ازاماتتىق ومىرىندە جالعاسىن تابادى دەپ سەنىم ارتامىز.

سۋلەيمەنوۆا س.ج

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-دىڭ زاڭ فاكۋلتەتى ازاماتتىق قۇقىق، ازاماتتىق ءىس جۇرگىزۋ جانە ەڭبەك قۇقىعى كافەدراسىنىڭ وقىتۋشىسى، زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور

Abai.kz