ۆلاديمير كوزلوۆ، تiركەلمەگەن "العا" پارتياسىنىڭ جەتەكشiسi:

ورىستIلدI جۇرتشىلىقتىڭ قۇقىعىن شەكتەۋ تۋرالى

بIر اۋىز ءسوز جوق

- قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اتاۋىن "قازاق رەسپۋبليكاسىنا" وزگەرتۋ، قازاق ۇلتىن مەملەكەتقۇرۋشى ۇلت رەتiندە مويىنداۋ، مەملەكەتتiك تiل پروبلەماسىن كوتەرۋ سياقتى ماسەلەلەردi ورىستiلدi جۇرتشىلىق ەكiۇشتى باعالاپ، قابىلدايدى. بiراق، مەن بۇلاردىڭ ءبارiن دە قولدايمىن. بۇل ەلدەگi قالىپتاسقان جاعداي، ۇلت پاتريوتتارى مۇنى تەك قاعازعا ءتۇسiرiپ، وسىنى بەكiتكiسi كەلەدi. ەندi بiز نە iستەۋiمiز كەرەك؟ ەڭ باستىسى، قازاق تiلiندە ايتىل­عان، مەملەكەتتiك تiلدە جازىلعان نارسەلەردi ورىستiلدi قاۋىمعا دۇرىستاپ ءتۇسiندiرۋiمiز قاجەت. ماسەلەن، ۇلت جاناشىرلارىنىڭ جيىندارىنا مەن دە قاتىستىم. بۇل جەردە قازاقستاندى مەكەندەيتiن ورىستiلدi جۇرتشىلىققا قاتەر توندiرەتiندەي بiردە-بiر ماسەلە كوتەرiلگەن جوق. مۇندايدى تۋ ەتiپ كوتەرۋ ۇلت تۇلعالارىنىڭ ويىنا دا كiرمەيدi. بۇعان انىق كوزiم جەتتi. مiنە، وسىنى باسقا ازاماتتارعا دا ءتۇسiندiرiپ، انىق ايتۋ كەرەك. بۇل ءۇشiن ۇلت جاناشىرلارى وبلىس-وبلىستارعا شىعىپ، ايماقتاردى ارالاپ، تۇجىرىمدامانى حالىققا ءتۇسiندiرۋi كەرەك. قازاقتان باسقا دا ۇلت وكiلدەرiن تارتسىن بۇل iسكە.

ۆلاديمير كوزلوۆ، تiركەلمەگەن "العا" پارتياسىنىڭ جەتەكشiسi:

ورىستIلدI جۇرتشىلىقتىڭ قۇقىعىن شەكتەۋ تۋرالى

بIر اۋىز ءسوز جوق

- قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اتاۋىن "قازاق رەسپۋبليكاسىنا" وزگەرتۋ، قازاق ۇلتىن مەملەكەتقۇرۋشى ۇلت رەتiندە مويىنداۋ، مەملەكەتتiك تiل پروبلەماسىن كوتەرۋ سياقتى ماسەلەلەردi ورىستiلدi جۇرتشىلىق ەكiۇشتى باعالاپ، قابىلدايدى. بiراق، مەن بۇلاردىڭ ءبارiن دە قولدايمىن. بۇل ەلدەگi قالىپتاسقان جاعداي، ۇلت پاتريوتتارى مۇنى تەك قاعازعا ءتۇسiرiپ، وسىنى بەكiتكiسi كەلەدi. ەندi بiز نە iستەۋiمiز كەرەك؟ ەڭ باستىسى، قازاق تiلiندە ايتىل­عان، مەملەكەتتiك تiلدە جازىلعان نارسەلەردi ورىستiلدi قاۋىمعا دۇرىستاپ ءتۇسiندiرۋiمiز قاجەت. ماسەلەن، ۇلت جاناشىرلارىنىڭ جيىندارىنا مەن دە قاتىستىم. بۇل جەردە قازاقستاندى مەكەندەيتiن ورىستiلدi جۇرتشىلىققا قاتەر توندiرەتiندەي بiردە-بiر ماسەلە كوتەرiلگەن جوق. مۇندايدى تۋ ەتiپ كوتەرۋ ۇلت تۇلعالارىنىڭ ويىنا دا كiرمەيدi. بۇعان انىق كوزiم جەتتi. مiنە، وسىنى باسقا ازاماتتارعا دا ءتۇسiندiرiپ، انىق ايتۋ كەرەك. بۇل ءۇشiن ۇلت جاناشىرلارى وبلىس-وبلىستارعا شىعىپ، ايماقتاردى ارالاپ، تۇجىرىمدامانى حالىققا ءتۇسiندiرۋi كەرەك. قازاقتان باسقا دا ۇلت وكiلدەرiن تارتسىن بۇل iسكە.

تۇجىرىمدامادا كوتەرiلگەن قازاق رەسپۋبليكاسى اتاۋىن قايتارۋ تۋرالى يدەيانى مەن قولدايمىن. بۇل ماسەلە باياعىدان ايتىلىپ كەلە جاتىر. كەڭەس وداعى تۇسىندا قازiرگi مەملەكەت "قازاق كسر" دەپ اتالدى. بۇل ابدەن دۇرىس. "قازاقستان", "قازاقستاندىق" دەگەنiمiز ساياسي ويىن ءۇشiن عانا كەرەك. "قازاقستاندىق ۇلت" يدەياسى مەملەكەتقۇرۋشى ۇلت پەن وزگە دە ەتنوستار اراسىنا سىنا قاققانى بولماسا، باسقا ەش پايداسى جوق.

ۆلاديمير اكيموۆ، عالىم، اۋدارماشى:

تۇجىرىمدامادا «ۇلتتىق يدەيا» انىق ءارI ءدال كورسەتIلگەن

- ۇلت دەگەنiمiز بiر عانا مادەنيەت، بiر عانا تiل، بiر عانا دiلدi ۇستاناتىن قاۋىمداستىق. قازاقستانداعى مەملەكەتقۇرۋشى ۇلت - قازاق ۇلتى. وسىنى جوعارى بيلiك وكiلدەرi تۇسiنگiسi كەلمەيتiن دە سياقتى. اقش-تىڭ نەگiزiندە "قازاقستاندىق ۇلت" يدەياسىن قوعامعا ۇسىنا وتىرىپ، ولار مەملەكەتقۇرۋشى ۇلت پەن باسقا دا ەتنيكالىق توپتاردىڭ اراسىنا سىنا قاقتى. بۇل دۇرىس ەمەس. اقش-تا مەملەكەتقۇرۋشى ۇلت اتىمەن جوق. ال قازاقستاندا بار. ياعني، امەريكاندىق ۇلگiنi بiز ۇستانا المايمىز. بiر كەزدەرi كرەمل "سوۆەت حالقى" يدەياسىن ۇسىندى. جاساندى ۇلت جاساۋ بيلiكتiڭ قولىنان كەلمەدi. ناتيجەسiندە، ميلليونداعان ادامدار مارگينالدارعا اينالىپ، ۇلتتىق بiتiم-بولمىسىنان ايىرىلدى. وسىنداي قاتەرلi ساياساتتان بiزدiڭ اۋلاق بولعانىمىز ءجون.

قوعامدىق كۇشتەر ۇسىنعان "ۇلتتىق ساياسات تۇجىرىمداماسىندا" ۇلتتىق يدەيا ۇعىمى انىق ءارi ءدال كورسەتiلگەن. قازاق ۇلتىن مەملەكەتقۇرۋشى ۇلت رەتiندە مويىنداۋىمىز كەرەك، ال ول ۇلت قوعامنىڭ جەتەكشi كۇشiنە اينالۋى تيiس. سوندا عانا ۇلت ساياساتىن تيiمدi شەشۋگە بولادى.

اسىلى وسمان، قوعام قايراتكەرi:

قازاقستاندا بIر عانا ۇلت بار،ول - قازاق ۇلتى

- مەنiڭشە، تۇجىرىمدامادا ەكi باستى ماسەلە نەگiزگi وزەك ەتiپ الىنعان. ونىڭ بiرi - قازاقتى مەملەكەتقۇرۋشى ۇلت رەتiندە مو­يىنداۋ بولسا، ەكiنشiسi - "قازاقستان" اتاۋىن "قازاق رەسپۋبليكاسىنا" وزگەرتۋ. ەكەۋi دە دۇرىس ءارi ورىندى ماسەلەلەر. نەگە دەيسiز عوي؟ سەبەبi, قازاقستاندا بiر عانا ۇلت بار، ول - قازاق ۇلتى! باسقاسىنىڭ ءبارi دە - ەتنيكالىق توپتار. مۇنىمەن ەشكiم دە تالاسا المايدى. سوندىقتان دا، ەلiمiزدiڭ اتاۋىن قازاق رەسپۋبليكاسى دەپ اتاساق دۇرىس بولار ەدi. "ەل بiرلiگi" دوكتريناسى وسى ماسەلەنi ەسكەرگەن جوق. وندا قازاقتى دا، ورىستى دا، تاتاردى دا، چۋۆاشتى دا قاتار قويىپ، ءبارiن دە ۇلت رەتiندە تانىعان.

بۇل قۇجاتتاعى بiر ماسەلەمەن كەلiسپەيمiن. وندا شەتەلدەگi قازاقتاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ كەرەك دەگەن ماسەلە كوتەرiلگەن. مۇنى قالاي جۇزەگە اسىرماق؟ بiر مەملەكەتتiڭ iشكi iسiنە ەكiنشi ەلدiڭ ارالاسۋعا قۇقى جوق. شەتتەگi قازاق باۋىرلارىمىزدى ەلگە كوشiرۋ ماسەلەسiن، ولارعا ازاماتتىق بەرۋ تۋرالى ۇسىنىس كوتەرۋگە بولادى، ارينە. بiراق شەتەلدەگi قازاقتىڭ قۇقىعىن قورعاۋ قيىنعا سوعاتىن ءتارiزدi. مۇنى مەملەكەتارالىق كەلiسiم ارقىلى ما، الدە باسقا جولدار ارقىلى ما، باسقاشا بiر جولمەن جۇزەگە اسىرۋ كەرەك شىعار. ال نەگiزiنەن، قۇجات وتە ورىندى پروبلەمالاردى كوتەرگەن. مۇنى قولداۋ كەرەك.

«جاس الاش»، 9 اقپان 2010