ايدىڭ-كۇننىڭ امانىندا ءمۇيىزى قاراعايداي تۇركولوگ عالىم، مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى ءتىل كوميتەتىنىڭ بۇرىنعى توراعاسى ەردەن قاجىبەككە ىزدەۋ جاريالانىپ جاتىر. ارينە، قىلمىستى بولعانى ءۇشىن. سەنسەڭىز دە، سەنبەسەڭىز دە – وسى. قىسقاسى، جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتتەر اتقارعان، الاششىل ازاماتتاردىڭ ءبىرى سانالاتىن ەردەن زاداۇلى پەندەلىككە سالىنىپ، قىلمىسقا بارعان كورىنەدى. بۇل تۋرالى كەشە ەكونوميكالىق قىلمىسقا جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس اگەنتتىگىنىڭ (قارجى پوليتسياسى) رەسمي وكىلى مۇرات جۇمانباي ءمالىم ەتتى. ول كوميتەت توراعاسى بولعان كەزدەرى قىزمەتتىك وكىلەتتىگىن تەرىس ماقساتتارعا پايدالانعان-مىس.
فيلولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى، قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك عىلىمدار اكادەمياسى جانە گوللانديا شىعىستانۋشىلار قوعامىنىڭ تولىق مۇشەسى ەردەن زاداۇلىنداي اتاعىنان ات ۇركەتىن ادامنىڭ مۇنداي ىسكە بارۋىنا قانداي سەبەپ تۇرتكى بولدى؟ ول جاعى ءازىر بەيمالىم.
رەسمي وكىل مۇرات جۇمانبايدىڭ ايتۋىنشا، ەردەن قاجىبەككە مەملەكەت قارجىسىن تالان-تاراجعا سالدى جانە قىزمەتتىك لاۋازىمىن اسىرا پايدالاندى دەگەن ايىپ تاعىلىپ وتىر. ناقتى ايتار بولساق، 2007 جىلى ءتىل كوميتەتىنىڭ باسشىسى قىزمەتىندەگى ەردەن قاجىبەكتىڭ رۇقساتىمەن قازاق-ورىس-اعىلشىن تىلىندەگى ونلاين سوزدىگىنە تاپسىرىس بەرىلىپتى.

ايدىڭ-كۇننىڭ امانىندا ءمۇيىزى قاراعايداي تۇركولوگ عالىم، مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى ءتىل كوميتەتىنىڭ بۇرىنعى توراعاسى ەردەن قاجىبەككە ىزدەۋ جاريالانىپ جاتىر. ارينە، قىلمىستى بولعانى ءۇشىن. سەنسەڭىز دە، سەنبەسەڭىز دە – وسى. قىسقاسى، جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتتەر اتقارعان، الاششىل ازاماتتاردىڭ ءبىرى سانالاتىن ەردەن زاداۇلى پەندەلىككە سالىنىپ، قىلمىسقا بارعان كورىنەدى. بۇل تۋرالى كەشە ەكونوميكالىق قىلمىسقا جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس اگەنتتىگىنىڭ (قارجى پوليتسياسى) رەسمي وكىلى مۇرات جۇمانباي ءمالىم ەتتى. ول كوميتەت توراعاسى بولعان كەزدەرى قىزمەتتىك وكىلەتتىگىن تەرىس ماقساتتارعا پايدالانعان-مىس.
فيلولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى، قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك عىلىمدار اكادەمياسى جانە گوللانديا شىعىستانۋشىلار قوعامىنىڭ تولىق مۇشەسى ەردەن زاداۇلىنداي اتاعىنان ات ۇركەتىن ادامنىڭ مۇنداي ىسكە بارۋىنا قانداي سەبەپ تۇرتكى بولدى؟ ول جاعى ءازىر بەيمالىم.
رەسمي وكىل مۇرات جۇمانبايدىڭ ايتۋىنشا، ەردەن قاجىبەككە مەملەكەت قارجىسىن تالان-تاراجعا سالدى جانە قىزمەتتىك لاۋازىمىن اسىرا پايدالاندى دەگەن ايىپ تاعىلىپ وتىر. ناقتى ايتار بولساق، 2007 جىلى ءتىل كوميتەتىنىڭ باسشىسى قىزمەتىندەگى ەردەن قاجىبەكتىڭ رۇقساتىمەن قازاق-ورىس-اعىلشىن تىلىندەگى ونلاين سوزدىگىنە تاپسىرىس بەرىلىپتى.
ول ءۇشىن تاپسىرىستى ورىنداۋشىعا بيۋدجەتتەن ءجۇز پايىزدىق تولەم جاسالعان. الايدا ورىنداۋشى فيرما ءوز مىندەتتەرىن اتقارماعان، ال كوميتەت توراعاسى ورىندالماعان جۇمىستى «قابىلداپ» الىپ، ءۇش اكتىگە قول قويعان. بىراق ينتەرنەت ارقىلى تارالۋى ءتيىس سوزدىك بۇگىنگە دەيىن جۇمىس ىستەمەيدى.
«مەملەكەت وسى تاپسىرىستى ورىنداۋعا قاجەتتى قارجىنى تولىق كولەمدە تولەپ بەرگەن. الايدا ەلىمىزدەگى 20 مينيسترلىك پەن ءتىلدى دامىتۋمەن اينالىساتىن 12 مەملەكەتتىك مەكەمەنىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا، ءۇشتىلدى سوزدىك جۇمىس ىستەمەيدى. سوندىقتان اتالمىش سوزدىك مەملەكەتتىك ورگانداردا پايدالانىلىپ وتىرعان جوق»، – دەيدى رەسمي وكىل. وسىلايشا، كوميتەتتىڭ بۇرىنعى توراعاسىنىڭ زاڭسىز ارەكەتىنىڭ سالدارىنان مەملەكەتكە 65 ميلليون تەڭگە زيان كەلگەن. «قازىرگى تاڭدا وعان ىزدەۋ جاريالانىپ، ىزدەستىرۋ شارالارى جۇرگىزىلۋدە»، – دەدى م.جۇمانباي. وسىلايشا، زيالىلاردىڭ دا زيان شەكتىرەتىنىنە كۋا بولىپ جاتىرمىز. دەگەنمەن كىم ءبىلسىن، سىنىقتان باسقانىڭ ءبارى دە جۇعادى ەمەس پە؟! ونى ۋاقىت كورسەتەر…
مۇرات جۇمانبايدىڭ مالىمدەۋىنشە، بۇرىنعى قورشاعان ورتانى قورعاۋ ءمينيسترى نۇرلان ىسقاقوۆ پەن ونىڭ قوس ۆيتسە-ءمينيسترى زەينوللا سارسەنباەۆ پەن ءالجان بىراليەۆكە قاتىستى قىلمىستىق ءىس پروكۋراتۋراعا جولدانعان. دەمەك، تەرگەۋ اياقتالعان.
«وسى جىلدىڭ 23 مامىرىندا نۇرلان ىسقاقوۆقا، ۆيتسە-مينيسترلەر زەينوللا سارسەنباەۆ پەن ءالجان بىراليەۆكە، سونداي-اق «مەركۋري پليۋس» جشس وكىلى ادىلبەك جايىلعانوۆقا قاتىستى قوزعالعان قىلمىستىق ىستەر ايىپتاۋ قورىتىندىسىمەن قوسا سوتقا بەرۋ ءۇشىن پروكۋراتۋراعا جولداندى»، – دەپ اتاپ ءوتتى رەسمي وكىل.
سونداي-اق ول استانا قالالىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ بۇرىنعى باستىعى تەمىرلان كارىبەكوۆكە قوسىمشا ايىپتار تاعىلعانى تۋرالى مالىمدەدى. «تەمىرلان كارىبەكوۆتىڭ جانە ونىڭ ورىنباسارى تاربيە المۇحامەتوۆانىڭ ۇستىنەن قوزعالعان ءۇش قىلمىستىق ءىستى تەكسەرۋ ودان ءارى جالعاسۋدا. مەملەكەتكە كەلتىرىلگەن شىعىن كولەمى 22,9 ملن تەڭگەنى قۇراپ وتىر. ول سونداي-اق «تويوتا لاند كرۋزەر» قىزمەتتىك اۆتوكولىگىن 2007 جىلدىڭ اقپانى مەن 2009 جىلدىڭ ناۋرىزى ارالىعىندا وتباسى مۇشەلەرىن تاسىمالداۋ سەكىلدى جەكە ماقساتتا پايدالانۋ ارقىلى 3,1 ملن تەڭگە شىعىن كەلتىرگەن»، – دەيدى م.جۇمانباي.
ال استانا قالالىق قۇرىلىس دەپارتامەنتىنىڭ بۇرىنعى ديرەكتورى اسقار نۇرماعامبەتوۆكە قاتىستى ىسكە نۇكتە قويىلدى. «نۇرماعامبەتوۆ پەن وسى دەپارتامەنتتىڭ ەكى ءبولىمىنىڭ باستىقتارى سارىقۇل مۇستافاەۆ پەن ايدار ماحمەتوۆكە لاۋازىمدىق وكىلەتتىكتەرىن تەرىس پايدالاندى جانە بيۋدجەتتىڭ 1 ملرد 40 ملن تەڭگەسىن ۇرلاۋ ءىسى بويىنشا تۇپكىلىكتى ايىپ تاعىلدى»، – دەگەن مۇرات جۇمانباي ايىپپەن تورعا تۇسكەن تاعى ءبىر ەلوردالىق شەنەۋنىك – تۇرعىن ءۇي دەپارتامەنتى ديرەكتورى ەركەبولات قابىلدين جىمقىرعان قارجىنىڭ كولەمى كۇننەن-كۇنگە ۇلعايىپ، 91 ملن تەڭگەگە جەتكەنىن ايتتى.
سونداي-اق اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى سۋ رەسۋرستارى كوميتەتىنىڭ توراعاسى اناتولي ريابتسەۆتىڭ جانە ونىڭ ورىنباسارى ءامىرحان كەڭشىموۆتىڭ ۇستىنەن قوزعالعان قىلمىستىق ءىس بويىنشا تەكسەرۋلەر تاعى ءبىر بىلىقتىڭ بەتىن اشىپ بەرگەن. قارجى پوليتسياسىنىڭ مالىمەتىنشە، بۇل قىلمىستىق ءىس وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى كەنتاۋ-تۇركىستان سۋ قۇبىرىن تارتۋعا بولىنگەن بيۋدجەت قارجىسىن ۇرلاۋ دەرەكتەرى بويىنشا قوزعالعان. «ولار اتقارىلعان جۇمىستاردىڭ ناقتى كولەمىن تەكسەرمەستەن، جۇمىس كولەمىن 1,4 ملرد تەڭگە كولەمىندە اسىرا باعالاپ، قابىلداۋ اكتىسىنە قول قويعان. ءىس جۇزىندە جۇمىس ىستەمەي تۇرعان سۋ قۇبىرىن قابىلداپ الۋ اكتىسىن ريابتسەۆ بەكىتكەن»، – دەدى م.جۇمانباي.

بۇركىت نۇراسىل،  استانا
«الاش ايناسى» گازەتى 28 مامىر 2009 جىل