ۇەۇ-لار بارلىق تەندەرلەرگە قاتىسا بەرە مە؟

وتاندىق ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ءبىزدىڭ ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ (ۇەۇ) 54 پايىزىنىڭ كەز-كەلگەن سالادا جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن امبەباپ جارعىسى بار. بۇل ارتىقشىلىق پا، كەمشىلىك پە؟ سالىستىرىپ كورەيىك. مىسالى، قازاقستاندا ۇەۇ-لاردى تىركەيتىن كەزدە ونىڭ قىزمەتىنىڭ بەلگىلى ءبىر باعىتى ناقتى كورسەتىلمەيدى. سول سەبەپتەن ۇەۇ-لار ءوزى قالاعان بارلىق سالالاردا جۇمىس ىستەيدى. ءتىپتى، كوبىرەك قاراجات الۋ ءۇشىن، بارلىق تەندەرلەرگە قاتىسا بەرەدى. ال، گەرمانيادا بۇلاي ەمەس. كەرىسىنشە، ۇەۇ-لاردىڭ قىزمەتىنىڭ سالالىق باعىتىنا ايرىقشا كوڭىل بولىنەدى. دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا قىزمەت كورسەتۋگە مۇمكىندىك الۋ ءۇشىن، ۇەۇ-لاردىڭ ارنايى سەرتيفيكاتى مەن ليتسەنزياسى بولۋى كەرەك. الايدا، ۇەۇ تىركەۋگە ءوتىنىش بەرگەندە امبەباپ جارعىسىن ۇسىنۋى مۇمكىن. بىراق قوعام ومىرىنە بەلسەنە ارالاسىپ، مەملەكەتتەن قاراجات الۋعا تالاسۋ ءۇشىن ۇەۇ-لاردىڭ قانداي دا ءبىر سالاعا ماماندانعانى ەسكەرىلەدى. بىزگە دە كەرەگى وسى.

بۇل ويىمىزدى ەۋروپالىق قۇقىق جانە ادام قۇقىقتارى ساراپتاۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى مارات ءباشىموۆ تە قۇپتايدى. ونىڭ پىكىرىنشە، ۇەۇ-لاردى تىركەۋگە العاندا ەكى نارسەگە ەرەكشە نازار اۋدارعان ابزال. «بىرىنشىدەن، كاسىبيلىك پەن بىلىكتىلىك. ءار ۇەۇ ادىلەت مينيسترلىگىنە تىركەۋگە ءوتىنىش بەرگەندە، ءوز قىزمەتىنىڭ ناقتى ءتۇرىن، سالاسىن كورسەتسىن. باسقا سالالارعا تۇمسىعىن تىقپاسىن! ءتىپتى، بۇل اقىلعا قونبايتىن نارسە. بۇگىن مەديتسينا سالاسىنداعى تەندەرگە قاتىسقان ۇەۇ ەرتەڭگى كۇنى قۇقىق سالاسىنداعى بايقاۋعا ءوتىنىش بەرسە نە بولماق؟.. زاڭگەرلەر – قۇقىق قورعاۋمەن، دارىگەرلەر – دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى قىزمەتپەن اينالىسۋى كەرەك. سوندىقتان، ۇەۇ-لاردىڭ ءبىر سالاعا ماماندانعانى ءوزىنىڭ جارعىسىندا تايعا تاڭبا باسقانداي ەتىپ جازىلسىن!»،- دەيدى ول.

ەكىنشىدەن، ۇەۇ-لاردىڭ قىزمەتىندەگى كەمشىلىكتىڭ ءبىرى – امبەباپ جارعىسى بار ۇەۇ-لاردىڭ بارلىق تەندەرلەرگە قاتىسۋى. – ءبىز قازىر كىمنىڭ قانداي ىسپەن اينالىسىپ جۇرگەنىن بىلمەيمىز. سول سەبەپتەن، كەيبىر كونكۋرستاردا بەلگىسىز ءبىر قوعامدىق ۇيىمدار جەڭىپ شىعادى. الايدا، ولار ءبىر جىل جۇمىس ىستەگەن سوڭ، ۇشتى-كۇيلى جوعالىپ كەتەدى. بۇل – وتە ءتيىمسىز. ياعني، مۇنداي جاعدايدا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل جاساۋ اسا ماڭىزدى. ويتكەنى، مەملەكەتتىڭ قاراجاتى جونىندە اڭگىمە بولىپ وتىر. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ۇەۇ-لاردى ءاردايىم تەكسەرەتىنى بەلگىلى. ال، زاڭناماعا ەنگىزىلەتىن مۇنداي تۇزەتۋلەر ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى جۇرگىزىپ وتىرعان ساياساتىمەن ۇندەسەدى،- دەيدى مارات ءباشىموۆ.

سايىپ كەلگەندە، ۇەۇ-لاردىڭ رەيتينگىسىن جاساعان كەزدە «امبەباپتارى» باسەكەگە قابىلەتسىز بولاتىنى انىق. ەسەسىنە سەرتيفيكاتى مەن ليتسەنزياسى بار، كاسىبي بىلىكتىلىگى جوعارى ۇەۇ-لاردى قوعام دا مويىنداپ، مەملەكەت ولارعا قاراجات بولەدى. باتىس ەلدەرى ساراپشىلارىنىڭ ايتۋىنشا، قاجەتتى سالادا الەۋمەتتىك قىزمەت تۇرلەرىن كورسەتۋگە دەگەن قوعامدىق باستامالاردى وسىنداي جولمەن ىنتالاندىرعان دۇرىس. كەيبىر شەتەلدەردە ۇەۇ-لاردىڭ بىلىكتىلىگىن الدىن-الا انىقتايتىن جۇيە بار. مەملەكەتتىك ورگاندار سونداي «بىلىكتى» ۇەۇ-لاردىڭ مالىمەتتەر بازاسىن ۇنەمى جاڭارتىپ وتىرادى. مۇنداي ءتاسىلدىڭ قولايلى جاعى، بىلىكتى ۇيىمدار كونكۋرسقا ءوتىنىش بەرگەن كەزدە ءوزىنىڭ كريتەريلەرگە سايكەستىگىن قايتا-قايتا راستامايدى. سودان سوڭ اكىمشىلىك شىعىندار دا از بولادى. بۇل جۇيە سونداي-اق، بەلگىلى ءبىر مينيسترلىكتەن نەمەسە مەملەكەتتىك ينستيتۋتتان گرانت الۋعا تەندەرلىك ءوتىنىش بەرگەن بۇرىننان بەلگىلى ۇەۇ-لار ەكەنى انىقتالعان جاعدايدا ايتارلىقتاي ءتيىمدى ەكەنىن كورسەتەدى. ماسەلەن، چەحيادا الەۋمەتتىك قىزمەتتەر تۋرالى اكتىگە سايكەس، ءاربىر ۇەۇ مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن قارجىلاي كومەك الۋعا قۇقىق يەلەنۋدە ءوزىنىڭ كاسىبيلىگى مەن بىلىكتىلىگىن دالەلدەۋ ءۇشىن تىركەۋدەن وتۋگە مىندەتتەلەدى.

ءامىرلان ءالىمجان.

Abai.kz