سوت باستالعالى ەكى ايعا جۋىقتاپ قالدى. وسى ۋاقىت ارالىعىندا باۋىرجان ابدىشەۆتىڭ قاتىسى بار دەلىنگەن ەكى ەپيزود قارالدى. بىراق، كۋاگەرلەر بەرگەن جاۋاپتارعا قاراپ-اق، تەرگەۋدىڭ دۇرىس جۇرگىزىلمەگەنىن انىق بايقاۋعا بولادى. دۇرىسى بىلاي تۇرسىن، تەرگەۋ بارىسىندا  باياعى ستالين زامانىن قالىپ كەتكەن تاسىلدەر قولدانىلعان.

اۋەلى تاريحتى ەسكە تۇسىرەيىكشى. وتكەن عاسىردىڭ وتىزىنشى جىلدارى  ءبىر ادامعا ايىپ تاعىلسا تەرگەۋشىلەر ونىڭ اق-قاراسىن اجىراتىپ جاتپايتىن ەدى عوي. كۇدىك تاعىلعان ادامدى قالاي دا كىنالى ەتىپ شىعاراتىن. ول ءۇشىن قولدارىنان كەلگەننىڭ ءبارىن جاسايتىن ەدى. ستالين زامانى باياعىدا ءوتىپ كەتتى دەپ كۇپىنىپ ءجۇرمىز. بىراق، باۋىرجان مىرزانىڭ ىسىنە قاراساڭ، سول كەز ەسكە تۇسەدى. تاۋەلسىز قازاق ەلىنىڭ تەرگەۋشىلەرى دە ەرتەدەن قالىپ كەتكەن داستۇرلەرىنەن جاڭىلماپتى. بالكىم بىرەۋدىڭ ارنايى تاپسىرىسى بولدى ما ەكەن... كىم ءبىلسىن؟ ايتەۋىر، ەكس-شەنەۋنىكتەرگە كۇدىك كەلتىرىلگەن ساتتە قىزۋ جۇمىسقا كىرىسكەن. بىراق، شىندىقتى ىزدەمەگەن. قالاي بولعاندا دا كىنالى قىلىپ، سوتتاۋدى ماقسات تۇتقان. ول ءۇشىن كۋاگەرلەرگە قىسىم كورسەتكەن، ادەيى جالا جاپقىزعان. مۇنى ويدان شىعارىپ ايتىپ وتىرعانىمىز جوق. سوتتا بولىپ، كوزبەن كورىپ، قۇلاقپەن ەستىگەن سوڭ وسىنداي توقتامعا كەلدىك.

"ەۆرو ستاندارت قاراعاندى" جانە "ستال تسينك" ەپيزوتتارى بويىنشا قانشاما ادام سوتتا كۋاگەرلىك ەتتى. بىراق، ءبىرىنىڭ اۋزىنان ءجون ءسوز شىقپادى. كۋاگەرلەردىڭ ءبىر پاراسى سوتتا وزدەرى بەرگەن تۇسىنىكتەن باس تارتىپ، تەرگەۋشىلەر تاراپىنان قىسىم جاسالعانىن ايتتى. ال ەندى ءبىرى نە ايتىپ، نە قويعانىن بىلمەي ءبىراز كوكىدى. ءتىپتى تەرگەۋشىگە بەرگەن تۇسىنىكتەمەسىنىڭ ءماتىنىن ۇمىتىپ قالعاندار بولدى. بۇل ءبىر قىزىق جايت ەمەس پە؟ ەگەر ول ءوز سوزىمەن، كوزىمەن كورگەن قىلمىستى بايانداعان بولسا، ونى قالاي ۇمىتىپ قالادى؟ الدە ارنايى ءسوز الىپ جاتتاپ، ديكتانت جازعان با؟ جۇمباق...

سوت بارىسىندا ورىن العان بۇل قىزىق جايتتى اڭعارعان تەك ءبىز عانا ەمەس ەكەنبىز. سەرىك احمەتوۆتە بايقاپتى. ول كىسى مەملەكەتتىك ايىپتاۋشىلاردان ىسكە وبەكتيۆتى تۇرعىدا قاراۋدى سۇراپ وتىر. سەبەبى جوعارىدا ايتقانىمىزداي كۋاگەرلەردىڭ دۇرىس مالىمەت بەرە الماۋ. تەرگەۋ بارىسىندا قىسىم كورۋى.

تەرگەۋشىلەر بۇل ماتەريالداردى جيناۋ ءۇشىن ون اي ۋاقىتتارىن سارپ ەتتى. بۇل ۋاقىتتىڭ بارىندە باۋىرجان ابدىشەۆ باستاعان بەس ەكس-شەنەۋنىك تەرگەۋ اباقتىسىندا وتىردى. كىناسى دالەلدەنبەسە دە باس بوستاندىقتارىنان ايىرىلدى. ال ەندى كەلىپ سوتتا كۋاگەرلەرگە قىسىم جاسالعانى جانە كەيبىرەۋلەرى ادەيى جالا جاۋىپ وتىرعانى تۋرالى ايتىلا باستادى. ەگەر ول راس بولسا، ازاماتتارىمىز اباقتىدا جايدان-جاي ءبىر جىل ۋاقىتىن وتكىزگەن بولىپ شىقپاي ما؟

تەرگەۋشىلەر تاراپىنان جاسالعان قىسىم دەمەكشى "ستال تسينك" ساۋدا ءۇيىنىڭ بۇرىنعى باس ديرەكتورى راتاي ءاجمۇراتوۆ تا سوتتا وزىنە تەرگەۋشى شەۆچەنكونىڭ قىسىم جاساعانى تۋرالى ايتتى.

كۋاگەردىڭ ايتۋىنشا شەۆچەنكو ونى وڭاشا شاقىرىپ الىپ، "ستال تسينك" پەن "گورسۆەت" اراسىندا جارىق باعانالارىن اۋىستىرۋ تۋرالى جاسالعان كەلىسىم شارتقا سەرىك احمەتوۆتىڭ قاتىسى بار ەكەنى تۋرالى مالىمەت بەرۋدى ۇسىنادى. الايدا راتاي ءاجمۇراتوۆ بۇل ۇسىنىسقا كەلىسپەگەن. وسىدان سوڭ ونى قورقىتۋ-ۇركىتۋ، بوپسالاۋ باستالعان. سونىمەن قاتار، بۇل اڭگىمە تۋرالى ەشكىمگە، ءتىپتى قورعاۋشىسىنا دا ايتۋعا بولمايتىنى تۋرالى ەسكەرتەدى.

شەۆچەنكودان قىسىم كورگەنى تۋرالى ايتىپ وتىرعان تەك ر.ءاجمۇراتوۆ قانا ەمەس. وسىعان دەيىن "ستال تسينك" ساۋدا ءۇيىنىڭ جەتەكشىسى جانارىس قابدولداەۆ تا شەۆچەنكونىڭ دايىن حاتتاماعا ءماجبۇرلى تۇردە قول قويعىزعانى تۋرالى ايتقان بولاتىن.

جالعان تۇسىنىك پەن جالعان مالىمەت ارقىلى شەنەۋنىكتەرگە جالا جاپپاق بولعان تەرگەۋشىنىڭ بۇل ارەكەتىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ ول قىلمىسپەن كۇرەسۋشى ەمەس قايتا ناعىز قىلمىسكەردىڭ ءوزى ەمەس پە؟

سەرىك احمەتوۆ سوت توراعاسىنان تەرگەۋشى شەۆچەنكوعا قاتىستى ناقتى شارا قولدانۋدى سۇرادى...

بەيبىت اسقاروۆ

Abai.kz