ءبىرىنشى القيسسا بىزدىكى: ءۇش جىل بۇرىن ورىنداۋعا ءتيىستى اماناتىمىز ەكەن. مىنە، قازىر 2016 جىلدىڭ 24 ناۋرىزى. قازاقشا جاڭا جىلدىڭ العاشقى كۇندەرى. ەكى تاۋلىك بويعى سايلاۋدىڭ، سوسىن تاعى ەكى كۇنگى ناۋرىزدىڭ الاشاپقىنى اياقتالعان. كۇندىز قىزمەتتەگى مىندەتتەردى ورىندادىق. مىنە كەشكى 20 30. ەندى جەكە جۇمىسقا ەكى ساعات بار. جەكە جۇمىس – جازۋ. تەك نە جازامىز؟ 

راسىندا نە جازامىز دەسەك، الدىدان انتالاپ شىعاتىن تاقىرىپ كوپ. بىزدە ماعاۋيننىڭ «التىن داپتەرى» جوق. ەسەسىنە كومپيۋتەرىمىزگە جۇزدەگەن ماقالانىڭ سۇلباسىن، ەلەسىن ساقتاپ قويعانبىز. كەز-كەلگەنىن تۋرا قازىر يلەكتەپ كەتۋگە بولادى. ارىسى ءتورت-بەس كۇندىك تىربانۋدان اسپايدى. توقتاڭىز، ءوزىمىزدىڭ ويلاعان، تاپقان تاقىرىپتارىمىزدان باسقا مويىندا ءبىر امانات بار ەدى عوي. بۇل – ماقالا ەمەس. كوركەم ادەبيەت دەۋگە تاعى كەلمەيدى. جانرى انىقتالماعان ءبىر جازبا. تاقىرىبى – ... كەشىرىڭىزدەر، سول توقال عوي.

تەك، كەلىستىرە الامىز با؟ ءوز باسىڭنان وتپەگەن سوڭ قيىن. قوسىپ جازۋعا – بىرىنشىدەن، قيالى ۇشقىر جازۋشى ەمەسپىز، ەكىنشىدەن – اماناتتاۋشىنىڭ الدىندا سوزبە-ءسوز قاعازعا ءتۇسىرىپ بەرۋگە ۋاعدا قىلعانبىز. 

تاۋەكەل ەتىپ كىرىسپەگەنىمىزدىڭ باستى سەبەبى سودان شىعار. ونىڭ ۇستىنە اركىم الدىمەن ءوز باسىن كۇيىتتەيدى. ول كىسى اڭگىمەسىن ايتىپ كەتكەن تۋرا ءۇش جىل بۇرىنعى ۋاقىتتا مەملەكەتتىك تاپسىرىسقا كىرگىزىلگەن «جەر مەن اسپان اراسىنداعى داستان» اتتى كىتابىمىزدى باسپاعا دايىنداپ جاتتىق. ءارى قاراي ءبىر اعامىز قوي باققان كەزىمىز تۋرالى كىتاپ جازۋىمىزدى تالاپ ەتتى. جانە شىعارىپ بەرەتىنىن ايتتى. توقال تاقىرىبىنان توقتى تاقىرىبىن جانىمىزعا جاقىن ساناپ، ويىمىزدىڭ ارناسى بوزبالا كەزدىڭ ەستەلىكتەرىنە اۋىپ كەتكەن. ول «قوي باققان قيىن» وڭاي جازىلعان سوڭ اماناتتى اتقارىپ شىقپاققا نيەتتەنگەنبىز. وي اللا، سول كەزدە قوعامدا توقال تاقىرىبى كوكتەمگى ساڭىراۋقۇلاقتاي ءدۇر ەتىپ كوتەرىلىپ كەتسىن. الدەبىر بوزبالا الدەبىر توقالدىڭ ەتەگىنە جابىسقان با، سودان توقالدىڭ يەسىنەن، ونىڭ وققاعارى مەن ارباكەشىنەن وڭباي تاياق جەگەن بە، ايتەۋىر اقپارات قۇرالدارىنىڭ بەتتەرى مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ جىپتەرى جەل كوتەرگەن تۇڭدىكتەي جەلپىلدەپ كەتتى. ءبىز ءتىلىمىزدى تىستەي قويدىق. انانداي ادام سابالعان، ازامات قامالعان، زاڭدى بايبىشە قامىققان، دۇنيە-مۇلىك حاتتالىپ-شوتتالعان دۋلى تۇستا ءبىزدىڭ بىرەۋدەن ەستىگەن بەيبىت حيكايامىز ارى كەتكەندە جانىپ جاتقان وتقا قۇيىلعان تامشى مايداي عانا بولىپ قالماق ەكەن. «ايقايعا ۇران قوسۋ» - ونسىز دا قانىمىزدا جوق، ات باسىن ىركە تۇردىق. جوق، ىركە تۇرماپپىز، كوكەيدى كوپتەن تۇرتكىلەگەن، اڭسارىمىزدى اۋدارعان تاعىلىمدى ءارى تاريحي ماقالالارعا كىرىستىك. توعىز ايدا كەسەك-كەسەك توعىز ماقالا تۋدى. ءسويتىپ «جەر مەن اسپان اراسىنداعى داستان» كىتابىنىڭ قيسىندى جالعاسى ىسپەتتى «استان-كەستەن باستان كەشكەن» جيناعىنىڭ نەگىزگى، سۇيەكتى تۋىندىلارىن ءباسپاسوز بەتىنە شىعاردىق. ءتورتىنشى رەت وسى 2016 جىلدىڭ باسىندا كوڭىلدى دىتتەپ، ىشىنە دەندەپ نە دە بولسا جازىپ شىقپاق ەدىك، باسقا كولدەنەڭ ۇسىنىس كيلىككەن – بەلگىلى قايراتكەر تۋرالى عۇمىرناما جازۋ. بۇل كىتاپتى بىزدەن باسقا ەشكىم جازا المايتىنىن، جازسا دا كوزدەگەن مەجەگە كوتەرە المايتىنىن بۇدان 15 جىل بۇرىن-اق سەزەتىنبىز. ءوتىنىش ايتقان – سىيلى تانىس، كەيىپكەر بولاتىن – قازاققا شىنايى قىزمەت ەتىپ، بىلىق-شىلىققا باتپاي سوناۋ 1991 جىلى قارا كۇزدە ومىردەن وتكەن ادام. باس تارتا المادىق. مىنە، ەكى ايدا ول دا ساتىمەن اياقتالدى. ارۋاقتىڭ القالاعانى شىعار دەيمىز. 

ءيا، ءولىنىڭ الدىنداعى پارىزدى ورىندادىق، ەندىگى قالعانى ءتىرىنىڭ اماناتى ەكەن. «اماناتقا قيانات جۇرمەيدى» عوي. بۇدان ءارى قىزمەتتەن كەيىنگى – كەشكى ەكى، قىزمەتكە دەيىنگى – تاعى ەكى، جالپى ەسەبى ءتورت ساعاتتىق شىعارماشىلىق ۋاقىتتى ءۇش جىل بۇرىن ۋادە ەتىلگەن تاقىرىپقا ارناماقپىز. 
ال بىزگە اماناتتاپ كەتكەن كىسى كۇتە-كۇتە كۇدەر ءۇزدى مە ەكەن؟ الدە «ەر موينىندا قىل ارقان شىرىمەسىن» سەزىپ، كۇتىپ ءجۇر مە ەكەن؟ كىم ءبىلسىن؟ مىنە، تاۋەكەل ەتىپ جازۋعا كىرىسكەنىمىزدى حابارلايىق دەسەك، سول كەزدە بەرگەن ۇيالى تەلەفونىنىڭ ءنومىرى قازىر جەلىدەن اجىراتۋلى كورىنەدى. باسقا نە ءۇي، نە قىزمەت تەلەفونىن بەرمەگەن. اتىن عانا ايتقان، قازاقتا ونداي ات ءجۇز ادامنىڭ توعىزىندا كەزدەسەر. دەمەك، ىزدەۋدىڭ، ىزدەتۋدىڭ قيسىنى كەلمەيدى. امان بولسا، بولدى. تانىسقاندا ەكى جاس ۇلكەندەگى بار ەدى. ەندى ازار بولسا الپىسقا تولۋى ءتيىس. قۋاتتى، كۇيلى كىسى كورىنگەن. كولدەنەڭ كەسەلگە ىلىكپەسە، امان بولۋى كەرەك. وندا وقىسىن.

/باسى. جالعاسى بار/

قاينار ولجاي

Facebook-تەگى پاراقشاسىنان