ەلدەگى ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ مەن ەڭبەكپەن قامتۋدى جولعا قويا وتىرىپ، اۋىلدىق تۇرعىنداردىڭ تابىسىن ەسەلەۋگە بولادى. ول ءۇشىن اكۆامادەنيەتتى دامىتاتىن مەملەكەتتىك باعدارلامالارعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ، بالىق شارۋاشىلىعىن سۋبسيديالاۋ قاجەت.

الماتىدا قازاقستاننىڭ ەكىنشى بالىقشىلار فورۋمى ءوتتى. وندا  قر اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ، «اتامەكەن» قر ۇكپ اوك جانە تاماق ونەركاسىبى دەپارتامەنتىنىڭ ساراپشىلارى، جەتەكشى جوو مەن عزي پروفەسسورلارى، «قازاق بالىق شارۋاشىلىعى» زتب مۇشەلەرى، بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ يەلەرى مەن ماماندارى قازاقستاننىڭ بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ احۋالىن تالقىلادى. كەزدەسۋدە مەملەكەتتىڭ اكۆامادەنيەتكە  قولداۋى تۋرالى ايتىلدى.

 «بۇگىنگى تاڭعا دەيىن رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى اكۆامادەنيەتتى دامىتۋعا، قولداۋعا باعىتتالعان بىردە-ءبىر باعدارلامالىق قۇجات جوق. اكۆامادەنيەتتى دامىتۋعا ارنالعان جالعىز قۇجات «اگروبيزنەس-2020» باعدارلاماسى عانا. وسى باعدارلاماعا ساي 2020 جىلدارعا دەيىن قازاقستاندا 15 مىڭ توننا تاۋارلىق بالىق ءوسىرىلۋى كەرەك دەلىنگەن. بىراق ءبىز ءالى مىڭعا دا جەتپەدىك. بيىل دا اسىل تۇقىمىن بالىقتار اسىراۋعا ارنالعان سۋبسيديالار قاراستىرىلماعان»، – دەپ حابارلادى قر «قازاق بالىق شارۋاشىلىعى» بالىقشىلار مەن بالىق شارۋاشىلىعى سۋبەكتىلەرىنىڭ قوعامدىق بىرلەستىكتەر قاۋىمداستىعىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى ازيس شۋتكاراەۆ.

فورۋم قاتىسۋشىلارىنىڭ پىكىرىنشە، اكۆامادەنيەتتىڭ دامۋىنا 2010 جىلعى بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ اۋىلشارۋاشىلىلىق قۇرامىنا ەنۋى كوپ سەپتىگىن تيگىزدى. بۇل بالىق شارۋاشىلىقتارىنا سالىقتى ازايتۋعا، ەلدەگى اگروكەشەندى سالاعا ءبولىنىپ جاتقان قارجىلىق قولداۋعا يە بولۋعا مۇمكىندىك تۋدىردى. 2011 جىلى بالىق قورەگىن 50% قامتاماسىز ەتۋگە بولىنگەن سۋبسيديالار بالىق ءونىمىن 300 توننادان 800 تونناعا وسىرۋگە مۇمكىندىك بەردى. وكىنىشكە قاراي، سودان بەرى بالىق شارۋاشىلىعىنا سۋبسيديالار مۇلدە بەرىلمەدى.

بۇل سالاعا مەملەكەتتىك قولداۋ قاجەتتىگى تۋرالى «اتامەكەن» قر ۇكپ اگروكەشەن مەن تاماق ءوندىرىسى دەپارتامەنتىنىڭ ساراپشىسى ايجان قاراباەۆا دا ايتىپ ءوتتى.

«قر ستاتيستيكا اگەنتتىگىنىڭ مالىمەتىنە سەنسەك، 2015 جىلى وسىرىلگەن تاۋارلى بالىق مولشەرى 700 تونناعا جەتكەن. ال، تابيعي جولمەن كوبەيگەن بالىقتاردى اۋلاۋ نەبارى 40 تونناعا جەتكەن. مىسال رەتىندە كورشىلەس وزبەكستانمەن سالىستىرىپ كورەيىك. وندا 20 مىڭ توننا بالىق وسىرىلەدى.

 ال، قىتايدا اكۆامادەنيەت ءونىمى جالپى بالىق ءونىمىنىڭ 70%-ىن قۇرايدى ەكەن. ەلدەگى بالىق سالاسى تەك وسىرىلەتىن بالىقتاردىڭ ارقاسىندا وركەندەپ تۇر. ولاردىڭ قورى ازايىپ جاتىر. ەلدىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن اكۆامادەنيەت قولداۋ كورسەتىپ، ونى دامىتۋىمىز كەرەك»، – دەدى ايجان قاراباەۆا.

«ەلدەگى ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ مەن ەڭبەكپەن قامتۋدى جولعا قويا وتىرىپ، اۋىلدىق تۇرعىنداردىڭ تابىسىن ەسەلەۋگە بولادى. ول ءۇشىن اكۆامادەنيەتتى دامىتاتىن مەملەكەتتىك باعدارلامالارعا وزگەرىستەر ەنگىزۋدى ۇسىنامىن. بالىقتىڭ ازىعىنا سۋبسيديا ەنگىزۋ كەرەك (ازىق باعاسىنا 50%). وسىرىلەتىن بالىقتاردى ساتىپ الۋ ءۇشىن، جابىق سۋلى تەحنولوگيالاردى الۋ ءۇشىن سۋبسيديا بولەيىك. مۇنداي نارسە ەگىنشىلىكتە بار. اكۆامادەنيەتكە بولىنەتىن سۋبسيديانى بولەك جولمەن كورسەتۋ.

ونى مال شارۋاشىلىعى قۇرامىنان وقشاۋلاۋ كەرەك. تاعى ءبىر ۇسىنىسىمىز اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىندە اكۆامادەنيەت ءبولىمى اشىلسا ەكەن»، – دەدى عالىم-يحتيولوگ، «قازاق بالىق شارۋاشىلىعى» قاۋىمداستىعى باسقارما توراعاسىنىڭ ورىنباسارى سەرىك تەمىرحانوۆ.

كەيبىر قيىندىقتارعا قاراماستان قازاقستاننىڭ اكۆامادەنيەتىنىڭ الەۋەتى زور. ء ار ءتۇرلى اقپاراتتاردا جىلىنا ون شاقتى مىڭنان ەكى ءجۇز مىڭعا دەيىن تاۋارلى بالىق وندىرىلەتىنىن ەسەپتەپ جاتادى دەيدى ساراپشىلار. بۇل جايت ىشكى نارىقتى تۇگەل قاناعاتتاندىرادى. كورشى ەلدەرگە دە ساتىلادى. 

Abai.kz