(باسى مىنا سىلتەمەدە)

...بۇنى ولاردىڭ نە ءۇشىن ۇيىمداستىرعانىن ايتا المايمىن. (مۇحتار ماعاۋين مەن مۇحتار شاحانوۆ اراسىنداعى ايگىلى ايتىستى).

جوعارىدان جارلىق ءتۇستى مە، جوق الدە وزدەرىنىڭ جول باستاعاسى كەلدى مە، قالىڭ ەلدى ءدۇر سىلكىندىرىپ، بەت بۇرعىزار سەنساتسيا قاجەت بولدى ما، قاۋمالاي قاماپ، قۇمىرسقاداي جابىلىپ «كوكجالدى قۇلاتساق» كەزەك بىزگە تيەدى، ءبىز بولماعاندا كىم بولادى، ءبىز باستاماعاندا كىم باستايدى دەگەن پەندەشىلىك جەڭدى مە – نە سەبەپ بولدى؟! كىم بىلەدى؟.. ءتىپتى وسىنىڭ ءبارى دە بولۋى مۇمكىن!..

ال ناتيجە... ونى ءبىز جوعارىدا ايتتىق. ەكى مۇحتاردىڭ جاي-كۇيى – بۇگىنگى قازاق ادەبيەتىنىڭ سيمۆولدىق بەينەسى.

الايدا، بۇل تەك – ايدىڭ بەرگى، جارىق بەتى. ارعى قاراڭعى جاعىندا جولىنان اداسقان قانشا جان، جالىن شارپىعان قانشا ادام، قانشاما تاعدىر قالدى!..

الىسقا بارماي-اق كەشەگى مەزگىلسىز كەتكەن ءامىرحان مەن تالاسبەكتى الايىق...

جالعىزدىق – تالانتتى ادامنىڭ پەشەنەسىنە جازىلعان قاسىرەت. قاسيەت تە – سول.

دەگەنمەن، مەنىڭ ەشكىمدى كىنالاپ، قارالاعىم جوق... بىزدىكى تەك كورگەن-بىلگەن جايتتاردى ورتاعا سالىپ، ارىلۋ عانا!..

اركىمنىڭ ار سوتى بار. ودان قالسا، ءيا... اللا بار!.. قۇدايدان قايتسىن!..

اي-كۇننىڭ امانىندا ولار نەگە ءوز ورتاسىنان جىراقتاپ جالعىز قالدى؟ قانشا جىل جۇمىسسىز ءجۇردى. ەكەۋى دە...

جالعىزدىق جەڭبەي قويمايدى. قاجىدى، قاپا بولدى. قۋ تىرلىك جۇرەكتى قارايتتى. قارا تاسقا ساپ كەتىلدى. قايىرىمسىز ۋاقىت ءوشىردى... نە تىندى؟!

تالاس مارقۇم (تالاسبەكتى ءبىز سولاي اتايتىنبىز...) ارا-كىدىك قوڭىراۋ شالىپ، حابارلاسىپ تۇراتىن. جۇزبە-ءجۇز قانشا سويلەستىك. مارقۇم: «مۇحتاردى ءبارى اراداي تالادى. امال جوق اراعا ءتۇستىم. ۇستازىمىز ەمەس پە؟!» - دەپ ەدى.

بۇگىندە كىمدى كىم بىلەدى!.. ايتپاقشى، مۇحاڭ – ماعاۋين – تالاس ەكەۋمىزدىڭ عانا ۇستازىمىز ەمەس، ولاردىڭ دا ۇستازى. تۇرسىنجان مەن عالىمنىڭ...

قۇرمەتتى وقىرمان قارسى بولماسا، وسى ارادا ءسال شەگىنىس جاساپ، اڭگىمەنى باسىنان باستاۋعا تۋرا كەلەدى.

ءبىز ءبارىمىز – تۇرسىنجان شاپاي، تالاسبەك اسەمقۇلوۆ، عالىم دوسكەن، لەسباي وسپانوۆ، قۇديار ءبىلال جانە مەن – قازپي-ءدىڭ فيلفاگىندا قاتار وقىدىق. ستۋدەنتتىك كۇندەردى بىرگە وتكىزدىك. جاس ايىرماسى ارقيلى ءارى الشاق بولعانمەن، ادەبيەتكە دەگەن قۇشتارلىق جاقىنداتتى ما، سىرلاس دوس بولماساق تا  ءبىر-ءبىرىمىزدى سىرتتاي جاقىن تارتىپ، تىلەۋلەس بولىپ جۇردىك. ونىڭ ۇستىنە، قازىر قانداي ەكەنىن قايدام، ول كەزدە قازپي-ءدىڭ ءتىل-ادەبيەت فاكۋلتەتىندە جىگىتتەر وتە از بولاتىن. سوندىقتان كوپ جايت كوز الدىمىزدا ءوتتى.

ايتايىن دەگەنىم، العاش اتالعان ءۇش جىگىت – تۇرسىنجان، تالاس، عالىم – سۇمدىق دوس ەدى. ءتىپتى ارالارىنان قىل وتپەيتىن. كەيىن ولاردى قانداي سايتان تۇرتكەنىن بىلمەيمىن، يت پەن مىسىقتاي بوپتى.

راس، مەن ءتۇرلى جاعدايلارعا بايلانىستى جيىرما جىل ەلدە بوپ، الماتىعا (ادەبي ورتاعا) 2002 جىلى ورالدىم.

راحمەت، جىگىتتەر جاتىرقاعان جوق... قۇشاق جايا قارسى الدى. جاسىرمايمىن، قاتارعا قايتا قوسىلۋىم – اۋەلى قۇداي، سوسىن سولاردىڭ ارقاسى!..

ءمان-جايدى كەيىن ءبىلدىم. ەكى توپ اراسىنداعى قىرعي قاباق سوعىس شارىقتاۋ شەگىنە جەتىپ، ابدەن شيەلەنىسىپ تۇر ەكەن. تالاس مارقۇمنىڭ قازاق راديوسى مەن «قازاقستان» تەلەارناسىنا كىرە الماي كەيىن قايتقانىن قانشا رەت كوزىممەن كوردىم.

قۇديار ەكەۋمىز تالاسپەن تالاي سويلەستىك. كونبەدى. قالعان كوڭىل – قاتقان قان... جىبىمەدى.

بۇل تۋرالى «اباي. kz» پورتالىندا شىققان «سوڭعى رەت سوعىلعان قوڭىراۋ» اتتى ەستەلىگىندە قۇديار وتە تاماشا ايتادى. قوسىپ-الار ەشتەڭەم جوق!..  

مۇنداي جاعدايعا جەتكىزبەۋ كەرەك ەدى... امال قانشا؟!

ال ەندى بۇعان كىم كىنالى؟!

قازىر ءبارىن بيلىك پەن قوعامعا جاۋىپ قۇتىلعىمىز كەلەدى. قوعام – ءوزىمىز. ءسىز بەن ءبىز. دەمەك، بىزدەن دە بار!..

P/S.    ءسوز سوڭىندا مۇحاڭدار جونىندە ەكى اۋىز... ءار ۇلتتىڭ تاريحىندا كۇن جارىلىپ جەر قۇشپاي، جەر سوگىلىپ كوككە ۇشپاي ەشقاشان وشپەيتىن، ەشقاشان ولمەيتىن ۇلى تۇلعالار بولادى. قازاق باردا – ولار دا بار. حالىق قالسا – ولار دا قالادى. تۇلعا اسقار تاۋ سەكىلدى، جاقىنداعان سايىن جەتكىزبەي، الىستاعان سايىن اسقاقتاي بەرەدى. ءبىز – كىمبىز، ولار – كىم؟! ءوزىڭ ايتپاقشى، قىرىق قايشىمەن قيدالاپ، ەفيرگە شاشساڭ دا قۇتىلا المايسىڭ... قايتا تىرىلەدى!..

تۇرماعانبەت كەنجەباەۆ – اقىن، قازاقستان جازۋشىلار جانە جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى

Abai.kz