وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى الماسىمەن اتى شىعا باستاعان  تۇلكىباس اۋدانىندا تۋريزم مەن الما، ءسۇت كلاستەرىن دامىتۋ دا قىزۋ قولعا الىنعان. اۋىلشارۋاشىلىعى سالاسىنا ايرىقشا كوڭىل بولىنگەن اۋداندا 1991-2016 جىلدار ارالىعىندا 1619,5 گەكتار جەرگە الما باۋ مەن جۇزىمدىكتەر ەگىلىپ، 13,5 گەكتارعا جىلىجاي سالىنعان بولسا، 4474 گەكتار جەرگە تامشىلاتىپ سۋارۋ ءادىسى ەنگىزىلگەن.

ءسۇت ونىمدەرىنىڭ ساپالىلىعىمەن ەرەكشەلەنەتىن «مايلىكەنت ءسۇت»، «دوس بي» كاسىپورىندارىنىڭ ونىمدەرى بۇگىندە وبلىس، ءتىپتى رەسپۋبليكا جۇرتشىلىعىنا جاقسى تانىلىپ كەلەدى. كۇنىنە 22,3 توننا ءسۇت قابىلدايتىن 13 بەكەت جۇمىس ىستەيدى. اۋداننىڭ جالپى وڭىرلىك ءونىمى بيىل 54 ميلليارد تەڭگەگە جەتتى. وسى جالپى ءونىمدى تۇلكىباستىڭ ءاربىر تۇرعىنىنا شاققاندا 500 مىڭ تەڭگەدەن كەلەدى. بۇل - ايرىقشا اتاپ وتۋگە تۇرارلىق جوعارى كورسەتكىش.

 اۋداندا  كاسىپكەرلىك سالاسى دا جىلدان-جىلعا وركەندەۋدە. ماسەلەن، مەملەكەت تاراپىنان بەرىلىپ وتىرعان باعدارلامالار ارقىلى اۋداندا 1026 جوبا قارجىلاندىرىلىپ، بەلسەندى جەكە كاسىپكەرلەر سانى ءۇش مىڭعا جۋىقتاعان. ال تارتىلعان ينۆەستيتسيا كولەمى 1991 جىلى 37 ميلليون تەڭگەنى قۇراسا، بيىل 19 ميلليارد 474 ميلليون تەڭگەگە جەتكەن. جالپى العاندا تاۋەلسىزدىك جىلدارى اۋدانعا 177 ميلليارد تەڭگە ينۆەستيتسيا تارتىلعان. سونىڭ ىشىندە جەرگىلىكتى جەكە سەكتوردىق ەسەبىنەن 38,7, شەتەل ينۆەستورلارىنان 80 ميلليارد تەڭگە قۇيىلعان. وسى سەكىلدى جۇمىستاردىڭ ارقاسىندا اۋداننىڭ بيۋدجەتى دە جىلدان جىلعا ارتۋمەن كەلەدى. سالىستىرمالى تۇردە الساق، وسىدان 25 جىل بۇرىنعى بيۋدجەت قازىر ون ەسەگە دەيىن ارتىپ، 2 ميلليارد 335 ميلليون تەڭگەنى قۇرادى. سونىڭ ارقاسىندا اۋداندا كوپتەگەن الەۋمەتتىك ماسەلەلەر وڭ شەشىمىن تابۋدا.

 ونەركاسىپ سالاسى ەكونوميكامىزدىڭ ماڭىزدى سالالارىنىڭ بىرىنە جاتادى. بۇل سالادا دا ىلگەرىلەۋشىلىك بار. ونەركاسىپ ءونىمىنىڭ كولەمى وسى جىلى 18,7 ميلليارد تەڭگەنى قۇرادى. ايتىلىپ وتىرعان مەرزىم ىشىندە اۋداندا 12-دەن استام ورتا جانە شاعىن كاسىپورىندار اشىلعان. شاعىن كاسىپكەرلىكپەن اينالىساتىن تۇلعالاردىڭ سانى 259 بىرلىكتى قۇراپ، 3 ەسەگە ءوستى. كاسىپكەرلىكپەن اينالىساتىندار قاتارى 17 315 ادامعا جەتتى. بۇل تۋرالى اۋدان اكىمى اۋەلحان تۇرعىمبەكوۆ جۋرناليستەرمەن وتكىزگەن بريفينگ بارىسىندا مالىمدەدى.

سونداي-اق، بۇگىندە بالالار ءتۋريزمىن دامىتۋ ماقساتىندا جاباعلى اۋىلدىق وكرۋگى اۋماعىنان 5 گەكتار جەر تەلىمى بەلگىلەنىپ، 4 ميلليون تەڭگەگە ماۋسىمدىق بالالار دەمالىس ورنىن سالۋ ءۇشىن جوبالىق سمەتالىق قۇجاتتار ازىرلەنۋدە. ال، «اقسۋ جاباعلى» قورىعىندا تۋريستىك قالاشىق سالۋ جوسپارلانۋدا. سونىمەن بىرگە «باتىس ەۋروپا-باتىس قىتاي» حالىقارالىق كولىك ءدالىزى بويىندا جول بويى قىزمەت كورسەتۋ نىساندارى قۇرىلىسىنا شاقپاق اۋىلدىق وكرۋگىنەن جەر تەلىمى بەلگىلەنگەن. تابيعاتى تۋريزم سالاسىن دامىتۋعا سۇرانىپ تۇرعان اۋدان بولاشاقتا رەسپۋبليكا ازاماتتارىنىڭ عانا ەمەس، وزگە مەملەكەتتەردەن دە تۋريستەر تارتادى دەگەن سەنىم بار. ويتكەنى، قازىر تۇلكىباستا كوركى كوز تارتاتىن دەمالىس ورىندار قاتارى جىل ساناپ ارتىپ كەلەدى.

Abai.kz