قازاق ۇلت-ازاتتىق قوزعا­لىسىنىڭ جەتەكشىسى، الاش­وردا اۆتونوميالىق ۇكىمە­تىنىڭ توراعاسى  ءاليحان بوكەي­حانوۆتىڭ 150 جىلدىعىن يۋنەسكو كولەمىندە اتاپ ءوتۋ شا­رالارىنىڭ اياسىندا اباي اتىن­داعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگي­كالىق ۋنيۆەر­سيتەتى مەن قا­زاقستان تاريح­شى­لارى قاۋىم­داستىعى­نىڭ ۇيىمداستىرۋى­مەن «ەۋرا­زيانىڭ تۇركى جانە مۇسىلمان حالىقتارىنىڭ ساياسي كوش­باس­شىلارى: تۇلعالار، يدەيالار، تاعدىرلار. حح عاسىردىڭ باسى» اتتى حالىقارالىق عى­لىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا ءوتتى، - دەپ جازادى ەگەمەن قازاقستان گازەتىنىڭ ءتىلشىسى.

جيىندا قازاقتىڭ ازاتتىعى جولىندا تەر توگىپ، ەگەمەندىك ءۇشىن ەڭبەك سىڭىرگەن، العاشقى ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ نەگىزىن قالاعان قايراتكەردىڭ ساياسي كەلبەتى تۋرالى بەلگىلى تاريحشىلار بايانداما جاساپ، الاش يدەياسىن بيىك ۇستايتىن تا­نىمال تۇلعالار ءسوز الدى.

كونفەرەنتسيا قاتىسۋ­شى­لارى ءا.بوكەيحانوۆتىڭ ۇلت تاري­حىنداعى ورنىن، قوعام قايراتكەرى، ۇلت-ازاتتىق قوز­­عا­­لىسىنىڭ جەتەكشىسى رە­تىن­­دەگى قىزمەتىن بۇگىنگى كوز­قاراس جانە مەتودولوگيالىق ۇس­­تا­­نىم تۇرعىسىنان قورىتۋ ماسە­­­لەلەرىن تالقىلادى. تاريح عىلى­مىنىڭ دوكتورى، پروفەس­سور م.قويگەلديەۆ بارلىق ۇلت­شىل­داردىڭ كوشباسشىسى بول­عان قايراتكەردىڭ قازاق ۇلتىنا قاجەت رەفورما ءۇشىن كۇرەسى تۋرالى ايتا كەلىپ، قازاق ۇلتتىق يدەياسىنىڭ ماقساتىنا جەتە ال­ماۋ سەبەبى مەن الاش قوزعا­لىسىنىڭ جەڭىلۋ سەبەپ­تەرى­نە توقتالسا، «ەگەمەن قازاق­ستان» رەسپۋبليكالىق گازەتى» اق باسقارما توراعاسى، پروفەس­سور دارحان قىدىرالى ءالي­حان بوكەيحانوۆتىڭ تۇركى حا­لىق­تارىمەن بايلانىسى جانە تۇركى الەمى يدەياسىنىڭ تۇتاس­تىعى تۋرالى اڭگىمە­لەدى. ۇلتتىق بولمىستى جويۋ­عا ۇم­تىلعان ساياسي جۇيەنىڭ مادەني مۇرامىزدى تالقانداۋ ماق­ساتىمەن تۇتاس ۇلتتى قايرات­كەر­لەرىنەن، ىسكەرلەرىنەن، رۋحاني جەتەكشىلەرىنەن، بىلىمدى­لەرى­نەن ايىرعان وزبىر ساياساتىنا قايراتكەر تۇلعانىڭ قار­سى­لىعى مەملەكەتتىك قىزمەت سالاسىنداعى استانا وڭىر­لىك حا­بىنىڭ باسقارۋشى كو­م­ي­تەتى تورا­عاسى ءاليحان باي­مە­نوۆتىڭ ويىمەن تارقاتىلدى.

ال قورعانىس مينيستر­لىگىنىڭ اسكەري-تاريحي مۋزەيى­نىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى، سايا­ساتتانۋشى بەرىك ابدىعالي ء«ا.بوكەيحانوۆ پەن الاش اسكەرى» ماسەلەسىن ءسوز ەتە تۇرىپ، الاش يدەياسىنىڭ جەڭى­لىس تابۋىنىڭ تاعى ءبىر سەبەبىن بىرنەشە رەت ۇندەۋ جاسالسا دا، مۇددەلەس وداقتاستىڭ، قارا­جات پەن ماماننىڭ بولماۋىنان اتوي سالا الماعان الاش ۇكىمەتىنىڭ اسكەرىمەن بايلانىس­تىرىپ، كوپشىلىككە بەيمالىم بولىپ كەلگەن الاشوردانىڭ اسكەرى جايلى مۇراعاتتاردان تابىلعان تىڭ دەرەكتەرمەن ءبولىستى.

پروفەسسور كوشىم ەسما­عان­بەتوۆ قايراتكەردىڭ عىلى­مي مۇرالارىن ءسوز ەتىپ،  جاڭا­دان تابىلعان 40-قا جۋىق ەڭبە­گىنىڭ كوپتومدىق جيناققا ەنبەي قالۋىنا قىنجىلىس تانىت­تى. ج.بالاساعۇن اتىن­داعى قىرعىز ۇلتتىق ۋنيۆەر­سي­تەتىنىڭ پروفەسسورى اسقاربەك بەدەلباەۆ پەن يشانالى ارا­باەۆ اتىنداعى قىرعىز مەملە­كەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى جۇماعۇل بايدىلدەەۆ ءاليحان بوكەيحانوۆتىڭ قىرعىز زيالىلارىمەن بايلانىسىن تاريحي دەرەكتەرمەن ساباقتاستىرا وتىرىپ اڭگىمەلەدى.

كونفەرەنتسيانىڭ ەكىنشى ءبولىمى الاشقا ايانباي قىزمەت ەتىپ كەلە جاتقان ابىرويلى عالىم، ءاليحانتانۋ ىسىنە زور ەڭبەك سىڭىرگەن پروفەسسور مامبەت قويگەلديەۆتىڭ 70 جىل­دىق مەرەيتويىنا ارنالىپ، ايتۋلى عالىمنىڭ عىلى­مي قىزمەتى مەن ازاماتتىق كەل­­بەتىنە باعا بەرگەن قۇتتىق­تاۋلار جولداندى.

ايگۇل احانبايقىزى