اعىلشىننىڭ Guardian گازەتى قازاقستاننىڭ سولتۇستىك ايماعىنداعى ساياسي-ەتنيكالىق احۋالعا ءمان بەرە كەلىپ، «بيلىكتەن نازارباەۆ كەتكەن سوڭ قازاق جەرى رەسەي تاراپىنان بولشەكتەنۋى مۇمكىن» دەگەن بولجام جاسايدى. گازەت بۇل رەتتە مەملەكەتتە تىلدىك تۇتاستىقتىڭ قالىپتاسپاي تۇرعانىنا كوڭىل اۋدارادى.

پەتروپاۆل ەلدىڭ سولتۇستىك وڭىرىنە ءتان كادىمگى قالالاردىڭ ءبىرى دەپ جازادى Guardian. بۇل قالانىڭ تۇرعىندارى نەگىزىنەن ەتنيكالىق ورىستار، ەكونوميكاداعى تەجەلىستىڭ شەگىندە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ولار بۇرىنعى سوۆەت وداعىن ەرىكسىز اڭسايدى.

سولتۇستىكتە بولعانىمەن پەتروپاۆل رەسەيدىڭ ەمەس، قازاقستاننىڭ تەرريتورياسىنا كىرەدى. سولتۇستىكتە ورىستىلدىلەر كوپ، وسىنىڭ ءوزى «قاۋىپ-قاتەردى مولايتىپ»، كرەمل تاراپىنان «ەتنيكالىق تولقۋلار تۋدىراتىن كەپكە  ۇشىراپ، ەكسپانتسياعا ۇرىنۋى مۇمكىن»، ءسويتىپ «ەكىنشى ۋكرايناعا» اينالۋى ىقتيمال.

 Guardian مۇنىڭ سەبەبىن بىلايشا تۇسىندىرەدى: رەسەيدىڭ راديكالدى باعىت ۇستانعان ساياساتكەرلەرى تۇراقتى تۇردە قازاقستاننىڭ سولتۇستىك ايماعىن باسىپ الۋدى ءسوز قىلۋدان شارشامايدى. الايدا، ساراپشىلاردىڭ دەنى ايماققا قانداي دا ءبىر قاۋىپ ءتونىپ تۇرماعانىن ءبىراۋىزدان كەلىسىپ العانداي ايتادى.

اعىلشىن گازەتى تۇتاس قازاقستان حالقىنىڭ، ونىڭ ىشىندە، اسىرەسە، سولتۇستىك ايماقتاعى جۇرتتىڭ اقپارات اتاۋلىنى تەك رەسەيدەن، رەسەيدىڭ تەلەارانالارى مەن گازەت-جۋرنالدارىنان الىپ وتىرعانىنا ءمان بەرەدى.

بۇل ايماق (سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىن ايتادى. - رەد) ۋكراينانىڭ شىعىسىنا كوبىرەك ۇقسايدى. ءورىستىلدى ورتا مەن ورىس قوعامى بارلىق اقپاراتتى رەسەيدەن الادى، «سوندىقتان وڭىردە ورىس ۇلتشىلدىعىنىڭ ويانۋى ابدەن مۇمكىن».

قازاق ءباسپاسوزى سان رەت قاقساپ ايتقان، جازعان، ولگەنشە ەسكەرتىپ باققان ماسەلەنىڭ ۇستىنەن الىستاعى اعىلشىن گازەتىنىڭ ءتىلىشىسى تۋرا ءتۇسىپ وتىر. بايقاعانىمىزداي، قازاقستانداعى اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك پەن اقپاراتتىق تۇتاستىقتىڭ جوقتىعى ءبىزدى قويىپ، مىنە، ەندى باتىس قوعامىن دا الاڭداتا باستادى.

Guardian ورىس جاستارىنىڭ قازاق تىلىندە سويلەمەيتىندىگىن، ءتىپتى، سويلەگىسى دە كەلمەيتىندىگىن اڭعارىپتى. گازەت ءتىلشىسى كيريلل دەگەن 26 جاستاعى جىگىتپەن جولىعىسقان ەكەن، ول بىلاي دەپتى:

-         قازاقتار قازاق ءتىلىن تىقپالاپ قانىمىزدى قارايتىپ ءجۇر. شىندىعىندا، قازاق ءتىلى كىمگە كەرەك؟ قازاق تىلىندە سويلەيىن دەسەڭ تاماعىڭا ءبىر نارسە تىعىلىپ قالعان سياقتى بولادى دا تۇرادى. سسسر-ءدىڭ قۇلاعانى قانداي وكىنىشتى؟ ناعىز مەملەكەت سسسر بولعان عوي.

كيريلل سياقتى وزگە دە ورىس جاستارىن سويلەتە كەلىپ Guardian «الايدا، سولتۇستىكقازاقستاندىقتارعا نازارباەۆ ۇنايدى. ول كەز-كەلگەن كەزدە تۇتانىپ كەتۋى ىقتيمال ەتنيكالىق قاقتىعىستاردى قاتاڭ باقىلاۋىندا ۇستاپ وتىر. پەتروپاۆل قالاسىنىڭ ورتالىق كوشەلەرىندە نازارباەۆتىڭ «بارلىق قازاقستاندىقتار – ءبىر وتاننىڭ ۇلى مەن قىزى» دەگەن سوزدەرى مەن سۋرەتى ۇلكەن بيلبوردتاردا تۇر» دەپ جازادى گازەت.

قازاقستاندىق بيلىكتىڭ ورىستىلىندە سويلەيتىندىگىنە دە ءمان بەرگەن گازەت: نازارباەۆپەن قۇرالپاس ادامدارعا ورىس تىلىندە سويلەۋ ىڭعايلى دەيدى.

كەزەكتى رەت سايلاۋدا جەڭىسكە جەتكەن نازارباەۆ ءالى ءوزىنىڭ مۇراگەرىن انىقتاي العان جوق دەگەندى دە قوسىپ قويادى  Guardian. ال، قازىر ونىڭ جاسى 74-تە. وسىنىڭ ءوزى بولاشاق تۋرالى تەرەڭ ويلانۋعا ماجبۇرلەيدى.

پەتروپاۆل تۇرعىندارى نازارباەۆتان كەيىن بيلىككە تەگەۋرىندى ۇلتشىل ادام كەلۋى مۇمكىن دەپ ۇرەيلەنەتىن كورىنەدى. بىراق، Guardian گازەتىنىڭ تىلشىسىمەن سۇحباتتاسقان ەلىمىزدىڭ ساياساتتانۋشى ساراپشىلارى بۇلاي بولۋى ەكىتالاي، ويتكەنى قازاقستان قازىر رەسەيمەن بىرگە ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە. بۇل وداقتان شىعۋعا تالپىناتىن تۇلعانى كرەمل قازاقستانداعى ءبىرىنشى بيلىكتىڭ باسىنا كەلتىرە قويۋى ەكىتالاي دەپتى.

قازاقستانداعى ەتنيكالىق احۋال وزگەرىپ بارادى. تاۋەلسىزدىك العان جىلدارى قازاقستاندا قازاقتار جالپى حالىقتىڭ 30 پايىزىن قۇراسا، قازىر 70 پايىز بولىپ وتىر. بۇل جايت ەلدىڭ سولتۇستىك وڭىرلەرىندە دە كورىنىس تابۋدا. پۋتين بىلتىر نازارباەۆتى ماقتاي كەلىپ، «ول تاقىر جەردەن مەملەكەت جاسادى. قازاقتاردا بۇرىن مەملەكەت بولماعان» دەگەلى بەرى قازاق بيلىگى شەتەلدەردەگى ەتنيكالىق قازاقتاردى كوشىرىپ الۋعا بارىن سالىپ، قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىن تويلايتىن بولىپ قۇلشىنىپ شىعا كەلدى دەيدى Guardian. ال، ءپۋتيننىڭ ءسوزى وتە استارلى ءسوز. ول «قازاقتا مەملەكەت بولماعان» دەي وتىرىپ، نازارباەۆ بيلىكتەن كەتكەننەن كەيىن جاعدايدىڭ كۇرت وزگەرۋى مۇمكىن ەكەندىگىن مەڭزەدى» دەپ جازادى اعىلشىن گازەتى.

Abai.kz