يليا يلين ءتورتىنشى مارتە الەم چەمپيونى اتاعىن جەڭىپ العان قۋانىشتى ءساتتىڭ ۇستىندە ءىس-ارەكەتىنە باقالاۋ جاساي الماي قالعان مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەديۇلى (سۋرەتتە) جاقىندا قۇمار ويىنشىلاردىڭ قۇلاشىن كەڭگە جايعىسى كەلەتىنىن پارلامەنت مىنبەرىندە ايتتى.

ءمينيستردىڭ مالىمدەۋىنشە، «لوتورەيا جانە لوتورەيا قىزمەتى تۋرالى» زاڭ جوباسى بويىنشا ەلىمىزدە لوتەرەيا تەرمينالدارىنا تىيىم سالىنبايدى. كەرىسىنشە، مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى جۇرتتىڭ قالتاسىن قاققان جۇيەنى دامىتۋدى كوزدەۋدە. دالىرەك ايتساق، ول ۇتىس ويناتاتىن ەلەكتروندى تەرمينالداردى زاڭداستىرۋ كەرەك دەپ وتىر. باق وكىلدەرىنە قارتا ويناي المايتىنىن ايتىپ ماقتانعان مينيستر «جاستار مەن زەينەتكەرلەر قۇمار ويىنداردى جاقسى كورەدى جانە ەرمەك ەتەدى» دەيدى. ولار ۇتىلسا ۇتىلسىن، قىنجىلاتىن دانەڭە دە جوق، ءسويتىپ، مەملەكەتتىڭ قازىناسىن سولاردىڭ قالتاسىن قاعۋ ارقىلى قامپايتامىز دەگەن پىكىر ايتتى. دەمەك، مينيستر تارازىدا مىڭداعان جاستاردىڭ تاعدىرى تۇرعانىن بىلەدى دەگەن ءسوز. بىلسە دە، قاساقانا قاۋىپتى قادامعا نەگە بارىپ وتىر؟..

القيسسا. بىرنەشە جىل بۇرىن ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىنا وراي، بارلىق ويىنحانالار بەلگىلى ايماقتارعا، ياعني، قاپشاعاي، ششۋچينسك قالالارىنا كوشىرىلگەن بولاتىن. تۇپكى ماقسات – جاستاردىڭ ساناسىن ازارت ويىندارمەن ۋلاماۋ ەدى. ال «جاسوتاندىق» جاستار دا ەلباسىنىڭ ساياساتىن قولداپ، قالالارداعى كازينولار مەن ەلەكتروندى لوتورەيا تەرمينالدارىنىڭ جۇمىستارىنا قارسى شىعىپ، سان مارتە «قۇمار ويىندارعا جول جوق!» دەگەن اكتسيالار وتكىزىپ، اتسالىسىپ كەلەدى. سودان بەرى ەل قۇلاعى ءبىرشاما تىنىشتانعان سياقتى ەدى. بىراق، سپورت ءمينيسترى ەلباسىنىڭ سول تاپسىرماسىنا، ەلدىكتى ويلاعان تۇپكى ماقساتىنا «پىشتۋمەن» قاراپ تۇر. مۇنى ەلباسىنىڭ ۇلتتىق قاسىرەتكە دۋشار ەتەر دەرتتىڭ الدىن الۋ ءۇشىن جاساعان جارلىعىنا دەگەن حالىقتىڭ سەنىمىن سەتىنەتۋگە سەبەپ ىزدەۋىنەن تۋىنداعان كەسىرلى ۇسىنىس دەسەك، ارتىق ايتقاندىق ەمەس. ونىڭ ۇستىنە، زاڭدىلىق تۇرعىدان جانە باعدارلامالىق تۇرعىدان ورىندالۋى، ءارى تەحنيكالىق رەتتەلۋى كۇماندى ەكەنىن بىرقاتار دەپۋتاتتار شىرىلداپ ايتۋدا. بىراق ارەكەڭ قۇلاق اسار ەمەس. سوندا ول قانداي كەسىرلى كۇشتىڭ مۇددەسىن كوكسەپ وتىر؟ ەگەر ەلباسىنىڭ سارابدال ساياساتىن ىسكە اسىراتىن بولسا، باسقاشا ارەكەت قىلار ەدى عوي. قازاقتىڭ ءبىرتۋار قايراتكەر ۇلى ءاليحان بوكەيحانوۆ «بايلىقتى ونەرمەن، شارۋامەن، قىزمەتپەن ىزدەر بولار» دەيدى، ال ارەكەڭ «بارماعىن سورىپ» قالىپ جاتقان باقىر باستى جەلىككەندەردى ەلىكتىرىپ، بايلىق ىزدەيدى.

مۇنىسىمەن قويماي، مينيستر ءتۇرلى قاتەرلى پروبلەمالارعا جول اشىپ بەرىپ وتىر. اتاپ ايتساق، قاۋپى جاعىنان قۇمار ويىندارعا تاۋەلدىلىك ناشاعا نەمەسە ماسكۇنەمدىككە دەگەن تاۋەلدىلىكتەن ەش قالىسپايدى. ءتىپتى، مۇنىڭ ارتىندا جاستاردىڭ ءوز-وزىنە قول جۇمساۋعا، جاقىنىنىڭ قارىزىن تولەۋ ءۇشىن وتباسىنىڭ، اتا-اناسىنىڭ دۇنيە-مۇلكىن ساتۋعا، كەيبىر جاعدايدا قىلمىستىق جولعا تۇسۋگە اكەلەتىن ۇلكەن قاۋىپ تۇرعانىن مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى بىلمەي مە؟ الدە سپورت ءمينيسترى قازىرگى تاڭدا جاستار سپورتپەن اينالاسقاننان گورى، وزدەرىنىڭ التىن ۋاقىتتارىن وسىنداي ورىنداردا وتكىزگەنىن قالاي ما؟ بۇدان بولەك، جاستاردىڭ، بالالاردىڭ پسيحولوگياسىنا، رۋحاني دامۋىنا، ساپالى ءبىلىم الۋىنا كەرى اسەرىن تيگىزەتىنىنە سان دالەل دە، فاكتى دە بار. قازىرگى تاڭدا قازاقستان جاسوسپىرىمدەر ءسۋيتسيدى جونىنەن ءۇشىنشى ورىندا تۇر. جوعارى سۋيتسيد قاۋىپ-قاتەرى – قۇمار ويىننىڭ سيقىرىنا اربالىپ، ياعني لۋدومانياعا شالدىققان ناۋقاستاردىڭ 13-40%-ى وزىنە-ءوزى قول جۇمسايدى، 32-70%-ا سۋيتسيد جايلى وي كەلەدى. مينيسترگە وسى ما كەرەگى؟ ءيا، تىشقانعا ءومىر قىمبات، ال مىسىققا ويىن كەرەك دەگەن وسى.

سەيىلحان ءالنازاروۆ

ABAI.KZ