ەكى جىل بۇرىن ءار جەردە شەت جاعالاپ قيقالاتاتىپ جاريالاعان تۋىندىمىزدىڭ ءبىر ۇزىگىندە مۇحتار ماعاۋين اعانىڭ كىتاپتارى تۋرالى ايتپاق بولىپپىز:

...ءسويتىپ جۇرگەندە ءۇشىنشى رەت بەلگى بەرىلىپتى. سەمەي جاققا جيەنىمىزدى شىعارىپ سالماققا اۋىلىمىزعا جاقىن ء«بىرىنشى الماتى» تەمىرجول بەكەتىنە كەلگەنبىز. ءدال كەستە بويىنشا ىشكە كىرسەك، بەكەت قاڭعىرلاعى «ەكىنشى الماتىدان» شىققان پويىزدىڭ ء«بىرىنشى الماتىعا» جيىرما مينۋت كەشىگىپ كەلەتىنىن حابارلاپ جاتىر. ء«وز ەلىنىڭ ازاماتتارىن سىيلامايتىن ەكى ۇلتتىق كومپانيا بولسا، ءبىرى: - «ەير قازاقستان»، ەكىنشىسى مىنا – «قازاقستان تەمىر جولى» عوي» دەپ تۇجىردىق تا، 20 مينۋتتى بىردەڭە ەتىپ وتكىزۋ ءۇشىن كىتاپ، ءباسپاسوز ونىمدەرىن ساتاتىن دۇڭگىرشەكتىڭ بىرىنە ۇڭىلدىك.

كوزىمىزگە مۇحتار ماعاۋيننىڭ «اتامۇرا» باسپاسىنان باسىلعان «قىپشاق ارۋى» وتتاي باسىلدى. العاش شىققان 2007 جىلى ساتىپ الىپ، قۇنىعا وقىعانبىز. ەندى كەيبىرى بەيادەپكە جۋىق، كوبى شيكى، شالاعاي كىتاپ پەن كىتاپشالار ورتاسىنا «قىپشاق ارۋىن» قور ەتكىمىز كەلمەدى. جاۋھاردىڭ توپان مەن توپىراقتا جاتقانى كورەر كوزگە قيىن ەكەن. قايتا ساتىپ الدىق.

ايتپاقشى، ماناعى كىتاپ ۇرلاتۋ مەن جوعالتۋ جايىندا ايتپاق ءسوزىمىزدىڭ كەزەگى كەلدى. جەكە كىتاپحانامىزدا جولى بولماعان جازۋشى – ماعاۋين. «سارى قازاقتى» توقسانىنشى جىلدار باسىندا اۋىلدان كەلگەن ءىنىمىز قولقالاپ سۇراعان سوڭ قيىپ بەرگەنبىز. «شاقان شەرىنى» ء«بىزدىڭ ەلدىڭ باتىرى ەكەن» دەپ شارىن وزەنىنىڭ ءبىر كەزدە جولبارىس جورتقان جاعاسىندا تۇراتىن باجامىز قالاپ العان. ەكەۋى ەكى قورجىندى تولتىراتىن قوس كىتاپ «الاساپىراندى» كىم اكەتكەنىن ءىشىمىز سەزەدى. سىيلاس باۋىرىمىز. «كوكبالاقتى» اعامىزدىڭ قوناققا كەلگەن قىزى وقىپ جۇرگەن. سەمەيگە سۇراماستان الا كەتسە كەرەك. ءبىز دە ءىزىن ىندەتپەدىك. ەڭ قيىنى – ءبىر مۇقابا ىشىندەگى قوس كىتاپ «مەن» بولدى. مۇحاڭا سالەم بەرە بارىپ، قالاپ العانبىز. قولتاڭباسىمەن. ونى ورتانشى جۋرناليست ۇل «كەرەك بولىپ قالدى» دەپ، بىرەر كۇنگە الىپ كەتكەن. تۋرا وسى «مەن» كىتابىندا جازۋشى «بالاڭنىڭ ۇلكەيگەن سايىن كۇيىگى قيىن بولادى» دەپ ەدى. اينا-قاتەسىز راس ەكەن. سودان قايتپادى. بىرەر رەت سىپايىلاپ: ۇلىڭ بولسا دا – وزىڭدەي جۋرناليست قوي، سوڭىنان داۋىس قاتايتىپ: قانشا جەردەن جۋرناليست بولسا دا – تۋعان بالاڭ عوي، سۇرادىق. ول دا ۇرلاتىپ الىپتى. وسىلاي جوعالعاننىڭ ىشىندە «قىپشاق ارۋى» دا كەتكەن. ۇيدە قالعانى – جالعىز «كوكمۇنار». ماعاۋين ءبىر زاپىرانىندا «كوزىمنىڭ تىرىسىندە «كوكمۇناردىڭ» قايتا باسىلعانىن كورمەسپىن» دەپ جازعان. تاۋبە، «اتامۇرا» باسپاسى قايتادان باسىپ بەردى. بۇل تۋرالى ايتقانىمىزدا جازۋشى اعامىز «ارىق سويلەپ، سەمىز شىققان دۇرىس قوي» دەگەن سوناۋ سەكسەنىنشى جىلدارداعى شوپانداردىڭ تىلىمەن.

«كوكمۇنار» ەندى جالعىزسىرامايدى. مىنا جەردە «قىپشاق ارۋى» جەتىمسىرەمەيدى. ەكەۋى تورىمىزدە قاتار تۇرادى.

سونىمەن نە كەرەك، «قازاقستان تەمىر جولىنىڭ» جامانداتقىر پويىزى الماتىنىڭ ەكى بەكەتىنىڭ اراسىندا مالتىعىپ جاتقاندا كەزىندە قۇنىعا وقىعان «قىپشاق ارۋىنىڭ» ءبىراز بەتىن قايتا تالماپ تاستادىق. قانشاما عاسىر بۇرىن قاشالعان تاس ءمۇسىن ايسۇلۋعا جان ءبىتىپ، كەرىسىنشە، جيىرماسىنشى عاسىرداعى ءمۇسىنشى سارجاننىڭ تاسقا قاشالاتىنى، ءبىر-ءبىرىن سۇيگەندىكتەن بىردە ءتىرى ادامدار، بىردە تاس مۇسىندەر بولاتىنى تۋرالى تاڭداي قاقتىرارلىق شەبەرلىكپەن جازىلعان كوركەم حيكاياعا ۇقساس كەپكە تۇسەرىمىزدى وندا بىلمەگەنبىز. بىراق، «قىپشاق ارۋىن» الدەبىر تۇيسىكپەن ساتىپ العانىمىز تالاسسىز ەكەن.

وسى كىتاپتاعى «قيسىق اعاش» اتالاتىن كەلەسى حيكاياتتىڭ دا بىزگە قاتىستى بولىپ شىقتى. رەتى بويىنشا ءتورتىنشى بەلگى. وتىز جەتىنشى جىلى سۇيگەن قىزى ەكەۋى تەاتردان ىستىق اسەرمەن شىعا «حالىق جاۋى» بولىپ تۇتقىندالاتىن قازاق ستۋدەنتىنىڭ باسىنداعى كەپ. حيكايانى تالداۋ مىندەتىمىزگە جاتپاس. تەك، تەاتر ىشىندەگى ۇزىلىستە جىگىت قىزعا شوكولود الىپ بەرەدى. سپەكتاكل جالعاسقاندا قىز ءبىر تىستەپ، جىگىتىنە بەرەدى. جىگىتى ءبىر تىستەپ قىزىنا ۇسىنادى. ءوستىپ قانا وبىسكەن ەكى جاستىڭ جولى تەاتردان شىققان سوڭ ەكىگە ايرىلماق. بۇل دا – بەرىلگەن نىشان ەكەن. شوكولاد ارقىلى سۇيىسكەن جان تولقىتارلىق ەپيزودقا ۇقساس وقيعانى از كۇننەن سوڭ «ەكەۋلەپ ەسكە الاسىڭدار» دەسە نانار ما ەدىك؟!

قاپەرىمىزدە تۇك جوق، ەكى حيكايانى قايتالاپ وقىعان سوڭ بىرنەشە جىل بۇرىن باستاپ، ءتىسىمىز باتپاي، كوڭىلىمىز داۋالماي قاڭتارىپ قويعان مۇحتار ماعاۋين تۋرالى جازبامىزدى جالعاستىرساق دەپ قيالدادىق. از كۇننەن سوڭ مۇقانوۆتىڭ، نۇرشايىقوۆتىڭ، ماعاۋيننىڭ شىعارمالارى تۋرالى جازۋ جايىنا قالىپ، ءوزىمىزدىڭ باستاعى كەپتى تەرمەلەپ كەتەرىمىزدى قايدان بىلەيىك. مىنا جازۋشىلاردىڭ: بۇركىتى مەن ءساليماسى، اسقارى مەن بوتاگوزى، ەربولى مەن مەڭتايى، تاناسى مەن زامانى، ايسۇلۋى مەن سارجانى، قىزى مەن جىگىتى كىتاپتا باستان كەشكەن وقيعالار ءوز ومىرىمىزدە جالعاسارىن قايدان بىلەيىك؟!.

...بۇل اعا تۋرالى ۇلكەن ماقالا باستاپ، بىراق سونى جالعاستىرۋعا جۇرەگىمىز داۋالاماي جۇرگەنى راس. ءوزى ەلەۋلى تۋىندىلارىنىڭ قاتارىنا قوسپايتىن «قارا قىزىن» تۋرا اجەمىز قايتىس بولىپ جاتقان، ەل-جۇرت جەرلەۋگە جينالعان قارالى ءتۇنى كارەسىن شامنىڭ جارىعىمەن تاۋىسىپ ەدىك. وندا شامامەن توعىز-ون جاستا ەكەنبىز. سودان بەرى تالماي، تىنباي وقىپ كەلە جاتقانىنىمىزعا مىنا ءۇزىندى كۋا شىعار.

قۇرمەتپەن،

قاينار ولجاي.

اباي.kz