باسقا، باسقا قازاقستانداعى ۇرلىقتان باس پروكۋرور جاقىپ اسانوۆتىڭ ءوزى ازار دا بەزەر بولىپ، قاشىپ وتىر. ول قازىر قىلمىستان ادا، ۇرلاپ-جىرلامايتىن قالانى قيالداپ، ۋتوپيالىق يدەيانىڭ سوڭىندا ءجۇر.

قۇقىقتىق ءتارتىپتىڭ ساقتالۋى مەن قىلمىسقا قارسى كۇرەستى زاڭمەن قاماتاماسىز ەتۋگە ارنالعان ۇيلەستىرۋشىلەر كەڭەسىنىڭ استانادا وتكەن جيىنىندا جاقىپ قاجمانۇلى:

• مەملەكەتتىڭ الدىعا قويعان ماسەلەسى، ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – ەشكىم ەشتەڭە ۇرلامايتىن ورتا قالىپتاستىرۋ. ەگەر سونداي ورتانى جاساي الاتىن بولساق، ءبىر وڭىرگە، ءىسى ىلگەرى باسىپ تۇرعان ءبىر اۋدانعا، الدە ءبىر وبلىسقا ءبارىمىز بارىپ تۇرايىق تا، سول جەردە ۇرلىق-قارلىقسىز ءومىر ءسۇرىپ كورەيىك. سودان كەيىن وزگەلەرگە ونەگە كورەسەتىمىز. سويتەيىك، جىمقىرىپ-قىمقىرمايتىن وبلىستى تاڭداپ الايىق، ۇرلىقپەن سولاي كۇرەسەيىك، - دەدى.

ارينە، ءبىز بۇل جەردە باس پروكۋروردىڭ ءسوزىن دالمە-ءدال كوشىرىپ الىپ بەرىپ وتىرعان جوقپىز، بىراق، شامامەن – وسى. قىسقاسى، اسانوۆتىڭ ارمانى – ۇرلىقسىز قالا، الدەبىر ەلدى-مەكەن. ەل ءىشى. بايقاعان شىعارسىز، قىلىمىستى ىستەردىڭ قىلكەڭىردەگىنەن الۋعا ءتيىس قۇزىرەتتى ورگاننىڭ باسشىسى دا قاجىعان، شارشاعان سياقتى. نە نارسەدەن؟ ارينە، قازاقستانداعى جەمقورلىقتان، جەڭ ۇشىنان جالعاسقان قۋلىق-سۇمدىقتان، كوررۋپتسيادان... الايدا، اسانوۆ ارمانداپ وتىرعان اۋدان، يا، وبلىس ورتالىعى قازاقستاننان تابىلا قويار ما ەكەن؟ ءاي، قايدام...

ەسكە تۇسەدى. باياعىدا اعايىندى ەكى شال بولىپتى. ەكى شالدىڭ دا كەمپىرى انا دۇنيەگە وزدەرىنەن بۇرىن اتتانىپ كەتىپ، ەكەۋى ءبىر كەلىننىڭ قولىنا قاراپ قالىپتى. كەلىن شىراق بىلايىنشا اقكوڭىل، قولى اشىق، داستارحانى كەڭ ادام ەكەن. قارتتاردىڭ قارنىن اشىرىپ، وزەگىن تالدىرماپتى. ءوزى دە تاماقتى نىقتاپ ىشەتىن بولسا كەرەك. تاماقتى نىقتاپ ىشكەننەن كەيىن بە، كەلىنى بار بولعىر وتىرسا دا، تۇرسا دا جەل جىبەرە بەرەدى ەكەن. كەلىننىڭ سول قىلىعىن سىرتىنان سوگىپ ەكى شال:

• قاراكەنەي، ا، قاراكەنەي، قايدا بارىپ جاتامىز؟ تامنىڭ توبەسىنە بارىپ جاتامىز با، الدە، تاۋدىڭ باسىنا بارىپ جاتامىز با؟ كەلىنجان وتىرسا دا «تىرق»، تۇرسا دا «تىرق»، - دەپ كۇڭكىلدەسەتىن  كورىنەدى.

سول ەكى شال ايتپاقشى، قازاقستاننىڭ قاي تۇكپىرىنە بارساڭىز دا جەلىندەپ العان جەمقورلىق ارانداي اۋزىن اشىپ تۇر.  وسىنداي جاعدايداعى ەلدەن اسانوۆ مىرزا قانداي قايىرىمدى ورتا ىزدەپ جۇرگەنىن ءتۇسىنۋدىڭ ءوزى قيىن. الايدا ول جەمقورلىق دەيتىن جەگىقۇرتتىڭ  قۇقىقتىق ساۋاتسىزدىقتان دا شىعىپ جاتقانىن اڭعارتىپ:

• ءبىز حالىقتىڭ زاڭ ورىندارىمەن زاڭدى بىلە وتىرىپ قارىم-قاتىناس جاساۋىن قامتاماسىز ەتۋىمىز كەرەك. ەگەر كوپشىلىك زاڭدى جاقسى بىلسە، وندا بىزگە باسشىلاردى، پروكۋورلاردى قىزمەتتەرىنەن بوساتا بەرۋگە بولادى. ال، ءبىز حالىقتىڭ ساۋاتتى بولعانىن قالامايمىز. ەل ءىشى كوپ نارسەنى بىلگەن سايىن بىزگە ولارمەن جۇمىس ىستەۋ دە قيىنعا سوعادى. مەن بۇنى جاسىرمايمىن، - دەدى باس پروكۋرور.

راس، باس پروكۋرور ايتقانداي، جەمقورلىقتاعى باستى ماسەلەنىڭ ءبىرى – حالىقتىڭ قۇقىتىق ساۋاتىنىڭ كەمدىگى. قۇقتىق قانا ەمەس، جالپى ساۋاتى از، بيلىككە ناقتى تالاپ قويا المايتىن، دارمەنسىز، قاراڭعى حالىقتى باسقارۋ قاشاندا وڭاي بولعان. بۇل جايتتى جاقىپ قاجىمانۇلى دا جاقسى بىلسە كەرەك دەپ ويلايمىز. سوندىقتان دا وعان ۇرلىقسىز قالا تۋرالى قيالداۋ عانا قالىپ تۇرعان سياقتى.

نۇرزات توعجان

 Abai.kz