بەيسەنبى, 28 ناۋرىز 2024
اتتەڭ... 6239 4 پىكىر 11 ءساۋىر, 2017 ساعات 09:52

قازاق ارۋىنىڭ ار-نامىسى  عالامتورمەن ولشەنبەيدى...

بۇگىنگىنىڭ قىزدارى قالتالى، ءزاۋلىم ءۇيى، استىندا قىمبات  كولىگى بار جىگىتتەرگە اۋەس دەيمىز. "تەمەكى تارتىپ، ىشىمدىك ىشەدى" دەپ قىزداردى عالامتور جەلىسىنە جارىسا  جازىپ، سۋرەتتەرىن، بەينەروليكتەرىن سالۋعا قۇمارمىز. سول بەينەروليكتەر ارقىلى بۇكىل قازاق حالقىنىڭ ار-نامىسىنا  ءتيىپ وتىرعان جوقپىز با؟

الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى قازاق قىزدارى تۋرالى بەرگەن جاعىمسىز اقپاراتتاردى وقىپ،  سىرت كوز قازاقتى بۇزىلعان، تەكسىز حالىق دەپ ايتپاسىنا كىم كەپىلدىك بەرەدى؟ قازاق قىزدارىنىڭ ءبىرىنىڭ بويىنان جامانشىلىق كورسە، ۇلتىمىزدىڭ كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ ازاماتتارى  جەردەن جەتى قويان  تاپقانداي  بۇكىل قازاق ارۋلارىنا توپىراق شاشادى. قىز  باسقا پلانەتادان كەلگەن جوق. ول  سەنىڭ  اناڭ، قارىنداسىڭ، سەنىڭ اپايىڭ، قىزىڭ عوي...

ەگەردە قازاقتىڭ  ازاماتتارى  شەشەن  حالقىنىڭ جىگىتتەرى سياقتى ءوز ۇلتىنىڭ قىزدارىن قارىنداسىم دەپ  ارداق تۇتىپ، باسقادان قورعاپ،  تىرەك بولسا، ەشقانداي قازاق قىزى باسقانىڭ جەتەگىندە كەتپەس ەدى.

قازاق جىگىتتەرىنىڭ  جىلدان-جىلعا ۇساقتالىپ بارا جاتقانىن بايقايمىز. كەرىسىنشە قازاق ارۋلارى قاي سالادا بولماسىن ءوز بەلسەندىلىكتەرىمەن كوزگە ءتۇسىپ ءجۇر. ازاماتتىڭ ورنىن باسىپ، بۇكىل ءبىر وتباسىن ءوزى باعىپ جۇرگەنىن  تالاي قازاق ايەلىنىڭ جانكەشتى تىرلىگىن كۇندەلىكتى ومىردەن كورىپ، ەستىپ  ءجۇرمىز  عوي.

سونىمەن قاتار، ءاربىر قازاق جىگىتىنە 3-4 قىز كەلەدى دەگەن جالعان اقپارات   ەلىمىزدەگى دەموگرافيالىق ۇردىسكە ايتارلىقتاي ءوز زيانىن تيگىزىپ وتىر. جىگىتتەرىمىز وسى ءسوزدى  مالدانىپ، 30-40 جاسقا دەيىن سالت باس، ساباۋ قامشى ءجۇرىپ، وزدەرىنىڭ  قالاي سۇربويداق بولىپ قالعانىن بايقاماي قالادى.

بۇگىنگى نارىق زامانىندا مانساپ،  باسپانا، الەۋمەتتىك ماسەلەلەر جاستاردىڭ  ۋاقىتىلى ۇيلەنۋىنە قول بايلاۋ بولىپ وتىرعانى بارشامىزعا ايان. قازىرگى كەزەڭدە ەلىمىزدە 400 مىڭنان استام كارىقىز بار دەگەن دەرەكتەر ايتىلىپ ءجۇر. ال قانشا سۇربويداق بارىن ەشكىم ءدال باسىپ ايتا المايدى... مەنىڭشە ەلىمىزدە دەموگرافيالىق تەپە-تەڭدىك  بۇزىلعان.

بۇكىل قوعام، ۇكىمەت بولىپ  تۇيىنى شەشىلمەگەن  وسى تۇيتكىل ماسەلەلەردىڭ شەشىمىن تابۋىمىز  كەرەك. عالىمدارىمىز وسى ايتىلعان ماسەلەلەردى  زەرتتەۋگە  وز ۇلەستەرىن قوسسا نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. وكىنىشكە وراي، بەلگىلى دەموگراف عالىم ماقاش ءتاتىموۆتان كەيىن وسى سالانى جەتە  زەرتتەپ جۇرگەن وتاندىق  عالىمداردى كورە الماي وتىرمىز.

«ءبىر قارىن مايدى  ءبىر قۇمالاق شىرىتەدى»،- دەگەندەي ءبىر قىزدىڭ بويىنان كورىنگەن  ادەپسىزدىك تەك  قازاق قىزدارىنىڭ ەمەس ۇلتتىڭ نامىسى تيەتىن ارەكەت. ياعني ءبىز عاسىرلار بويى كەلە جاتقان ۇلتتىق تاربيەمىزدەن قول ءۇزىپ، ۇرپاق تاربيەسىن قولدان شىعارىپ  الدىق. قازاق قىزدارىنا جان-جاقتان تاس اتىپ،  جامانداي بەرگەنشە، وسى باعىتتان  جىبەرىپ العان كەمشىل تۇستارىمىزدى تۇگەندەيىك، اعايىن!

قۇرمەتتى، وقىرمان مەنىڭشە قازاق قىزىنىڭ ولشەمى ينتەرنەتپەن  ولشەنبەيدى، ونىڭ ار-نامىسىمەن  ولشەنەدى. ال قازاق قىزىنىڭ تاربيەسى - ول ءبىزدىڭ  ۇلتتىق ار-نامىسىمىزدىڭ ولشەمى.

ەركەجان دوسمۇحامبەت، سەمەي قالاسىنداعى  شاكارىم  اتىنداعى  مەملەكەتتىك   ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ 1 كۋرس ستۋدەنتى

Abai.kz

4 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1562
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2253
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3511